Hindi Translationपालकी पर आरूढ श्वान सा यह मन
देखने पर अपना पिछला स्वभाव नहीं छोड़ता,
जलाओं जलाओं मन विषय की ओर दौडता है,
हे शिव, अनुदिन तव स्मरण करने नहीं देता,
हे मेरे प्रभु – कूडलसंगमदेव, ऐसी कृपा करो,
तव चरण - स्मरण करता रहूँ,
अंचल पसार विनती करता हूँ, दया करो ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation As a dog riding a palanquin,
My mind, on seeing a thing,
Reverts to its natural bent.
A plague on't ! it hunts for Sense !
It does not let me, O my Lord,
Remember Thee from day to day ...
O Lord Kūḍala Saṅgama,
Have pity on me, so I may love
Thy feet ! Oh, grant me grace !
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationஅனிகத்திலேறிய ஞமலியைப் போல
காணின் விடுமோ, தன்முன்னியல்பினை
சுடும், சுடும்மனமிது, புலனின்பத்தையே நாடும்
சிவனே உம்மை நாடோறுமெண்ணவிடுமோ?
என்னுடையனே கூடலசங்கமதேவனே,
உம் நோன்தாளிணையினை எண்ணுமாறு அருள்வாய்
இறைஞ்சி வேண்டுகிறேன். உம் அறம்.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationఅందల మెక్కిన కుక్కవలె
విడువదు తన వెనుకటి స్వభావ మీ మది
నిప్పుల పడవేయుమ! ఇది విషయముల కుఱుకు
కాలాకాలా; నిను దినదినమూ తలచనీదు;
ప్రభూ, కూడల సంగమదేవా!
మీ చరణముల తలచునట్లు కరుణింపుమ! సెరగొడివేడెద!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Urdu Translationعماری میں اگر بن ٹھن کے کتا شان سے نکلے
تواپنی عادتوں سے خصلتوں سےکیسے باز آئے
جو دیکھے گوشت کا ٹکڑا توفوراًہی لپک جائے
یہی عالم ہےاس دل کا جلا ڈالو مرے دل کو
یہ دل مجھ کو تمھارا ذکرکرنے ہی نہیں دیتا
یہی مجھ کوہو س میں مبتلا رکھتا ہے روز و شب
سنواے دیوتا میرے مقدّس کوڈلا سنگم
دُعائیں مانگتا رہتا ہوں،دونوں ہاتھ پھیلا کر
مرے دل کوکچھ ایسا پھیر دو،ایسی ہدایت دو
تمھارے پاک شرنوں کےسواکچھ بھی نہ وہ مانگے
Translated by: Hameed Almas
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಹಿಂದಿನ ವಚನದಲ್ಲಿ ಮನಸ್ಸನ್ನು ಅದರ ಚಾಂಚಲ್ಯದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಒಂದು ಕಪಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದ್ದರೆ-ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಅದರ ಪೂರ್ವವಾಸನಾ ಪ್ರಕರ್ಷದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ನಾಯಿಗೆ ಹೋಲಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಪ್ರಯತ್ನದ ಫಲವಾಗಿ ಒಂದು ಹಂತದ ಸಿದ್ದಿಯನ್ನು ಜೀವನು ತಲುಪಿದನೆನ್ನುವಷ್ಟರಲ್ಲೇ-ಅಜು ಬಾಜಿನ ಹೊನ್ನು ಹೆಣ್ಣು ಮಣ್ಣೆಂಬ ಮಲತ್ರಯದ ವಾಸನೆ ಬಡಿದರೆ ಸಾಕು ಅದು ಆ ತನ್ನೆತ್ತರದಿಂದ ಆ ಮಲಕೂಪಗಳ ಆಳಕ್ಕೆ ಧುಮ್ಮಿಕ್ಕುವುದು. ನಾಯಿಯನ್ನು ಪಲ್ಲಕ್ಕಿಯಲ್ಲಿ ಮೆರವಣಿಗೆ ಹೊರಡಿಸಿದರೆ ಅದು ತಲುಪುವ ಕೆಳಮಟ್ಟವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಉಪಮಾನವಾಗಿ ಕೊಟ್ಟಿದೆ.
ಮನಸ್ಸು ಒಂದು ಘಳಿಗೆ ಉದಾತ್ತವಾಗಿ ಮರುಘಳಿಗೆಯೇ ಅಧಃಪಾತವಾಯಿತೆಂದರೆ-ಪಡೆದ ಸಿದ್ದಿಗೆ ಅದು ಸಾಕ್ಷಿಯಲ್ಲ. ಅಂಥ ಅವಮಾನಕರವಾದ ಸೋಲನ್ನುಂಡ ಜೀವ ಮತ್ತೆಯೂ ತನ್ನ ಮನವನ್ನು ಶಿವಧ್ಯಾನದಲ್ಲಿ ಶರಣರ ಸೇವೆಯಲ್ಲಿ ಚಿರಕಾಲ ತೊಡಗಿಸುವಂತಾಗಬೇಕು. ಆ ಧ್ಯಾನ ಮತ್ತು ಆ ಸೇವೆ ಈ ಮನದ ಚೇಷ್ಟೆಯಾಗದೆ ತನ್ನ ಸ್ವಭಾವವೇ ಆಗಬೇಕು. ಈ ಸಂಬಂಧವಾಗಿ ಬಸವಣ್ಣನವರು ಶಿವನಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರ್ಥನೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿರುವರು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.