ಭಕ್ತನ ಜ್ಞಾನಿಸ್ಥಲ - ಭಕ್ತಿ
ಭಕ್ತಿ ಎಂತಹುದಯ್ಯಾ? ದಾಸಯ್ಯ ಮಾಡಿದಂತಹುದಯ್ಯಾ.
ಭಕ್ತಿ ಎಂತಹುದಯ್ಯಾ? ಸಿರಿಯಾಳ ಮಾಡಿದಂತಹುದಯ್ಯಾ.
ಭಕ್ತಿ ಎಂತಹುದಯ್ಯಾ? ನಮ್ಮ ಸಿಂಧುಬಲ್ಲಾಳ ಮಾಡಿದಂತಹುದಯ್ಯಾ.
ಭಕ್ತಿ ಎಂತಹುದಯ್ಯಾ? ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ,
ನೀ ಬಾಣನ ಬಾಗಿಲ ಕಾಯ್ದಂತಹುದಯ್ಯಾ.
Transliteration Bhakti entahudayyā? Dāsayya māḍidantahudayyā.
Bhakti entahudayyā? Siriyāḷa māḍidantahudayyā.
Bhakti entahudayyā? Nam'ma sindhuballāḷa māḍidantahudayyā.
Bhakti entahudayyā? Kūḍalasaṅgamadēvā,
nī bāṇana bāgila kāydantahudayyā.
Manuscript
Transcription of Tamil Mss in the Paris National Libray (1780 AD) 
Discovered and Transcribed by Dr Shivamurthy Shivacharya Mahaswamiji, Sirigere, in the year 1985
Discovered and Transcribed by Dr Shivamurthy Shivacharya Mahaswamiji, Sirigere, in the year 1985 English Translation 2 What is devotion? It is
As Dāsayya did practise it.
What is devotion? It is
As Siriyāḷa practised it.
What is devotion? It is
As our Sindhu-Ballāḷa
Did practise it.
What is devotion, Lord
Kūḍala Saṅgama? It is as you
Kept guard at Baṇa's door!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Hindi Translation भक्ति कैसी? जैसी दासय्या ने की थी,
भक्ति कैसी? जैसी सिरियाळ ने की थी,
भाक्ति कैसी? जैसी सिंधु बल्लाळ ने की थी;
भक्ती कैसी? कूडलसंगमदेव
जैसी तुमने बाण के द्वार की रखवाली की थी ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
Telugu Translation భక్తి ఎట్టిదయ్యా? దాసయ్య చేసినట్టిదయ్యా,
భక్తి ఎట్టిదయ్యా? సిరియాళుడు చేసినట్టిదయ్యా,
భక్తి ఎట్టిదయ్యా? మా సింధుబళ్ళాలుడు చేసినట్టిదయ్యా,
భక్తి ఎట్టిదయ్యా సంగమ దేవా?
నీవు బాణుని వాకిట కాచునట్టిదయ్యా.
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Tamil Translation பக்தி எத்தன்மைத் தையனே?
தாசையன் செய்ததனைய தையனே.
பக்தி எத்தன்மைத்தையனே?
சிறுத்தொண்டன் செய்ததனைய தையனே.
பக்தி எத்தன்மைத்தையனே?
சிந்துவல்லாளன் செய்ததனைய தையனே.
பக்தி எத்தன்மைத்தையனே?
