Hindi Translationभूखे पति को भोजन न देकर
‘कृश हुआ’ कहकर शोक करनेवाली पत्नी के प्रेमवत्
उसका आना नहीं जानती
जो है उसे नहीं खिलाती,
यह अभिनेता के दुःखहीन
रोदन सा है कूडलसंगमदेव॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Like the affection of a wife
Who does not give his food
To her lord coming, hungry, home,
And yet laments he's losing weight-
His coming home is nought to her,
She does not serve him what there is-
It is like an actor's griefless grief,
O Kūḍala Saṅgama Lord!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationபசித்து வந்த கணவனுக்கு உணவினை ஈயாது
இளைத்தானென மறுகும் கிழத்தியின் நட்பினைப் போல்
வந்ததையறியாள் உள்ளதை ஈயாள்
நொய்ம்மையற்ற அவள் வேடம் புனைந்த
பொருநரைப் போல கூடல சங்கம தேவனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳುಅಕ್ಕೆ = ದುಃಖ; ಹಗರಣಿಗ = ಪಾತ್ರ ಧರಿಸುವವ, ನಾಟಕಕಾರ;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಆ ಹೆಂಡತಿ-ಹಸಿದು ಮನೆಗೆ ಬಂದ ಗಂಡನನ್ನು ಕಂಡು ಕೃಶವಾದನೆಂದು ಮರುಗುವಳೇ ಹೊರತು ಲಲ್ಲೆಗರೆದು ಕರೆದು ಊಟ ಮಾಡಿಸಲಿಲ್ಲ. ಅವನು ಬಂದುದನ್ನು ಹೋದುದನ್ನು ಜಮಾಖರ್ಚಿಗೇ ತರದೆ ಸುಮ್ಮನೆ ಗಂಡ ಕೃಶವಾದನೆಂದು-ಸುಮ್ಮ ಸುಮ್ಮನೆ ಕಣ್ಣೀರು ಕರೆಯುವುದನ್ನು ಮಾತ್ರ ಅವಳು ಬಿಡಲಿಲ್ಲ. ಇಂಥ ಮಾಯಾವಿನೀ ಹೆಣ್ಣಿಗೆ ಹೋಲಿಸಲಾಗಿದೆ ಕಳ್ಳಭಕ್ತರನ್ನು. ಅವರು ಮನೆಗೆ ಬಂದ ಶಿವಭಕ್ತರನ್ನು ಬರೀ ಉಪಚಾರದ ಮರುಕದ ಮಾತನಾಡಿ ಊಟಕ್ಕಿಡದೆ ಕಳಿಸುವರು. ಇವರ ಮರುಕ ನಾಟಕದ ಪಾತ್ರಧಾರಿಯ ಮರುಕದಂತೆ ನಟನೆಯೇ ಹೊರತು ನೈಜವಲ್ಲ.
ನಟನೆಯು ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಮೆಚ್ಚುಗೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾದರೆ-ಅದು ಭಕ್ತಿಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಹೇಯವೆನಿಸುತ್ತದೆ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.