ಭಕ್ತನ ಜ್ಞಾನಿಸ್ಥಲ - ಸಿರಿ-ಸಂಪತ್ತು
ಬಲ್ಲಿದರೊಡನೆ ಬವರವಾದರೆ ಗೆಲಲುಂಟು, ಸೋಲಲುಂಟು:
ಕಳ್ಳನೊಡನೆ ಭಾಷೆ ಪೂರಾಯ(ವೆ)ಅಯ್ಯಾ?
ನಮ್ಮ ಕೂಡಲಸಂಗನ ಶರಣರಿಗೆ ಮಾಡಿ ಮಾಡಿ
ಧನ ಸವೆದು ಬಡವಾದರೆ
ಆ ಭಕ್ತನು ಆ ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಪೂಜೆಯಹನು.
Transliteration Ballidaroḍane bavaravādare gelaluṇṭu, sōlaluṇṭu:
Kaḷḷanoḍane bhāṣe pūrāya(ve)ayyā?
Nam'ma kūḍalasaṅgana śaraṇarige māḍi māḍi
dhana savedu baḍavādare
ā bhaktanu ā liṅgakke pūjeyahanu.
Manuscript
Transcription of Tamil Mss in the Paris National Libray (1780 AD) 
Discovered and Transcribed by Dr Shivamurthy Shivacharya Mahaswamiji, Sirigere, in the year 1985
Discovered and Transcribed by Dr Shivamurthy Shivacharya Mahaswamiji, Sirigere, in the year 1985 English Translation 2 If you battle with the strong,
You neither win or lose.
Are pledges made with thieves
Ever fulfilled, good Sir?
The bhakta who daily serves
Our Kūḍala Saṅgama's Śaraṇās ,
Expending his wealth
Until he is poor,
Is held by Liṅga
In high esteem.
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Hindi Translation बलवानों से युद्ध हो, तो जीत होगी या हार
चोर से की गई प्रतिज्ञा पूर्ण होगी स्वामी?
मम कूडलसंगमेश के शरणों के सेवार्थ
धन व्यय कर कोई निर्धन बन जाय?
तो वह भक्त लिंग का पूज्य बनेगा॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
Telugu Translation బలవంతునితో బవరమైన గెల్వదగు నోడదగు
దొంగతో మాట తగవు కాదయ్యా?
మా సంగని శరణులకు చేసిచేసి
ధనముడిగి బడుగైనచో
ఆ భక్తుడాస్వామికే పూజjైుపోవు.
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Tamil Translation மறவனுடன் போரிடின் வெற்றியுமாம், தோல்வியுமாம்
கள்ளனிடம் சூளுரைப்பின் நிறைவேறுமோ -- ஐயனே?
நம் கூடல சங்கனின் அடியார்க்கு ஈந்து ஈந்து
செல்வங்குன்றி வறியவனாயின்
அம்மெய்யன்பன் இலிங்கத்தைத் தொழுதவனன்றோ!
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Marathi Translation
लढावे अशांसी, जे अनुभवी धीर
ना जीत ना हार, त्यात काही
चोराच्या वाणीत, वल्गना फार
नको भाषेची वार, तयासंगे
शरणांच्या सेवेत, जे वेचिले धन
होती ना निर्धन, नाही हार
कूडलसंगमदेवा ! भाषा पांडित्य फोल
आचरणी थोर लिंग भक्त
अर्थ - जे श्रेष्ठ ज्ञानी आहेत. जे थोर अनुभवी आहेत अशा बरोबरच शब्दाची लढाई करावी कारण अशांच्या शास्त्रार्थात जीत, हार याचा प्रश्नच उद्भवत नाही. शेवटी तेथे चांगलाच निष्कर्ष निघत असतो. अर्धवट ज्ञानी लोक, भाषा पांडित्य दाखविणारे वल्गनाच फार करतात. दंभाचार माजवितात. म्हणून अशा बरोबर वादविवाद किंवा शास्त्रार्थं करु नये त्यात वेळेचा अपव्यय तर होतोच शिवाय त्यातून काहीच निष्पन्न होत नाही. ज्याना साध्य करुन घेणे आहे त्यानी शिवशरणांच्या आणि त्यांच्या सेवेत आपले संपूर्ण धन वेचले तरी खंत करु नये. शरणसेवा हीच खरी सेवा व हीच परमेश्वराची पूजा समजून जिंकावे, हरण्याचा प्रश्नच उद्भवत नाही. सर्व काही जिंकलेची भावना लिंग देवाठायी असावी.
