ಐಕ್ಯನ ಜ್ಞಾನಿಸ್ಥಲ - ಮುಕ್ತಿ
ದೇವಲೋಕ ಮರ್ತ್ಯಲೋಕವೆಂಬ ಸೀಮೆಯುಳ್ಳನ್ನಕ್ಕ
ಕೇವಲ ಶರಣನಾಗಲರಿಯೆ.
ಸತ್ತು ಬೆರಸಿಹೆನೆಂದರೆ ಕಬ್ಬಿನ ತುದಿಯ ಮೆಲಿದಂತೆ!
ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ.
Transliteration Dēvalōka martyalōkavemba sīmeyuḷḷannakka
kēvala śaraṇanāgalariye.
Sattu berasihenendare kabbina tudiya melidante!
Kūḍalasaṅgamadēvā.
Manuscript
English Translation 2 So long as there is a bourne between
The mortal and immoral worlds,
One cannot be a perfect Śaraṇa ;
If one would join when one is dead,
It is as if one chewed
The tip of the sugar-cane.
O Kūḍala Saṅgama Lord!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Hindi Translation जब तक देवलोक और मर्त्यलोक की सीमा रहेगी
तब तक कोई विशुद्ध शरण नहीं बन सकता
मृत्यु के पश्चात मिलने की बात
गन्ने का अग्रभाग चबाने की भाँति है
कूडलसंगमदेव ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
Telugu Translation దేవలోక మర్త్యలోకములను హద్దులున్నంత వఱకు:
కేవల శరణుడగు చెట్టులో దెలియ? చచ్చి చేరెదనందునా
చెఱుకు తుది నమిలినట్లేపోవురా కూడల సంగయ్యా!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Marathi Translation
देव - मृत्यू लोक दोन सीमावाद
न सुटे संवाद, कदाकाळी
केवळ शरणत्वा, जाणलियावरी
वाद नष्ट करी, सीमेचा तो
मरोनिया मुक्त होईल मी खास
सोडोनिया ऊस, खाई वाडे
कूडलसंगमदेवा! ऐसा वेडाचारी
भेदाभेद करी, ईहलोकी
अर्थ- या वचनाद्वारे महात्मा बसवेश्वर देवलोक’ व मृत्यूलोक यात भेद मानीत नाहीत. किंबहूना मृत्यूलोकातच देव लोक दाखविण्याचा हेतु येथे सिध्द होतो. ते म्हणतात. ""देवलोक, मृत्यूलोक यात कसलीही सीमारेषा नाही. परलोक ही केवळ फोल कल्पना होय. मेल्यानंतर मी स्वर्गाचे सुख भोगेन, अशी कल्पना करणे अथवा असे समजणे म्हणजे सुरस ऊस टाकून निरस अशा मातीने माखलेले वाडे चवळण्यागत होय.
इत्यर्थ - इहलोकी राहून, येथील अनुभव घेऊन, व्यापक वृत्तीचे महात्मा बसवेश्वर, परलोकाची कल्पना फोल मानतात. कारण चर्मचक्षुला दिसणारेच जर नीट समजत उमजत नाही, तर कल्पनेतील स्वर्गलोक कसे कळणार? जे मन बुध्दी इंद्रियाद्वारा अनुभवास येते. तेवढेच मान्य करणे इष्ट होय. म्हणून निजानुभूतीयुक्त प्रांजळ अंतरदृष्टीचे शिवचरणच महात्मा बसवेश्वरास काल्पनिक स्वर्ग सुख दाखविणाऱ्या दांभिकांपेक्षा कोटिपटीने श्रेष्ट व पूज्य वाटतात. मृगजळवत अशा भ्रामक कल्पनेमागे धावणे त्यांना मुळीच मान्य नव्हते. नसलेले खूळ डोक्यात आणून लोकांना फसवून स्वार्थ साधणारे अभद्र वाटतात. यास्तवच त्यांनी स्वर्ग-नर्क याच देही याच डोळा दाखवला.
Translated by Rajendra Jirobe, Published by V B Patil, Hirabaug, Chembur, Mumbai, 1983
देवलोक, मर्त्य लोकातील सीमा जाणल्याने कोणी शरण होत नाही.
कूडलसंगमदेवा,
मेल्यावर समरस होतो असे म्हणणे
रसहीन ऊसाचे वाडे चघळल्यासम
Translated by Shalini Sreeshaila Doddamani
Urdu Translation ہمارے ذہن میںجب تک رہےگی یہ تفریق
کہ وہ جہا ں ہے فقط دیوتاؤں کا مَسکن
کہ یہ جہاں تو بنا ہے فقط ہمارے لئے
ہویہ خیال توکیسےبنیں عزیز بھگت
فنا کےبعد خدا سےنیازکی خواہش
بس ایسی ہوگی مرے دیوا کوڈلا سنگم
چبائیں جس طرح گنے کا آخری حصّہ
Translated by: Hameed Almas
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ನಿಜಶರಣನ ಅರಿವು
ಈ ಹಿಂದೆ ನೋಡಿರುವಂತೆ ದೇವಲೋಕ ಮರ್ತ್ಯಲೋಕಗಳು, ಸ್ವರ್ಗ-ನರಕಗಳು, ಬೆರೆಲ್ಲೂ ಇರದೆ ನಮ್ಮ ನಡೆ ನುಡಿಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಇವೆ. ಈ ಮರ್ಮವನ್ನರಿಯದೆ ದೇವಲೋಕವೆಂಬುದು ಈ ಲೋಕದಂತೆಯೇ ಬೇರೆಲ್ಲೋ ಒಂದು ಕಡೆ ಇದೆಯೆಂದು ತಿಳಿದು ಇವೆರಡರ ಮಧ್ಯೆ ಒಂದು ಸೀಮಾರೇಖೆಯಿದೆಯೆಂದುಕೊಂಡಿರುವ ತನಕ ಯಾರೂ ನಿಜವಾದ ಶರಣರಾಗಲಾರರು. ಉತ್ತಮ ನಡೆ ನುಡಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ ಅದೇ ದೇವಲೋಕ. ಹೀಗಿರುವಾಗ ಯಜ್ಞ ಯಾಗಾದಿಗಳನ್ನು ಮಾಡಿ ಸತ್ತ ಮೇಲೆ ದೇವಲೋಕವನ್ನು ಸೇರುತ್ತೇವೆಂದರೆ ಕಬ್ಬಿನ ಕೆಳಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಸಿಹಿಯಾದ ರಸವನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಅದರ ತುದಿಯಲ್ಲಿರುವ ಸಪ್ಪೆರಸವನ್ನೇ ಹೀರಿದಂತಾಗುತ್ತದೆ.
- ಶ್ರೀ ತರಳಬಾಳು ಜಗದ್ಗುರು ಡಾ. ಶಿವಮೂರ್ತಿ ಶಿವಾಚಾರ್ಯ ಮಹಾಸ್ವಾಮಿಗಳವರು.
