Hindi Translationमैं सविश्वास आचरण नहीं करता
वचनों में उपचार भरा है !
एक बात अधिक हो, तो सह नहीं सकता ।
खीर हो, तो खाता हूँ शोर हो, तो भागता हूँ!
सेवक के माँगने पर स्वामी क्या नहीं देता?
सेवक सा प्रविष्ट होकर स्वामी व्यवहार करुँ,
तो कूडलसंगमदेव, मेरी भक्ति धिक्कार करेगी ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation I do not act with faith
You see:
My speech is all pretence;
A slander what crosses mine
Must make me cross...
The ready cake, I'm ready to eat:
Beating, I run!
What doesn't the Master give
If but his servant ask?
But if I enter as a slave
And bear myself as king,
Kūḍala Saṅga's piety
Makes me a laughing-stock !
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationநடையைக் கண்டு நம்பி சொல்லெலாம் நன்மதிப்பு,
மீறி ஒரு சொல் வரின் தாளேன்.
பாயசமெனின் உண்பேன், அல்லலெனின் ஓடுவேன்,
ஆள் வேண்டின் ஆள்பவன் எதனை ஈவா னையனே?
ஆளாகிப் புகுந்து அரசாகி ஒழுகுற,
மறுக்கப்பட்ட தென் கூடல சங்கனின் பக்தி.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationనడత చూచి నమ్మెద; నుడుల విని గౌరవింతు;
వేఱుమాట రాగ సైపలేను; తీపైన జుర్రెద;
గాటైన పాఱెద! భటుడు కోరిన ప్రభుడే మీయడయ్యా
భటుడనై చేరి ప్రభుడనై మెల్గ ఆర డిjైుపోవు సంగని భక్తి
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನನಾನು ನಂಬಿ ನಡೆಯುತ್ತಿಲ್ಲ-ಉಪಚಾರಕ್ಕಾಗಿ ಬರೀ ಮಾತನಾಡುತ್ತೇನೆ. ಶರಣರೇನಾದರೂ ನನ್ನ ನಡೆವಳಿಯನ್ನು ಕುರಿತು ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಒಂದೇ ಒಂದು ಮಾತನ್ನು (ಹೆಚ್ಚಾಗಿ) ಆಡಿದರೂ ಸೈರಿಸಿ ಕೊಳ್ಳುತ್ತಿಲ್ಲ, ಹೊಗಳಿದರೆ ಬೀಗುತ್ತೇನೆ-ತೆಗಳಿದರೆ ಮುನಿದು ಆ ಜಾಗದಿಂದ ಕಾಲುಕೀಳುತ್ತೇನೆ-“ತುಯ್ಯಲಾದರುಂಬೆ ಹುಯ್ಯಲಾದರೋಡುವೆ” ಎಂಬ ಗಾದೆ ನನಗೆ ಸಮವಾಯಿತು. ಹಾಗೆ ಮಾಡದೆ-ಕೊನೆಮುಟ್ಟ ವಿನಯದಿಂದಲೇ ನಡೆದುಕೊಂಡರೆ-ಏನನ್ನೂ ಕೊರತೆ ಮಾಡದೆ ಶಿವನು ನಮಗೆಲ್ಲವನ್ನೂ ದಯಪಾಲಿಸುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ಮನ್ನಣೆ ಸಿಗುವವರೆಗೆ ಅತಿವಿನಯವಾಗಿದ್ದು-ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತನಾದೊಡನೆಯೇ ಧೂರ್ತತನ ತೋರುವುದು ಭಕ್ತಿಯ ಲಕ್ಷಣವಲ್ಲ-ಎನ್ನುತ್ತ ಬಸವಣ್ಣನವರು-ಶರಣರನ್ನು ಶಿವನೆಂದು ನಂಬಿ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ವಿನಯದಿಂದ ಹಿಂಬಾಲಿಸಿದರೆ ಭಕ್ತಿಮಾರ್ಗ ಮಂಗಳಾಂತವಾಗುವುದು ಎಂದು ಸ್ವವಿಮರ್ಶೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಲೆ ನಮಗೆಲ್ಲ ಬೋಧಿಸುತ್ತಿರುವರು.
ವಿ: ಈ ವಚನದಲ್ಲಿರುವ “ಆಳಾಗಿ ಹೊಕ್ಕು ಅರಸಾಗಿ ನಡೆದರೆ” ಎಂಬ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಮಾತು ಬಿಜ್ಜಳನಿಗೂ ಅನ್ವಯಿಸುತ್ತದೆಂಬುದು ಕೇವಲ ಆಕಸ್ಮಿಕವಿರಲಾರದು. ಕ್ರಿ.ಶ. 1150-1163ರ ವರೆಗೆ ಕಲ್ಯಾಣದಲ್ಲಿ ಆಳಿದ ತ್ರೈಲೋಕ್ಯಮಲ್ಲ ನೂರ್ಮಡಿ (ಮುಮ್ಮಡಿ) ತೈಲನೆಂಬ ಚಾಳುಕ್ಯ ರಾಜನನ್ನು-ಅವನ ಸೇನಾಧಿಪತಿಯಾಗಿದ್ದ ಬಿಜ್ಜಳನು ಸಿಂಹಾಸನದಿಂದಿಳಿಸಿ ಅವನೂ ಅವನ ಮಕ್ಕಳು ಕ್ರಿ.ಶ. 1183ರ ವರೆಗೆ ಚಾಳುಕ್ಯ ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಅಳಿದರು. ಆ ಬಿಜ್ಜಳನು ರಾಜನಾಗಿದ್ದ ಅವಧಿಯಲ್ಲೇ ಬಸವಣ್ಣನವರು ಅವನ ಭಂಡಾರಿಯಾಗಿ ಕಲ್ಯಾಣದಲ್ಲಿದ್ದುದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ನೆನೆಯಬೇಕು.(ತುಯ್ಯಲು : ಪಾಯಸ, ಹುಯ್ಯಲು : ಗಲಭೆ, ಆಳ್ದ : ರಾಜ, ಆಳಿಗೊಂಡಿತ್ತು : ಘಾಸಿಪಡಿಸಿತ್ತು).
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.