ಭಕ್ತನ ಮಾಹೇಶ್ವರಸ್ಥಲ - ದೇವರು
ದಾಸನ ವಸ್ತ್ರವ ಬೇಡದ ಮುನ್ನ
ತವನಿಧಿಯನಿತ್ತರೆ ನಿಮ್ಮ ದೇವರೆಂದೆಂಬೆ!
ಸಿರಿಯಾಳನ ಮಗನ ಬೇಡದ ಮುನ್ನ
ಕಂಚಿಯ ಪುರವ ಕೈಲಾಸಕ್ಕೊಯ್ದರೆ ನಿಮ್ಮ ದೇವರೆಂದೆಂಬೆ!
ಬಲ್ಲಾಳನ ವಧುವ ಬೇಡದ ಮುನ್ನ
ಸ್ವಯಲಿಂಗವಾದರೆ ನಿಮ್ಮ ದೇವರೆಂದೆಂಬೆ!
ದೇಹಿ ನೀನು, ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು ನಮ್ಮವರು!
ಬೇಡು, ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ, ಎಮ್ಮವರ ಕೈಯಲು!
Transliteration Dāsana vastrava bēḍada munna
tavanidhiyanittare nim'ma dēvarembe!
Siriyāḷana magana bēḍada munna
kan̄ciya purava kailāsakkoydarenim'ma dēvarembe!
Ballāḷana vadhuva bēḍada munna
svayaliṅgavādare nim'ma dēvarembe!
Dēhi nīnu, vyāpārigaḷu nam'mavaru!
Bēḍu, kūḍalasaṅgamadēvā, em'mavara kaiyalu!
Manuscript
English Translation 2 If you had given inexhaustible store
Before you begged for Dāsa's cloth,
I'd call you God!
If you had carried Kañchi town
Before you begged for Siriyāḷa 's son,
I'd call you God!
If you'd become the Form of Liṅga ,
Before you begged for Ballāḷa's spouse,
I'd call you God!
But you're a begger, and our own
Are traffickers! Come beg,
O Kūḍala Saṅgama Lord, out of the hands
Of your Śaraṇās!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Hindi Translation दास से वस्त्र माँगने के पूर्व
अक्षय भंडार देते, तो मैं तुम्हें देव कहता ।
सिरियाळ के पुत्र को माँगने के पूर्व
कांचीपुर को कैलास ले जाते,
तो मैं तुम्हें देव कहता
बल्लाळ की पत्नी को माँगने के पूर्व
स्वंय लिंग बनते, तो मैं तुम्हें देव कहता ।
दाता तुम हो, हमारे लोग वणिक हैं
माँगो कूडलसंगमदेव, हमारे लोगों से ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
Telugu Translation దాసుని వస్త్రము వేడకముందే
తవనిధి నిచ్చిన నిన్ను దేవుడని యుందు
సిరియాళుని బిడ్డ నడుగకముందె
కంచిని కైలాసమునకు చేర్చియున్న
నిన్ను దేవుడని యుందు
బల్లాళుని వధువు నడుగకముందే
నిజలింగ మైయున్న నిను దేవుడని యుందు
దేహి నీవు వ్యాపారులు మా వారు
వేడుమయ్యా మా వారి నొకసారి!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Tamil Translation தாசனின் உடையை வேண்டும் முன்பு நிலைத்த
செல்வத்தை ஈந்திருப்பின் உம்மைக் கடவுளென்பேன்
சிறுத்தொண்டனின் மகனை வேண்டும் முன்பு
காஞ்சீபுரத்தைக் கைலாசத்திற்குக் கொண்டு ஏகி
இருப்பின் உம்மைக் கடவுள் என்பேன்
வல்லாளனின் மனைவியை வேண்டும் முன்பு
அவனை இலிங்கமாகச் செய்திருப்பின்
உம்மைக் கடவுள் என்பேன்
உள்ளுறையும் ஆன்மா நீ, எம்மவர் வணிகர்
வேண்டுவாய், எம்மவரின் கைகளில்
கூடல சங்கம தேவனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Marathi Translation
दासय्याचे वस्त्र, मागण्याचे पूर्वी
यक्षपात्र दान का नच व्हावे ?
तुज समजावे, देव कुण्यापरी
कैसा रे भिकारी, निर्मिती व्यापारी ?
श्रीयाळासी पुत्र, मागण्याचे पूर्वी
कैलासासि कांची, का नच न्यावी ?
तुज समजावे, देव कुण्यापरी
कैसा रे भिकारी, निर्मिसी व्यापारी ?
बल्लाळ पत्नीसी, मागण्याचे पूर्वी
ऐक्यरुपी घेणे, का नच व्हावे ?