கூடல சங்கம தேவனே
நீ பாணனின் வாயிலைக் காத்ததனைய தையனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Marathi Translation
भक्ति ती कैसी करावी जाणुनि
जेडर दासय्यानी, केली जैसी
भक्ति ती कैसी करावी जाणुनि
सिरियाल शेट्टीनी, केली जैसी
भक्ति ती कैसी, करावी जाणुनि
सिंधु बल्लाळांनी केली जैसी
भक्ति तो कैसी करावी जाणुनि
ज्या बाणसुरांनी , केली जैसी
कूडलसंगमदेवा ! द्वारपाल होऊनि
रक्षिले जागुनि त्या बाणासि
अर्थ - देवर (जेडर) दासय्या नावाचा शिवभक्त कपडे विणत असे. हे त्याचे कायक (उद्योग) होते स्वतः विणलेली वस्त्रे बाजारात विकून त्यातून मिळालेल्या उत्पन्नातून नित्यनेमाने गुरु-लिंग-जंगम दासोह करीत असत. एकदा त्यांनी उंची रेशमी वस्त्र अतिशय परिश्रमपूर्वक विणले. त्यात त्यांना अनेक दिवस घालवावे लागले विणलेले रेशमी वस्त्र ते बाजारात विकण्यासाठी नेले असता त्या वस्त्राला बाजारात योग्य भाव मिळू शकला नाही. म्हणून संध्याकाळी घरी परत येताना समोर त्यांना एक म्हातारा जंगम दिसला. त्याच्या अंगावरील कपडे फाटके असल्याने तो थंडीत कुडकुडत होता ते पाहून देवर दासय्यानी आपल्या जवळचे उंची रेशमी वस्त्र त्या म्हाताऱ्याला देऊन टाकले. म्हातारा जंगम वेशातील शिव, प्रसन्न घेऊन शिवभक्त देवर दासय्याना अक्षयनिधी दान केले.
२) श्रीयाल शेट्टी नावाचा साहूकार कांचीपूर नगरात राहत होता. अतिशय दानशूर म्हणून त्याची ख्याती होती. त्याना चांगुणादेवी नावाची पत्नी होती. उभय दांपत्यांना चिलय्या नावाचा एकुलता एक मुलगा होता. एके दिवशी कापालिक पंथाचा एक जंगम येतो. भुकेल्या जंगमास संतुष्ट करावे अशी त्यांच्याकडे मागणी घालतो. उभय दांपत्य त्या जंगमाचे मनोभावे स्वागत करतात तेव्हा माझे आज नरमांस खाण्याचे व्रत आहे तुझ्या मुलाचे कोवळे मास शिजवून काढावे अशी मागणी घालतो. त्यावर सिरियाळ शेट्टी आणि त्याची पत्नी चांगुणादेवी यानी आपल्या एकुलत्या एक मुलास ठार करून त्या भूकेल्या जंगमास वाढतात. जंगमवेशातला शिव प्रसन्न होऊन त्यांच्या मुलास परत जीवंत तर करतोच शिवाय त्यांना कैलासाला नेतो.
३) तिरूण्णा मलेचा राजा सिंधु बल्लाळ यांची जंगम भक्तिबद्दल ख्याती होतो. त्याच्या भक्तिची परीक्षा घेण्यासाठी शिवपरमात्मा जंगमवेशात येतो. सिंधु बल्लाळ व त्याची पत्नीची सेवा व स्वादिष्ट जेवण करून तो जंगम तृप्त होतो आणि रात्री राजवाड्यातच मुक्काम करतो. त्या रात्री तो जंगम राजाला बोलवून मला रात्री स्त्री लागते. त्याशिवाय मला झोप येत नाही अशी आपली इच्छा व्यक्त करता. राजाला आश्चर्य वाटते पण जंगम सेवेत आणि दान करण्यात कसला संकोच असा विचार करून आपल्या अतःपुरातील एकापेक्षा एक सुंदर स्त्रीयांना त्या जंगमापुढे हजर करतो. परंतु त्यातील एकही स्त्री त्या जंगमास पंसतीला उतरत नाही. शेवटी राजा आपल्या राणीला त्या जंगमाकडे पाठवीतो. सूर्योदिश होताच राजा त्या जंगमाच्या खोलीत जातो व पाहतो तर आपल्या पत्नीजवळ एक सुंदर बालक झोपलेले असून स्तनपान करीत आहे. जंगम वेशातील शिव (बालक) तेंव्हा प्रसन्न होऊन उभय दांपत्याना आपल्या- बरोबर कैलासाला घेऊन जातो.
४) बाणासूर नावाचा एक महान शिवभक्त असतो त्याची खूप ख्याती असते. एके दिवशी त्याच्या शिवभक्तीची परीक्षा घेण्यासाठी शिव परमात्मा साध्या वेषात त्याच्या दाराजवळ येतो. तेथे त्याची परीक्षा घेतो व शेवटी शिवाला त्यांच्या रक्षणासाठी रात्रभर द्वारपाल होऊन जगत राहावे लागते.
