Hindi Translationखोजो मत, खोजो मत, खोजो तो सार नहीं
निःसार फल में खोजते क्या हो?
भवदीय उत्तमता पूरक बने
कूडलसंगमदेव ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Do not look, do not look into my heart ;
For if you do, you will not find
A kernel there.
What do you look for in a nut
Where nothing is ?
Pray, fill it with your virtue, Lord
Kūḍala Saṅgama !
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationதேடற்க, தேடற்க, தேடிப் பயனில்லை,
உள்ளீடற்ற உள்ளத்திலே மற்றெதனைத் தேடுவாயையனே,
உம் பெருந்தகைமையினை முழுதும் நிறைப்பாய்,
கூடல சங்கமதேவனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationవెదకకు; వెదకకురా వెదకినచో సుఖము లేదురా
మేడిపండున నీవేమి చూతువుర!
నీ మంచి నే నిండిరచురా! సంగయ్య.
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Urdu TranslationTranslated by: Hameed Almas
ಸ್ಥಲ -
ಸಂಸಾರಹೇಯಸ್ಥಲವಿಷಯ -
ಮನಸ್ಸು
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳುಚಿತ್ತರಟ್ಟೆ = ಟೊಳ್ಳು;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕಾಯಿ ತುಂಬ ತಿನ್ನಬಾರದ ಮೂರು ಬೀಜವೇ ತುಂಬಿಕೊಂಡಿರುವ ಚಿತ್ತರಟ್ಟಿಯ ಕಾಯಲ್ಲಿ ತಿರುಳೆಲ್ಲಿಯದು, ರಸವೆಲ್ಲಿಯದು, ರುಚಿಯೆಲ್ಲಿಯದು? ದೇಹವಿಡಿದು ನೋಡಿದಾಗ-ಚಿತ್ತರಟ್ಟೆಯ ಕಾಯಂತೆ-ನಾನೂ ರಂಗಾಗಿ ಕಾಣುವೆನಾದರೂ-ನನ್ನಲ್ಲಿ ಸತ್ತಿನ ತಿರುಳಿಲ್ಲ,ಚಿತ್ತಿನ ರಸವಿಲ್ಲ, ಆನಂದದ ರುಚಿಯಿಲ್ಲ-ಇರುವಿದೆಲ್ಲಾ ಹೆಣ್ಣು ಹೊನ್ನು ಮಣ್ಣು ಎಂಬ ಈಷಣತ್ರಯ ಬೀಜ ಮಾತ್ರ.
ಎಲೆ ಶಿವನೇ ಉತ್ತಮವೆಂಬುದೇನನ್ನೂ ನನ್ನಲ್ಲಿ ನಿರೀಕ್ಷಿಸಿ ಪರೀಕ್ಷಿಸಬೇಡ. ನಿನ್ನಲ್ಲಿರುವ ಉತ್ತಮಿಕೆಯನ್ನೇ ನನಗೆ ಧಾರೆಯೆರೆದು ಸಂರಕ್ಷಿಸೆಂದು ಬಸವಣ್ಣನವರು ದೇವರಲ್ಲಿ ಮೊರೆಯಿಡುತ್ತಿರುವರು.
ಮೇಲೆ ಮೇಲೆ ದೇಹವು ಭೂಷಣವಾಗಿ ಕಂಡು ಒಳಗೆ ಸತ್ತ್ವವಿಲ್ಲದಿದ್ದರೆ-ಆ ದೇಹಕ್ಕಾಗಲಿ, ಅದನ್ನು ಧರಿಸಿದ ಜೀವಕ್ಕಾಗಲಿ ಬೆಲೆಯಿಲ್ಲ, ಅವೆರಡಕ್ಕೂ ಬೆಲೆ ಬರುವುದು ಶಿವಾಂಶ ನಮ್ಮೊಳಕ್ಕೆ ಅವತರಿಸಿದಾಗಲೇ!
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.