ಸಂಸಾರಹೇಯಸ್ಥಲ - ಮಾಯೆ
ಆಸತ್ತೆನಲಸಿದೆನೆಂದೊಡೆ ಮಾಣದು
ಬೇಸತ್ತೆ ಬೆಂಬಿದ್ದೆನೆಂದೊಡೆ ಮಾಣದು
ಏವೆನೇವೆನೆಂದೊಡೆ ಮಾಣದು
ಕಾಯದ ಕರ್ಮದ ಫಲಭೋಗವು !
ಕೂಡಲ ಸಂಗನ ಶರಣರು ಬಂದು
ಹೋ, ಹೋ, ಅಂಜದಿರೆಂದೊಡಾನು ಬದುಕುವೆನು.
Transliteration Āsattenalasidenendoḍe māṇadu
bēsatte bembiddenendoḍe māṇadu
ēvenēvenendoḍe māṇadu
kāyada karmada phalabhōgavu!
Kūḍala saṅgana śaraṇaru bandu
hō, hō, an̄jadirendoḍānu badukuvenu.
Manuscript
Transcription of Tamil Mss in the Paris National Libray (1780 AD) 
Discovered and Transcribed by Dr Shivamurthy Shivacharya Mahaswamiji, Sirigere, in the year 1985
Discovered and Transcribed by Dr Shivamurthy Shivacharya Mahaswamiji, Sirigere, in the year 1985 English Translation 2 Although I am weary and worn, It does not cease !
Although I am panting from the chase, It's there !
Although I know not what to do, It's there-
This relish of my body's acts !... But then,
When Kūḍala Saṅgama's Śaraṇās come
And give me courage, I am saved !
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Hindi Translation श्रांत क्लांत हूँ-कहूँ तो नहीं छोडता;
ऊबकर शरण में आया हूँ कहूँ तो नहीं छोड़ता;
क्या करूँ? कहूँ तो नहीं छोड़ता;
काय-कर्म-फल भोग।
कूडलसंग के शरण आकर
‘आहो, भयभीत मत हो’ कहने से बचूँगा ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
Telugu Translation అడలితి ఆయాసపడితి నన మానదు;
సిగితి వేసారితి నన విడువదు;
ఏమి సేతు నేనేమి సేతునన వదలదు
శరీర కర్మ ఫలభోగము; సంగా! నీ
శరణులువచ్చి-బెదరకు బెదరకు మన
నేబ్రతికెదనయ్యా !
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Tamil Translation விருப்பம் தணியட்டுமெனின் விடாது,
அல்லல் தொடரட்டுமெனின் விடாது,
என் செய்வே யென்செய்வே னெனினும் விடாது,
உடலின் வினையின் பயனும் இன்பமும்,
கூடல சங்கனின் அடியார் வந்து
“ஓ அஞ்சற்க” எனின் நான் உய்வேன்.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Marathi Translation
मज संसाराचा, वीट आला भारी
ऐसे म्हणालो तरी, सोडिना ते
उबगलो भारी, आत्म क्लेश झाले
ना ना उपाय केले, सोडिना ते
कर्माचे ते फळ, भोगल्याविणा सोडी
सुटेना ही कोंडी, मरणांतरी
माझे कर्म भोग, भोगताना जर
शरण देता धीर, जगु सुखे
कूडलसंगमदेवा ! तुझे शरण येता
‘भिऊ नको’ म्हणता, सुटे कोंडी
अर्थ- मी लोकांसाठी जंगमगुरूसाठी पुष्कळ केले. पण त्याच्या मोबदल्यात मला काहीच मिळाले नाही उलट माझी बदनामी झाली. भारी नुकसान झाले. सर्व पालथ्या घागरीवर पाणी टाकल्यागत झाले. आता मी थकलो, जीवनाचा वीट आला आहे. त्या गोष्टीचा मला उबग आला आहे हात जोडतो, माफ करा! स्वतःसाठी नाही किंवा इतरासाठीही काहीच करणार नाही. चांगले काही करणे तर ते अंगावर येते. मी काय करु? असे म्हणत बसू नका. असे निराशेने जगू नका. तुमच्या या म्हणण्याने समस्या सुटणार नाहीत. दुःख दूर होणार नाही. येणार्‍या समस्या त्या माझ्यात आहेत. वास्तविक ते आपल्याच कर्माचे भोग असतात असे समजून त्याचे स्वागत कराण्यात घुसा ! ज्या ज्या वेळी समस्या येईल त्या त्या वेळीच सुचते तसे निर्णय घेऊन त्यांची उकल करा. सदैव सतर्क राहा. म्हणजे येणारे दुःख वा समस्या पळून जातील. असे सांगणारे व धीर देणारे माझे कूडलसंगमदेवाचे शरणच मला जगण्याचा मार्ग दाखवतील. म्हणून त्यांच्या सत्संगात राहण्याची इच्छा आहे. असे महात्मा बसवेश्‍वर वरील वचनात आपले मनोगत व्यक्त करीत आहेत.