अशा तऱ्हेचीं पुरातनाची शिवभक्तीची उदाहरणे देऊन महात्मा बसवेश्वर मानवामध्ये जाणीव कशी असावी आणि जाणीवतेची भक्ति कशी असावी याची महती वरील वचनातून उद्घोषित करीत आहेत.
Translated by Rajendra Jirobe, Published by V B Patil, Hirabaug, Chembur, Mumbai, 1983
भक्ती कशी ?
दासिमय्याने केलेल्या भक्तीसारखी.
भक्ती कशी?
सिरियाळने केलेल्या भक्तीसारखी.
भक्ती कशी?
बल्लाळाने केलेल्या भक्तीसारखी.
भक्ती कशी?
कूडलसंगमदेवा तुम्ही बाणाच्या द्वारपालक झाल्यासारखी.
Translated by Shalini Sreeshaila Doddamani
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳು ಭಕ್ತಿ = ದೇವರ ಮೇಲಿನ ಸ್ನೇಹ;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಭಕ್ತಿ ಎಂದರೇನೆಂದು ಯಾರಾದರೂ ಪ್ರಶ್ನಿಸಿದರೆ-ಅದಕ್ಕೆ ಬಸವಣ್ಣನವರು-ಅದು ಪರಮಪ್ರೇಮ ಸ್ವರೂಪಿ ಎಂದು ಮುಂತಾಗಿ ವಿವರಣಾತ್ಮಕವಾದ ಉತ್ತರ ಕೊಡುವುದಿಲ್ಲ. ಅದು ದೇವರದಾಸಿಮಯ್ಯ-ಸಿರಿಯಾಳ-ಬಲ್ಲಾಳ ಮುಂತಾದ ಶರಣರು ಮಾಡಿದಂಥಾದ್ದೆಂದು ನಿದರ್ಶನಪೂರ್ವಕವಾಗಿ ಉತ್ತರ ಕೊಡುವರು.
ಭಕ್ತಿಯೆನ್ನುವುದು ಬರಿಯ ಸ್ತೋತ್ರವಲ್ಲ, ಪೂಜೆಯಲ್ಲ, ಭಕ್ತಿ ಮಾಡುವೆನೆಂದಾಗ-ಸಮಯ ಬಂದರೆ-ಉಟ್ಟ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನೂ ದಾನ ಕೊಟ್ಟು ಬತ್ತಲೆಯಾಗಬೇಕಾದೀತು, ಮಕ್ಕಳ ಮೇಲಣ ವ್ಯಾವೋಹವನ್ನೂ ಬಿಡಬೇಕಾದೀತು, ಹೆಂಡತಿಯ ಮೇಲಣ ಅಭಿಮಾನವನ್ನೂ ತೊರೆಯಬೇಕಾದೀತು. ಹೀಗೆ ದಾಸಿಮಯ್ಯ ಮುಂತಾದವರು ಶಿವನ ಕಠಿಣ ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಒಳಗಾಗಿ ತಮ್ಮದೆನ್ನುವುದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಬಿಟ್ಟುಕೊಟ್ಟು ಶಿವ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಹರಿಕಾರರಾದರು.
ಒಂದು ಪಕ್ಷ ಇದು ನಮಗೂ ಸಾಧ್ಯವಾದರೆ-ಶಿವನು ತನ್ನ ಪರಮಭಕ್ತನಾದ ಬಾಣನನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲೋಸುಗ ಅವನ ಮನೆಯ ಬಾಗಿಲನ್ನು ಕಾಯುವ ಭಟನೂ ಆಗಿ ನಿಂತಂತೆ-ನಮ್ಮನ್ನೂ ಆ ಶಿವನು ರಕ್ಷಿಸದೆ ಬಿಡನು. ಅದಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರರಾಗುವುದೇ ಭಕ್ತಿ.
- ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರು
ಡಾ.ಎಲ್. ಬಸವರಾಜು