तुज समजावे, देव कुण्यापरी
कैसा रे भिकारी, निर्मिसी व्यापारी ?
कूडलसंगमदेवा ! माग तरी शरणा
पूर्ण करी कामना, तोचि एक
तुज समजावे, देव कुण्यापरी
कैसा रे भिकारी, निर्मिसी व्यापारी ?
अर्थ - शिवशरण देवर दासय्यानी अनेक दिवस परीश्रम करून एक रेशमी तलम वस्त्र तयार केले आणि ते बाजारात विकण्यासाठी गेला असता. देवा, तू वस्त्र मागितलेस व त्याच्या बदल्यात यक्षपात्र दिलेस. जर ते यक्षपात्र आधीच दिले असतेस तर मी तुला देव मानले असते. श्रीयाळशेठ यांना त्यांच्या सात वर्षांच्या पुत्राची मागणी केलीस आणि त्याच्या बदल्यात त्यांना कैलासाला नेलेस जर त्याआधी त्याना कैलासाला नेले असतेस तर मी तुला देव मानले असते. सिंधू बल्लाळ राजाला त्याची पत्नी मागितलीस आणि त्याच्या बदल्यात त्यांना आपलेसे करून घेतलेस. जर त्याअधि त्यांना प्रसन्न झाला असतास तर मी तुला देव मानले असते. कारण ही सर्व क्रिया व देवाण घेवाण म्हणजे एक व्यापारच होय. देणारे ते व्यापारी व घेणारा तो देवही व्यापारीच होत. हे कूडलसंगमदेवा! (परमेश्वरा) जर तुला मागणेच आहे तर एकदा माझ्या शिवशरणांना मागून तरी पहा! म्हणजे तुला त्याचा अनुभव येईल.
Translated by Rajendra Jirobe, Published by V B Patil, Hirabaug, Chembur, Mumbai, 1983
दासय्याला वस्त्र मागण्याआधी अक्षय निधी दिला असता तर
तुम्हाला देव म्हणालो असतो.
सिरियाळाच्या पुत्राला मागण्याआधी कांचीपूर कैलासाला नेले असते तर
तुम्हाला देव म्हणालो असतो.
बल्लाळाची वधू मागण्याआधी त्याला स्वयलिंग बनविले असते तर
तुम्हाला देव म्हणालो असतो.
मागणारे तुम्ही, देणारे आमचे भक्त व्यापारी शरणआहे.
मागावे कूडलसंगमदेवा आपल्या शरणांना.
Translated by Shalini Sreeshaila Doddamani
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳು ಕೈಲಾಸ = ; ತವನಿಧಿ = ; ದಾಸ = ; ದೇಹಿ = ; ವಧು = ; ವಸ್ತ್ರ = ; ಸ್ವಯಲಿಂಗ = ;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ದಾಸಯ್ಯನಲ್ಲಿ ಸಿರಿಯಾಳನಲ್ಲಿ ಬಲ್ಲಾಳನಲ್ಲಿ-ಒಬ್ಬ ದೇಹಿಯಂತೆ ದೇಹಿ ಎಂದ ಶಿವನೇ ನೀನು ಮಹಾಭಿಕ್ಷುಕ. ಆ ಶಿವಭಕ್ತರಾದರೋ ನಿನ್ನ ತವನಿಧಿಗಾಗಿ ತಮ್ಮ ವಸ್ತ್ರವನ್ನು, ಕೈಲಾಸಕ್ಕಾಗಿ ಮಗನನ್ನೂ, ಸ್ವಯಲಿಂಗ ಪದವಿಗಾಗಿ ವಧುವನ್ನೂ ಮಾರಿದ ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು. ಆದ್ದರಿಂದ ನೀನು ದೇವರಲ್ಲ-ಗಿರಾಕಿ, ಅವರು ಭಕ್ತರಲ್ಲ-ವ್ಯಾಪಾರಿಗಳು. ಎನ್ನುತ್ತ ಬಸವಣ್ಣನವರು ದೇವರನ್ನು ಒಬ್ಬ ಭಿಕ್ಷುಕನೆಂಬಂತೆ ಅಥವಾ ಭಕ್ತರನ್ನೇ ಆಶ್ರಯಿಸಿದ ಒಬ್ಬ ವ್ಯವಹಾರಿಯನ್ನಂತೆ ಚಿತ್ರಿಸಿರುವರು. ಹಿಂದಿನ ವಚನದ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವನ್ನು ನೋಡಿ.
- ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರು
ಡಾ.ಎಲ್. ಬಸವರಾಜು
