ಭಕ್ತನ ಐಕ್ಯಸ್ಥಲ - ಮುಕ್ತಿ
ಭಕ್ತಿಯೆಂಬ ಪೃಥ್ವಿಯ ಮೇಲೆ, ಗುರುವೆಂಬ ಬೀಜವಂಕುರಿಸಿ,
ಲಿಂಗವೆಂಬ ಎಲೆಯಾಯಿತ್ತು.
ಲಿಂಗವೆಂಬ ಎಲೆಯ ಮೇಲೆ
ವಿಚಾರವೆಂಬ ಹೂವಾಯಿತ್ತು,
ಆಚಾರವೆಂಬ ಕಾಯಾಯಿತ್ತು.
ನಿಷ್ಪತ್ತಿಯೆಂಬ ಹಣ್ಣಾಯಿತ್ತು.
ನಿಷ್ಪತ್ತಿಯೆಂಬ ಹಣ್ಣು ತೊಟ್ಟು ಬಿಟ್ಟು ಕಳಚಿ ಬೀಳುವಲ್ಲಿ
ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವ ತನಗೆ ಬೇಕೆಂದು ಎತ್ತಿಕೊಂಡ!
Transliteration Bhaktiyemba pr̥thviya mēle, guruvemba bījavaṅkurisi,
liṅgavemba eleyittu.
Liṅgavemba eleya mēle
vicāravemba hūvāyittu,
ācāravemba kāyittu.
Niṣpattiyemba haṇṇāyittu.
Niṣpattiyemba haṇṇu toṭṭu biṭṭu kaḷaci bīḷuvalli
kūḍalasaṅgamadēva tanage ettikoṇḍa!
Manuscript
Music
Courtesy:
Art 
English Translation 2 Upon the soil of piety
Sprouted Guru, the seed,
And Liṅga , the leaf, was born;
Then Thought came for the flower,
And Deed for tender fruit,
And Knowledge for the ripened one
And when the fruit of Kowledge broke
Loose from the stalk and fell,
Look, Kūḍala Saṅgama, wanting it Himself,
Gathered it up.
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Hindi Translation भक्ति रूपि पृथ्वि पर गुरु रुपी बीज अंकुरित हुआ।
लिंग रूपि पत्र पल्लवित हुआ॥
लिंग रूपि पत्र पर विचार रूपी पुष्प पुष्पित हुआ।
आचार रूपि बतिया हुई और निष्पत्ति रूपि फल,
निष्पत्ति रूपि फल वृक्ष से गिरने पर
कूडलसंगमदेव ने स्वयं चाहकर उठा लिया ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
Telugu Translation భక్తి యను పృథ్విపై, గురువను బీజ మంకురించె
లింగమను పత్రమయ్యె
లింగమను పత్రంబుపై
విచార మను పువ్వు పూచె
ఆచారమను కాయ పుట్టె
నిష్పత్తి యను ఫలమయ్యె
నిష్పత్తి యను పంటి తొటిమ వదలి
పడుచుండ సంగయ్య
ఆశతో నెత్తుకొనునయ్య!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Tamil Translation பக்தி என்னும் நிலத்தின் மீது
குரு என்னும் விதைமுளைத்து
இலிங்கம் எனும் இலை ஆயிற்று
இலிங்கம் எனும் இலையின் மீது
எண்ணம் எனும் மலர்மலர்ந்தது
ஆசாரம் எனும் காய் ஆயிற்று
பக்குவம் என்னும் பழமாயிற்று
பக்குவம் என்னும் பழம் காம்பிலிருந்து
அகன்று, வீழும்பொழுது கூடலசங்கமதேவன்
தனக்கு வேண்டுமென்று எடுத்துக் கொண்டனன்.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Marathi Translation
भक्ति पृथ्वीवरी, अंकूरले बीज
गुरु रूप तेज, तयावरी
तया फुटले पान, लिंगरूप जाण
विचार प्रमाण, पुष्प त्याचे
तयासी लागले, सदाचार फळ
मुक्ति तो प्रबळ, पक्व झाली
पिकलेले फळ, पडता तुटोनिया
अधांतरी घ्यायला, धावलासे
कूडलसंगमदेवा ! मज हवे म्हणूनी
घेतिले झेलूनी, तत्काळ ते
अर्थ - म. बसवेश्वरांनी वरील वचनात एक सुंदर रूपक देवून भक्तीस पाया व मोक्षास परिपक्व फळ कल्पिले आहे. भक्तीस पृथ्वीची उपमा दिली आहे. जंगम गुरूंच्या सदुपदेशाने व हस्त मस्तक स्पर्शनि सदाचाररूपी बीज देहरूपी भूमीत पेरण्यात आले. त्या बीजास भावरूपी पाणी टाकल्याने व मनरूपी कुंपण घातल्यामुळे त्या बीजातून लिंगरूपी पाने फुटली. त्या पानातून सुविचाररूपी पुष्प उमलले. याचा अर्थ सद्गुरू कृपेने सुविचार घडला, व शरण सत्संगाने फूल उमलले. त्यास सदाचाररूपी फळ लागले. जेव्हा ते फळ परिपक्व होऊन झाडाखाली पडताना माझ्या कूडलसंगमदेवांनी (परमेश्वर) मला हवे आहे असे म्हणून अधांतरीच झेलून घेतले.
