Hindi Translationपति प्रेम हीन पत्नी
लिंगभक्ति हीन भक्त-
हो ता क्या, शिव शिव, न हो तो क्या?
दूध न पिलानेवाली गाय के पास
दूध न पीनेवाले बछड़े को छोडने की भाँती है ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation The wife unloving of her mate,
The bhakta who has no faith
In Liṅga- O great God !
It is the same
Whether they are or no !
O Kūḍala Saṅgama, it's like
Loosing a calf that will not suck
To a cow that will not yield her milk !
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationகணவனின் மீது அன்பிலா மனைவி,
இலிங்கத்தின் மீது நெறியிலா பக்தன்,
இருப்பிலென்? சிவசிவா போயினென்?
கூடல சங்கம தேவய்யனே.
ஊட்டாத பசுவிற்கு உண்ணாத
கன்றினை விட்டது போல.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಲಿಂಗಪೂಜೆಯಲ್ಲಿ ನಿಷ್ಠೆ
ದೇವ-ಭಕ್ತರ ಸಂಬಂಧ ಪತಿ-ಪತ್ನಿಯರ ಬಾಂಧವ್ಯದಂತೆ. ಅದೇ ಶರಣಸತಿ-ಲಿಂಗಪತಿ ಎಂಬ ನುಡಿಗಟ್ಟಿನಲ್ಲಿರುವ ಒಳಗುಟ್ಟು. ಪರಪುರುಷರನ್ನು ಕಣ್ಣೆತ್ತಿಯೂ ಸಹ ನೋಡದೆ ತನ್ನ ಪತಿಯ ಮೇಲೆಯೇ ಪ್ರೇಮಾದರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವುದು ಪತಿವ್ರತಾ ಸ್ತ್ರೀಯಳ ಕರ್ತವ್ಯ. ಅದೇ ರೀತಿ ತನ್ನ ಇಷ್ಟಲಿಂಗದ ಮೇಲೆಯೇ ನಿಷ್ಠೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕಾದುದು ನಿಷ್ಠಾವಂತ ಭಕ್ತನ ಕರ್ತವ್ಯ. ಹೀಗಿರುವಾಗ ಗಂಡನ ಮೇಲೆ ಪ್ರೇಮಾದರಗಳನ್ನು ಇರಿಸದ ಹೆಂಡತಿ, ಲಿಂಗದ ಮೇಲೆ ನಿಷ್ಠೆಯನ್ನಿಡದ ಭಕ್ತ ಇದ್ದರೇನು ಹೋದರೇನು? ಕರೆಯದ ಹಸುವಿಗೆ ಕುಡಿಯದ ಕರುವ ಕೂಡಿದಂತೆ. ಹಸು ಹಾಲು ಕೊಡುವಂತಹುದಲ್ಲ. ಕರು ಹಾಲು ಕುಡಿಯುವಂತಹುದಲ್ಲ. ಆದರೆ ಹಸುವಿಗೆ ಹಾಲನ್ನು ಕೊಡುವ ಶಕ್ತಿ ಇದೆ; ಕರುವಿಗೆ ಹಾಲನ್ನು ಕುಡಿಯುವ ಹಕ್ಕಿದೆ. ಅದರಂತೆ ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಸಕಲ ಪಡಿಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಶಕ್ತಿಯಿದೆ; ಭಕ್ತರಿಗೆ ಅವುಗಳೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಪಡೆದು ಅನುಭವಿಸುವ ಹಕ್ಕಿದೆ ಆದರೆ ಭಕ್ತನು ದೇವರಲ್ಲಿ ನಿಷ್ಠೆಯುಳ್ಳವನಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ದೃಢಮನಸ್ಸುಳ್ಳವನಾಗಿದ್ದಲ್ಲಿ ಲಿಂಗ ಕರೆಯದ ಹಸುವೆನಿಸಿ ಕೊಳ್ಳುವುದು; ಭಕ್ತ ಕುಡಿಯದ ಕರುವೆನಿಸಿಕೊಳ್ಳುವನು.
- ಶ್ರೀ ತರಳಬಾಳು ಜಗದ್ಗುರು ಡಾ. ಶಿವಮೂರ್ತಿ ಶಿವಾಚಾರ್ಯ ಮಹಾಸ್ವಾಮಿಗಳವರು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.