Translated by Rajendra Jirobe, Published by V B Patil, Hirabaug, Chembur, Mumbai, 1983
थकलो, भागलो, असे म्हणालो तरी सोडत नाही.
कंटाळून शरण आलो म्हणालो तरी सोडत नाही.
मी काय करु, मी काय करु म्हणालो तरी सोडत नाही.
या देहाचे हे कर्म फलभोग !
कूडलसंगमदेवाचे शरण
येऊन भिऊ नको म्हणता मी जगतो.
Translated by Shalini Sreeshaila Doddamani
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳು ಅಲಸು = ದಣಿವು; ಆಸತ್ತೆ = ;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಜೀವನ ಈ ಕರುಣಾಜನಕ ಸ್ಥಿತಿಗತಿಗೆ ಕಾರಣ-ಅವನ, ಕಾಯದ ಕರ್ಮದ ಕೋಟಲೆಯೇ ಆಗಿದೆ.ಇದರಿಂದ ಮುಕ್ತನಾಗಲು ಅವನು ಶಿವಶರಣರ ಕೃಪೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾಗಬೇಕು-ಆಗ ಆ ಶಿವಶರಣರು ಇವನ ಪರವಹಿಸಿ ಅಂಜದಿರಂಜದಿರೆಂದು ಅಭಯಕೊಟ್ಟು ಕೈ ಹಿಡಿದು ನಡೆಸಬೇಕು. ಅದು ಹಾಗಾಗದೆ-ಜೀವನು ತನ್ನ ದಂದುಗವನ್ನು ಕುರಿತು ಬರಿದೆ ಹಲುಬಿಕೊಂಡರೇನು ಪ್ರಯೋಜನ?
ತನ್ನ ಭವಾಂತರ ಕರ್ಮವನ್ನೂ, ಅದರ ಫಲಿತಾಂಶವಾದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಜನ್ಮವನ್ನೂ-ಅದೆಲ್ಲದರ ದುಃಖ ದುರ್ಘಟನೆಗಳನ್ನೂ ಕುರಿತು ಎದೆಗೆಟ್ಟು ರೋದಿಸುವಷ್ಟರಿಂದಲೇ ಯಾವ ಜೀವನೂ ಈ ಭವದ ಬಂಧನದಿಂದ ಪಾರಾಗಲಾರ. ಧೈರ್ಯವನ್ನು ಧರಿಸಿ ಶರಣರ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ತೊಡಗಬೇಕು, ಅವರ ಕೃಪೆಗೆ ಪಾತ್ರನಾಗಬೇಕು-ಆಗ ಪರಿಹಾರವಾಗುವುದು ಈ ದುರ್ಭವ!
- ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರು
ಡಾ.ಎಲ್. ಬಸವರಾಜು
