ಶರಣನ ಜ್ಞಾನಿಸ್ಥಲ - ಷಟ್ ಸ್ಥಲ
ಕುಲಮದವಳಿಯದನ್ನಕ್ಕ ಶರಣನಾಗಲೇಕೆ?
ವಿಧಿವಶ ಬಿಡದನ್ನಕ್ಕ ಭಕ್ತನಾಗಲೇಕೆ?
ಹಮ್ಮಿನ ಸೊಮ್ಮಿನ ಸಂಬಂಧ ಬಿಟ್ಟು
ಕಿಂಕಿಲ ಕಿಂಕಿಲ ಕಿಂಕಿಲನಾಗಿರಬೇಕು!
ಹೆಪ್ಪನೆರೆದ ಹಾಲು ಕೆಟ್ಟು ತುಪ್ಪವಪ್ಪಂತೆ
ಇಪ್ಪರು, ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ, ನಿಮ್ಮ ಶರಣರು!
Transliteration Kulamadavaḷiyadannakka śaraṇanāgalēke?
Vidhivaśa biḍadannakka bhaktanāgalēke?
Ham'mina som'mina sambandha biṭṭu
kiṅkila kiṅkila kiṅkilanavāgalu!
Heppanereda hālu keṭṭu tuppavappante
ipparu, kūḍalasaṅgamadēvā, nim'ma śaraṇaru!
Manuscript
English Translation 2 Unless the pride of caste is gone,
How can one be a Śaraṇa?
Unless the bonds of fate have left,
How can one be a devotee?
Leaving all trace of I and Mine,
One has to be the lowest of the low!
O Kūḍala Saṅgama Lord, Thy Śaraṇa''s are
Like ghee that comes
When milk is mixed with sour and breaks!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Hindi Translation कुलमद का नाश न होने तक शरण कैसे बन सकता है?
विधि के न छूटने तक भक्त कैसे बन सकता है?
अहं व धन का संबंध त्यागकर किंकर का किंकर बनना चाहिए ।
जमन के योग से दूघ बिगड़कर जैसे घी बनता है
वैसे हैं तव शरण कूडलसंगमदेव ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
Telugu Translation కులమద మడగనందాక శరణుడగుటేల?
విధివశము విఱచనందాక భక్తుడగుటేల?
అహంబను సొమ్ము సంబంధము త్రెంచి
దాసులకు దాసుల దాసియయి యుండవలె;
చేమిరి పడ పాలుచెడి నెయ్యి యయినట్లుండురా నీ శరణుడు.
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Tamil Translation குலம், மதம் அழியும்வரை சரணனாக வியலுமோ?
பிணைப்பை விடும்வரை பக்தனாக வியலுமோ?
செருக்கு, செல்வத்தொடர்பை விடுத்து
தொண்டன், தொண்டனாக இருக்க வேண்டும்
உறை ஊற்றியபால், மாறுதலடைந்து
நெய் ஆவதனைய இருப்பர்
கூடல சங்கமதேவனே, உம் அடியார் ஐயனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Marathi Translation
कुळाचा अभिमान, नच जाता जाण
होता येई शरण, ""सांगा"" कैसे
विधीवशात"" भाव जोवरी न जाय
होता भक्त काय येई कोणा ? ..
""अहंम संपदेचा, सोडोनी संबंध
किंकरत्व शुद्ध, स्विकारावे..
दुधात विरजन, प्रतीरुपांतर
शरण किंकर, तैसेचि तें
कूडलसंगमदेवा ! तव शरण, थोरी
शुद्ध घ्रतापरी जाणावी ती
अर्थ: - या वचनाद्वारे महात्मा बसवेश्वर शिवभक्तांना अहंकार रहित होण्याची सूचना देत आहेत. ते म्हणतात कुलाभिमान सोडा, विधी लिखितावरील विश्वास सोडा! संपत्तीचा गर्व सोडा! जसे दूध नासून त्यांचे तूप केले जाते. अगदी तसे ज्ञानाचा नाश वरून शिवशरण शुद्ध तुपाप्रमाणे झालेले असतात. याचाच अर्थ मनाचे दोष व वृतीतील विकार नष्ट झाल्याखेरीज शरणत्व संभवत नसते. व्यापक वृतीशिवाय समदृष्टी व समजुती होत नसते. महात्मा बसवेश्वर घोर कर्मकांडातून भक्तजनास बाहेर काढून सहजपणे संसार करीत परमेश्वर प्राप्त करा असे सुचवित आहेत.