Translated by Rajendra Jirobe, Published by V B Patil, Hirabaug, Chembur, Mumbai, 1983
शूरा-वीराबरोबर युध्द केले तर जिंकला
तरी चांगले, हारला तरी चांगले.
युध्दभूमीपर घेतलेली शपथ सार्थक होईल.
कूडलसंगमदेवाच्या शरणांची
सेवा करून-करून धन झिजवून गरीब
झाला तर, तो भक्त लिंगदेवचा होईल.
Translated by Shalini Sreeshaila Doddamani
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳು ಧನ = ದವಸ; ಬಲ್ಲಿದ = ತಿಳಿದವ; ಬವರ = ಯುದ್ದ;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಬಲ್ಲಿದನೆಂದರೆ ಬಲವಂತನೆಂದೂ ಶ್ರೀಮಂತನೆಂದೂ, ಬವರವೆಂದರೆ ಯುದ್ಧವೆಂದೂ ವ್ಯವಹಾರವೆಂದೂ ಎರಡೆರಡರ್ಥವುಂಟು.
ಸಾಚಾ ಭಕ್ತನು ಶ್ರೀಮಂತನಾಗಿ ಧರ್ಮವ್ಯವಹಾರದಲ್ಲಿ ಧನವನ್ನು ಹೂಡುವನು-ಇದರಿಂದ ಅವನು ಆಮುಷ್ಮಿಕಸುಖವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು-ಅಥವಾ ಕೇವಲ ಬಡವನೇ ಆಗಿ ಉಳಿಯಲೂಬಹುದು. ಕಳ್ಳಭಕ್ತನ ವ್ಯವಹಾರವೇ ಬೇರೆ-ಇವನು ಭಕ್ತನಂತೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಳ್ಳುವನು-ತಾನು ಸೇವೆ ಮಾಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವಾಗ, ಸ್ವತಃ ಸೇವೆ ಮಾಡುವ ಸಮಯ ಬಂತೆಂದರೆ ಕಳ್ಳನಂತೆ ಕಣ್ಮರೆಯಾಗಿಬಿಡುವನು.
ಹೀಗೆ ಧರ್ಮವಂಚನೆ ಮಾಡಿ ಹುಲುಸಾದ ಕಳ್ಳಭಕ್ತನು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಲಿಂಗಭಂಜನಕನ ರೂಪಧರಿಸಿ ಬಂದಂತೆ ಕಾಣುವನು. ದಾನಧರ್ಮಕ್ಕೆಂದು ತ್ಯಾಗ ಮಾಡಿ ಮಾಡಿ ನಿರ್ಧನಿಕನಾದ ಭಕ್ತನು-ತನ್ನ ಸಾಚಾತನವೇ ಲಿಂಗಪೂಜೆಯಾಗಿ-ಕಂಗೊಳಿಸುವನು.
ಯೋಧನೊಬ್ಬನು ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ಎದುರುನಿಂತರೆ ಗೆದ್ದರೂ ಗೌರವ. ಸೋತರೂ ಗೌರವ. ಕಳ್ಳನ ಕೃತ್ಯಕ್ಕೆ ಈ ಮಾತು ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ-ಅವನು ಎದುರಾಳಿಯನ್ನು ಕೊಂದರೂ-ಅದು ಮರೆಯಲ್ಲಿ ಕತ್ತಲಲ್ಲಿ ವಂಚನೆಯಿಂದ ನಡೆದುದಾಗಿ ಕೊಲೆಯೆಂದಾದೀತೇ ಹೊರತು ವಿಜಯವೆನಿಸುವುದಿಲ್ಲ, ಈ ಹೋರಾಟ ಕಳ್ಳಾಟದ ಪೇಲವ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಚಾಭಕ್ತನ ಮತ್ತು ಕಳ್ಳಭಕ್ತನ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಉಚಿತ ಅವಧಾರಣೆಯಿಂದ ಬಿಡಿಸಲಾಗಿದೆ.
- ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರು
ಡಾ.ಎಲ್. ಬಸವರಾಜು