Translated by Rajendra Jirobe, Published by V B Patil, Hirabaug, Chembur, Mumbai, 1983
भक्तीरुपी पृथ्वीवर, गुरुरुपी बीजअंकुरले.
लिंगरुपी पाने आली, लिंगरुपी पानावर विचाररुपी फूल आले.
आचाररुपी फळ लागले निष्पत्तीरुपी फळ पिकून पडले.
कूडलसंगमदेवाने आपणास पाहिजे म्हणून उचलून घेतले.
Translated by Shalini Sreeshaila Doddamani
Urdu Translation بھگتی کی کشت پرجوگرا تھا گُرو کا بیج
پھٹ کروہ نرم نرم سے پودے میں ڈھل گیا
پھوٹا پھراس کی شاخ پہ اک برگ لِنگ کا
پھراس کے بعد فکرکا اک پُھول کِھل گیا
یہ گل تھا گویا میرےعمل کاہی خام پھَل
اورپک کےٹوٹنےکوتھا مُکتی کاجب وہ پھَل
بڑھ کرہمارے کوڈلا سنگما نے لے لیا
کہتےہوئے یہ پھَل ہےمرامجھ کوچاہیے
Translated by: Hameed Almas
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳು ಅಂಕುರ = ಮೊಳಕೆ; ಕಳಚು = ; ನಿಷ್ಪತ್ತಿ = ; ಪೃಥ್ವಿ = ; ವಿಚಾರ = ;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಪರಶಿವ(ಸ್ಥಲ)ವು ಲೀಲೆಯಿಂದ ಲಿಂಗವೆಂದು ಅಂಗವೆಂದು ಎರಡಾದಾಗ-ಆ ಪರಶಿವನಲ್ಲಿರುವ ಶಕ್ತಿಯು-ಲಿಂಗಸ್ಥಲದಲ್ಲಿ ಕಲೆಯಾಗಿಯೂ ಅಂಗಸ್ಥಲದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿಯಾಗಿಯೂ ಅವತರಿಸಿತು. ಲಿಂಗಸ್ಥಲದ ಶಕ್ತಿಯು ಪ್ರಪಂಚವನ್ನು ವರ್ಧಿಸುವಂತೆ ಮಾಡಿದರೆ, ಅಂಗಸ್ಥಲದ ಭಕ್ತಿಯು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕತೆಯನ್ನು ಕಳೆದು ಅಂಗ(ಜೀವ)ವನ್ನು ಮರಳಿ ಆ ಲಿಂಗದಲ್ಲಿ ಒಂದುಗೂಡಿಸುವುದು.
