ಭಕ್ತನ ಭಕ್ತಸ್ಥಲ - ಕಪಟತನ
ಲೋಕೋಪಚಾರಕ್ಕೆ ಮಜ್ಜನಕ್ಕೆರೆವೆನಯ್ಯಾ:
ಮನದ ತಾಮಸ ಬಿಡದು, ಮನವ ಕಪಟ ಬಿಡದಯ್ಯಾ;
ʼಶಿವಶರಣೆಂಬುದುʼ ಒಪ್ಪಚಿಯಳವಡದಯ್ಯಾ!
ಎನ್ನ ಮನದಲ್ಲಿ ಎರಡುಳ್ಳನ್ನಕ್ಕ
ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವರೆಂತೊಲಿವ?
Transliteration Lōkōpacārakke majjanakkerevenayyā:
Manada tāmasa biḍadu, manava kapaṭa biḍadayyā;
ʼśivaśaraṇembuduʼ oppaciyaḷavaḍadayyā!
Enna manadalli eraḍuḷḷannakka
kūḍalasaṅgamadēvarentoliva?
Manuscript
Transcription of Tamil Mss in the Paris National Libray (1780 AD) 
Discovered and Transcribed by Dr Shivamurthy Shivacharya Mahaswamiji, Sirigere, in the year 1985
Discovered and Transcribed by Dr Shivamurthy Shivacharya Mahaswamiji, Sirigere, in the year 1985 English Translation 2 If I pour out the bath, O Lord,
It's just a formal show:
The sloth of mind remains,
The lie in it remains,
Not once the certainty
That Śiva is my refuge, has
Become my own!
So long the sense of twain
Is in my heart, how can
Lord Kūḍala Saṅgama
Love me?
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Hindi Translation लोकोपचारार्थ अभिषेक करता हूँ,
मन की तामसता नहीं छूटती,
मन का कपट नहीं छूटता,
‘शिव ही शरण्य है’ यह हृद्गत नहीं होता,
मेरे मन में द्वंद्व रहने तक
कूडलसंगमदेव कैसे प्रसन्न होंगे?
Translated by: Banakara K Gowdappa
Telugu Translation లోకోపచారమునకై మజనము సేతుకాని
మనసు మాత్రము తమసముడుగదు, వంచన మానదు
‘‘శివ శిరణని’ నమ్ముటలవడదయ్యా
మనసు రెండై యుండు
సంగమదేవుడెటు మెచ్చునయ్యా!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Tamil Translation பிறர் புகழ்ச்சியினை விரும்பி
திருமஞ்சனம் செய்வேனையனே,
மனத்தினிருள் அகலாது, சூழ்ச்சி விடாது
சிவனே தஞ்சமென்பது வயமாமோ ஐயனே?
என் மனத்திலே இரண்டு உள்ளவரை
கூடல சங்கம தேவன் எங்ஙன மருள்வான்?
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Marathi Translation
लौकिकासाठी, अभिषेक केला
तामसपणा न गेला, मना माजी
मनातील कपट, ज्यानी न धुतले
करु न शकले, पूजा तुझी
कूडलसंगमदेवा ! मनी द्विधा सांडीना
तोवरी होईना, देव तुझा
अर्थ - लोकांना दाखविण्यासाठी अभिषेक व पूजा करणे व ते करण्यापूर्वी वा नंतर त्याची जाहिरातबाजी करणे ही भक्ति ठरत नसून दंभाचार होय. मनाचा तामसपणा, मनातील कपट व दिखाऊपणा जोवर धुतले जात नाही तोवर त्यांनी केलेली भक्ति म्हणजे परमेश्वर व लोकांची फसवणूक समजावे. अंतरमनाने, दृढ विश्वासाने व अनन्यभावाने अभिषेक वा पूजा केली तरच ती फलदाई ठरेल. एकावर पूर्ण विश्वास न ठेवता अनेक देवी- देवतांची पूजा करणे म्हणजे मनाची द्विधा अवस्था होय. पूजेत, भक्तित, साधनेत निःसंशयी होऊन मनात द्विधा निर्माण न होऊ देता दृढ विश्वास असावा लागतो.
Translated by Rajendra Jirobe, Published by V B Patil, Hirabaug, Chembur, Mumbai, 1983
लोकोपचारासाठी अभिषेक करतो.
मनाचे तामस सुटत नाही,
मनाचे कपट जात नाही.
शिव उपासना हातून घडत नाही.
माझ्या मनी द्विधाभाव असेपर्यंत
कूडलसंगमदेव प्रसन्न कसा होईल?
Translated by Shalini Sreeshaila Doddamani
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳು ಉಪಚಾರ = ಸತ್ಕರಿಸು; ಎರೆ = ; ಒಪ್ಪಚಿ = ; ಕಪಟ = ಮೋಸ; ತಾಮಸ = ಕತ್ತಲು; ಮಜ್ಜನ = ಸ್ನಾನ;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಎಲ್ಲರೂ ಶಿವಪೂಜೆ ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಕಂಡು-ನಾನೂ ಉಪಚಾರಕ್ಕೆ ಪೂಜೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆಯೇ ಹೊರತು-ಒಳಗೆ ನನಗೆ ತಾಮಸಮೆತ್ತಿಯೇ ಇದೆ, ಕಪಟ ಅಚ್ಚೊತ್ತಿಯೇ ಇದೆ. ನನ್ನ ನಾಲಗೆಗೆ-“ಶಿವ ಶರಣು” ಎಂಬ ಮಾತೂ ಹತ್ತುತ್ತಿಲ್ಲ, ಹೀಗೆ ನನ್ನ ಮನಸ್ಸು ತೋರುವುದೇ ಒಂದಾಗಿ-ಇರುವುದೇ ಇನ್ನೊಂದಾಗಿದೆ. ಅಂದಮೇಲೆ ಆ ಶಿವನು ಹೇಗೆ ಒಲಿದಾನು ನನಗೆ-ಒಲಿಯನು.
- ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರು
ಡಾ.ಎಲ್. ಬಸವರಾಜು
