Hindi Translationहाथ के कंगन को आरसी दिखाने की भांति,
मेरा मन स्वर्ण - निधि छोड, स्वर्ण -कण चाहता है ।
श्वान को कहीं क्या नारियल भाता है कूडलसंगमदेव॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Lo, my heart, enamoured of a speck
Of gold ore, spurns a pile of gold !
It is like showing a looking-glass
To bracelets on your wrist !
O Kūḍala Saṅgama,
Could a dog crack and eat
A coconut, Lord ?
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationமுன்கைத்தொடிக்கு ஆடி காட்டுதலனைய என் மனம்
அமைதியின்றி கொழித்தலை நயந்தது காணாய்!
நாய்க்குத் தெங்கு சரியாமோ
கூடல சங்கமதேவனே?
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationచుండు ముంజేతి కంకణమున కద్దము చూపినట్లు:-
నా మది నిధానమొల్లక పసిడిపొడి నాసింపబోయెరా! కుక్కకు
కూడల సంగమ దేవా!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Urdu TranslationTranslated by: Hameed Almas
ಸ್ಥಲ -
ಸಂಸಾರಹೇಯಸ್ಥಲವಿಷಯ -
ಮನಸ್ಸು
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳುಕಂಕಣ = ಸಂಕಲ್ಪ ಸೂತ್ರ; ಜಲಗು = ಮರಳಲ್ಲಿ ಬಹು ಪ್ರಯಾಸದಿಂದ ಶೋಧಿಸಿ ತೆಗೆದ ಬಂಗಾರದ ಕಣ; ನಾರಿವಾಣ = ತೆಂಗು; ನಿಧಾನ = ಹೂತಿಟ್ಟ ಸಂಪಸ್ತು;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಅಂತಃಕರಣವೂರ್ವಕವಾಗಿ ಶಿವಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಸಾಹಸದಿಂದ ಮಾಡಿದರೆ ವಿಷಮಸಂಸಾರದಿಂದ ಮುಕ್ತಿಯುಂಟಾಗುವುದೆಂಬುದು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಪ್ರಸಿದ್ದ ಸಂಗತಿಯೇ ಆದರೂ-ಆ ರೀತಿ ಪ್ರವರ್ತಿಸಲಾಗದಿರುವುದಕ್ಕೆ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಆ ಬಗ್ಗೆ ನಂಬಿಕೆ ಗಟ್ಟಿಗೊಳ್ಳದಿರುವುದೇ ಕಾರಣ.
ನವನಿಧಿ ತನ್ನೆದುರಿಗೇ ಇದೆಯೆನ್ನುವುದಾದರೂ ಅಂಜನಸಿದ್ದಿಯನ್ನು ಪಡೆದು ಅದನ್ನು ಹೊಂದುವ ಮಹಾಸಾಧನೆಗೆ ಕೈಹಾಕದೆ-ಚಿನ್ನದಂಗಡಿಬೀದಿಯ ಬಚ್ಚಲ ಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಚೆಲ್ಲಿರುವ ಚಿನ್ನದ ಪುಡಿಗಾಗಿ ಜರಡಿ ಹಿಡಿಯುವ ಕ್ಷುದ್ರ ಪ್ರಯತ್ನಗಳೆಷ್ಟೋ ನಡೆಯುತ್ತಲೇ ಇರುತ್ತವೆ. ಹಾಗೆಯೇ ಮನಸ್ಸಿಗೆ ಮಹತ್ವಾಕಾಂಕ್ಷೆಗಳೂ ಭೌಮಾನುಭೂತಿಗಳೂ ಒಗ್ಗದೆ-ಅಹನ್ಯಹನಿ ಹೊಟ್ಟೆಹೊರೆಯುವ ಕ್ಷುಲ್ಲಕ ವಿಚಾರಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗುವುದು ಈ ಸಂಸಾರಜೀವನ ವಿಶ್ವಾಸಹೀನ ನೈಚ್ಯಾನುಸಂಧಾನದ ದುರ್ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ, ಈ ಸಣ್ಣತನವನ್ನು ಮೂಳೆ ಕಡಿಯುತ್ತ ಕಾಲಕಳೆಯುವ ನಾಯಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿರುವರು ಬಸವಣ್ಣನವರು.
ತೆಂಗಿನಕಾಯನ್ನು ಕರಟಸಹಿತ ನುಂಗಿಯೂ-ಅದರ ಸಾರವನ್ನು ಹೀರಿ ಕರಟವನ್ನು ಇಡಿಯಾಗಿ ವಿಸರ್ಜಿಸುವ ಆನೆಗೂ, ಮೂಳೆ ಕಡಿವ ನಾಯಿಗೂ, ಅಪಾರ ಅಂತರವಿದೆ-ಹೇಯೋಪಾದೇಯ ವಿಚಾರದಲ್ಲಿ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.