ಅಂದರೆ ಭವಕ್ಕೆ ಅವತರಿಸಿದ ಜೀವ ತನಗಂಟಿದ ಪಶುತ್ವವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಪಶುಪತಿತ್ವವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸಾಧಕನಾಗಿರಬೇಕಾದ ಮೂಲಬಂಡವಾಳ ಭಕ್ತಿ ಎಂದಂತಾಯಿತು. ಆ ಭಕ್ತಿಯ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಗುರುದರ್ಶನ, ಆ ಗುರುದರ್ಶನದಿಂದ ಲಿಂಗದೀಕ್ಷೆ. ಆ ಲಿಂಗೋಪಾಸನೆಯಿಂದ ವೈಚಾರಿಕತೆ, ಆ ವೈಚಾರಿಕತೆಯಿಂದ ಆಚಾರ, ಆ ಆಚಾರದಿಂದ ಭಾವ ಪರಿಪಾಕ(ಮುಕ್ತಸ್ಥಿತಿ) ಆಗುವುದು. ಆ ಭಾವಪರಿಪಾಕವು ಶಿವನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗುವುದು.
ಹೀಗೆ ಜೀವನಿಗೆ ಮುಕ್ತಿಸ್ಥಿತಿಯು ಲಭಿಸುವ ಹಂತಗಳನ್ನು-ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ಬಿತ್ತಿದ ಬೀಜವು ಹಣ್ಣಾಗುವ ಪರಿಣಾಮಪರಂಪರೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಿರುವರು ಬಸವಣ್ಣನವರು.
ಈ ಪರಿಣಾಮ ಪರಂಪರೆಗೆಲ್ಲಾ ಮೂಲಭೂತವಾದುದು ಭಕ್ತಿ-ಅದರ ಫಲಸ್ವರೂಪಿಯಾದುದು ನಿಷ್ಪತ್ತಿ. ಈ ನಿಷ್ಪತ್ತಿಯನ್ನು ವೈದಿಕ ಪರಿಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ “ಜೀವನ್ಮುಕ್ತಿ”ಯೆಂದು ಕರೆಯಬಹುದು. “ಕೂಡಲ ಸಂಗಮದೇವ ತನಗೆ ಬೇಕೆಂದೆತ್ತಿಕೊಂಡುದನ್ನು “ವಿದೇಹಮುಕ್ತಿ” ಎನ್ನಬಹುದು.
ವಿ : ಲಿಂಗೋಪಾಸನೆಯಿಂದ ವೈಚಾರಿಕತೆಯೂ, ಆ ವೈಚಾರಿಕತೆಯಿಂದಲೇ ಆಚಾರ(ಜೀವನ ವ್ಯವಹಾರ)ವೂ ನಿರ್ಣಯವಾಗುವುದೆಂಬ ಬಸವಣ್ಣನವರ ವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಮನೋಭಾವವು ಅವರು ಬೋಧಿಸಿದ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ_ಎಷ್ಟು ಆಧುನಿಕವಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿದೆಯೆಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕು. ಈ ಆಧುನಿಕತೆಯಲ್ಲಿ ಜೀವನ್ಮುಕ್ತ(ನಿಷ್ಪತ್ತಿ)ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಕಲ್ಪಿಸಿಕೊಂಡುದೇ ಆದರೆ_ಭಕ್ತನ ಪಾತ್ರ ಈ ಲೋಕದಲ್ಲಿ ಅತ್ಯಂತ ಉದಾತ್ತವೂ, ಅದೇ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಅತೀತವೂ ಆದುದಾಗಿ-ವಾಮನನಲ್ಲಿ ತ್ರಿವಿಕ್ರಮನಡಗಿರುವ ಪರಿಯಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲ ಕಾಲಕ್ಕೂ ಪ್ರಸ್ತುತವಾದುದಾಗಿರುವುದು.
- ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರು
ಡಾ.ಎಲ್. ಬಸವರಾಜು
C-624
Sun 02 Mar 2025
ವಚನದ ವಿಶ್ಲೇಷನೆ ಮನ ಮುಟ್ಟುವ ಹಾಗೆ ವಿವರಿಸಿದ್ದಿರಿ, ದನ್ಯವಾದಗಳು.ಬಸವರಾಜ
Karnataka
C-550
Sat 04 Jan 2025
https://savithru.blogspot.com/2024/12/ಸವಿತೃ