स्वतः लहानात लहान होऊन शिवशरणांच्या किंकराचे किंकर होऊन राहण्यातच महात्मा बसवेश्वर महानत्व समजतात. शिवशरण अहंकाररहित. सदाचारी आणि लोककल्याण चिंतणारेच असतात. असे महात्मा बसवेश्वराचे स्पष्ट मत होय. शरणत्व हवे असेच तर लहान व्हा. सर्व समर्पणाची तयारी करा. माझा कूडलसंगमदेव सत्व सदाचारी व निःरहंकारीयास ऐक्य प्रदान करील.
Translated by Rajendra Jirobe, Published by V B Patil, Hirabaug, Chembur, Mumbai, 1983
कुलमद नष्ट होईपर्यंत शरण कसा होईल ?
कर्मबंधन नष्ट होईपर्यंत भक्त कसा होईल ?
दर्प-गर्व संबंध सोडून विनम्र, विनयी झाले पाहिजे.
दूध विरजून बनलेल्या दह्यातील तूपासम
कूडलसंगमदेवा तुमचे शरण आहेत.
Translated by Shalini Sreeshaila Doddamani
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ವಚನದ ಸರಳಾನುವಾದ : ಕುಲಮದವಳಿಯದೆ ಶರಣನಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ವಿಧಿವಶ ಬಿಡದೆ ಭಕ್ತನಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಅಹಂಕಾರದ ಐಶ್ವರ್ಯದ ಪೂರ್ವ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ತೊರೆದು ಶಿವಭಕ್ತರ ಆಳಿನ ಅಡಿಯಾಳಾಗಿರಬೇಕು ಭಕ್ತನು. ಹೆಪ್ಪು ಬೆರೆತ ಹಾಲು ಪರಿವರ್ತನೆಗೊಂಡು ಗಟ್ಟಿತುಪ್ಪವಾಗುವಂತೆ -ಶಿವಧರ್ಮವನ್ನು ಬೆರಸಿದ ನರಮಾನವರು ಘನಲಿಂಗ ಘನತೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುವರು.
ವಿಧಿವಶದಿಂದ ಯಾವನಾದರೊಬ್ಬನು ಯಾವುದೋ ಒಂದು ಜಾತಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ಅವನು ಶರಣಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿ ಶರಣನಾದ ಮೇಲೆ –ಹಿಂದೆ ತಾನು ಕೀಳುಜಾತಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದವನೆಂದು ತಲೆಗ್ಗಿಸುವುದಾಗಲಿ, ಮೇಲುಜಾತಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದವನೆಂದು ತಲೆ ತಿರುಕನಾಗುವುದಾಗಲಿ ಅವನಿಗಿಲ್ಲ. ಶರಣನು ಎಲ್ಲ ಜಾತಿಯನ್ನೂ ಸಮಾನವಾಗಿ ಗೌರವಿಸುವನಾಗಿ ಅವನಿಗೆ ಯಾವ ಕುಲಮದವಾಗಲಿ ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ತಾನು ಶಿವಭಕ್ತರ ಆಳಿನ ಅಡಿಯಾಳೆಂಬ ಭಾವವಳವಟ್ಟಿರುವುದಾಗಿ –ಅವನಲ್ಲಿ ಐಶ್ವರ್ಯಮದವೂ ಇರುವುದಿಲ್ಲ.
ಶಿವಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಮೇಲೆ ಅವನಲ್ಲಿ ಮಹತ್ತರವಾದ ಪರಿವರ್ತನೆಗಳು ತಲೆದೋರುತ್ತವೆ-ಹೆಪ್ಪನ್ನು ಎರೆದ ಹಾಲು ಭವಿಷ್ಯದಲ್ಲಿ ಕೆಡುವ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಂಡು ಆ ಹಾಲಿಗಿಂತಲೂ ಬೆಲೆಬಾಳುವ, ಬಹುಕಾಲ ಬಾಳುವ ಗಟ್ಟಿತುಪ್ಪವಾಗುವಂತೆ ಅವನು ನಶ್ವರತೆಯನ್ನು ನೀಗಿಕೊಂಡು ಶಾಶ್ವತ ಮೌಲ್ಯಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿರುವನು.
- ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾರರು
ಡಾ.ಎಲ್. ಬಸವರಾಜು
