ಭಕ್ತನ ಭಕ್ತಸ್ಥಲ - ಭಕ್ತ
ಅಷ್ಟವಿಧಾರ್ಚನೆ ಷೋಡಶೋಪಚಾರವನು-
ಅರಸರಿಯದ ಬಿಟ್ಟಿಯ-ಮಾಡುವೆನು!
ಎನ್ನ ತಾಗಿದ ಸುಖವ ಜಂಗಮಕ್ಕರ್ಪಿಸಲರಿಯದ ಉಪಚಾರಿಯಾನು,
ಸ್ಥಾವರ ಜಂಗಮವರಿಯದ ಪೂಜಕ ನಾನು:
ಮತ್ತೆ ನಾಚದೆ, ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಯ್ಯಾ,
ಜಂಗಮವೆನ್ನ ಪ್ರಾಣಲಿಂಗವೆಂಬೆನು!
Transliteration Aṣṭavidhārcane ṣōḍaśōpacāravanu-
arasariyada biṭṭiya-māḍuvenu!
Enna tāgida sukhava jaṅgamakkarpisalariyada upacāriyānu,
sthāvara jaṅgamavariyada pūjāka nānu:
Matte nācade, kūḍalasaṅgamadēvayya,
jaṅgamavenna prāṇaliṅgavembenu!
Manuscript
English Translation 2 An eightfold worship I perform,
And service sixteenfold-
As one who labours for no wage
Without the knowledge of the King.
A formalist am I,
Who have not known
To dedicate to Jaṅgama
My whole experienced joy.
I am a worshipper
Who does not know
The difference between
The Liṅga and the Jaṅgama
And yet, imposter that I am,
I do not blush to claim
Jaṅgama as my Prāṇaliṅga.
O Kūḍala Saṅgama Lord!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Hindi Translation अष्टविधार्चन, षोडशोपचार करता हूँ
राजा से अविदित बेगार की भाँति ।
अपना प्राप्त सुख जंगम को
अर्पित करने से अनभिज्ञ औपचारिक हूँ।
स्थावर और जंगम से अनभिज्ञ पूजक हूँ बिना लज्जित हुए ,
फिर भी कूडलसंगमदेव मैं निर्लज्जा से।
कहता हूँ, जंगम मेरे प्राणलिंग है ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
Telugu Translation అష్టవిధార్చన షోడశోపచారపు
టంతు తెలియక చేసి చెడితినయ్యా
ననుముట్టు సుఖము జంగమున
కర్పించు టెట్టులో తెలియని ఉపచారి నేను
స్థావరజంగమములు తెలియని పూజారి నేను
సిగ్గుచెడి జంగమమే ప్రాణలింగం
మనుచుంటి కూడల సంగమదేవా
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Marathi Translation
अष्टविधार्चना षोडशोपचार राजाला
माहित नाही अशी फुकटची चाकरी करतो.
मिळालेले सुख जंगमाला अर्पण करणारा उपचारी मी आहे.
स्थावर जंगमाला एक न समजल्याने न मानणारा पूजक मी आहे.
पुन्हा निर्लज्ज होऊन जंगमाला माझे प्राणलिंग म्हणतो कूडलसंगमदेवा.
Translated by Shalini Sreeshaila Doddamani
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳು ಅರ್ಚನೆ = ಪೂಜೆ; ಉಪಚಾರ = ; ಜಂಗಮ = ; ಪೂಜಕ = ; ಬಿಟ್ಟಿ = ; ಷೋಡಶ = ; ಸ್ಥಾವರ = ;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಅರಸನ ಆಜ್ಞೆಯ ಪ್ರಕಾರ ಕೆರೆಕಟ್ಟೆ ನಿರ್ಮಾಣದಂಥ. ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗಾಗಿ ಶ್ರಮದಾನವನ್ನು ಮತ್ತು ಯುದ್ಧ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಸರಕುಸಾಗಣೆಯಂಥ ಸಮರಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಆಯಾ ಪ್ರದೇಶದ ಜನರು “ಬಿಟ್ಟಿ”ಯಾಗಿ ಮಾಡಬೇಕಾಗಿತ್ತು-ಇದು ರಾಜಸೇವೆ. ಅದಕ್ಕೆ ರಾಜನ ಮನ್ನಣೆಯೂ ಸಿಗುತ್ತಿತ್ತು.
ಆದರೆ ಕೆಟ್ಟ ಮಂತ್ರಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೆಟ್ಟ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ರಾಜನ ಗಮನಕ್ಕೆ ತಾರದೆ ಮಿಕ್ಕಂತೆಯೂ ನ್ಯಾಯಬಾಹಿರವಾಗಿ ಕೆಲವು ಬಿಟ್ಟಿ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಜನರಿಂದ ಮಾಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಈ ಕೆಲಸಗಳೇ “ಅರಸರಯದ ಬಿಟ್ಟಿ”. ಇದಕ್ಕೆ ಕೂಲಿಯ ಮಾತಿರಲಿ-ರಾಜನ ಕೃಪೆಗೂ ಅವಕಾಶವಿಲ್ಲವಾಗಿ-ಆ ಜನರ ಶ್ರಮವೆಲ್ಲಾ ದಂಡವಾಗುತ್ತಿತ್ತು.
ಅದರಂತೆ ಜಂಗಮಪುರಸ್ಸರವಾಗದ (ಶಿವ)ಲಿಂಗಪೂಜೆಯು ಅರಸರಿಯದ ಬಿಟ್ಟಿಯಂತೆ-ದಂಡವೆನ್ನುತ್ತಿರುವರು ಬಸವಣ್ಣನವರು. ಜಂಗಮಸತ್ಕಾರದಿಂದ ಪರಿಸಮಾಪ್ತಿಗೊಳ್ಳದೆ-ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಮಾಡುವ ಅಷ್ಟವಿಧಾರ್ಚನೆ ಷೋಡಶೋಪಚಾರವೆಲ್ಲಾ ದಂಡವಾಗಿ-ಶಿವನ ಕೃಪೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗದೆಂಬುದಭಿಪ್ರಾಯ.
ಸ್ಥಾವರರೂಪವಾದ(ಇಷ್ಟ)ಲಿಂಗವು ಪೂಜೆಗೊಳ್ಳುವುದು ಜಂಗಮ(ಲಿಂಗ)ದ ಮೂಲಕವೇ ಎಂಬುದನ್ನರಿಯದ ಲಿಂಗಪೂಜೆಯನ್ನಷ್ಟೇ ಡಂಬಾಚಾರವಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದೇನೆ-ಮತ್ತೆಯೂ ನಾಚಿಕೆಯಿಲ್ಲದೆ ಜಂಗಮವೇ ನನಗೆ ಪ್ರಾಣಲಿಂಗವೆಂದು ಗಳಹುತ್ತಿದ್ದೇನೆಂದು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಸ್ವವಿಮರ್ಶೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವರು.
- ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರು
ಡಾ.ಎಲ್. ಬಸವರಾಜು
