Hindi Translationजब डोम कक्कय्या है मेरे पिता,
मेरे पितामह चन्नय्या है
मेरा निर्वाह नहीं हो सकता?
मेरी रक्षा नहीं हो सकती?
तब मैं जी नहीं सकता?
श्वपचय्या की सन्निधि में
मैं भक्ति के सद्गुण जान लेता हूँ ,
दुःखी घृणित – दलित पीडित जाति में मैं जन्मा,
यह मेरा भाग्य है कूडलसंगमदेव?
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation When Kakkayya the tanner my father is,
And Cennayya grandfather,
Am I not saved?
And then, if I have understood
The essence of devotion, it’s
By Śvapacayya’s grace.
I’ve had my birth
In this obnoxious caste:
O KudalaSangama Lord,
Is this my lot ?
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil TranslationTranslated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationఅప్ప డోహర కక్కయ్య; తాత చెన్నయ్య ఐనచో
బ్రతుకలేనే నేను? మఱి ఆశ్వపచయ్య సన్నిధిచే
భక్తి నిగల సద్గుణము నే తెలిసితినయ్యా
కష్టజాతి జన్మలో బుట్టితి నిది విధియే
నాకు! కూడల నంగమ దేవా!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Urdu TranslationTranslated by: Hameed Almas
ಸ್ಥಲ -
ಭಕ್ತನ ಭಕ್ತಸ್ಥಲ
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳುವಿಧಿ = ; ಶ್ವಪಚ = ; ಸನ್ನಿಧಿ = ;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಬಸವಣ್ಣನವರಿಗಿಂತ ಹಿಂದೆ ಶಂಕರದಾಸಿಮಯ್ಯ. ಕೊಂಡಗುಳಿ ಕೇಶಿರಾಜ, ಸಾಮವೇದಿ, ಮಲ್ಲರಸ ಮುಂತಾದ-ಜಾತಿಯಿಂದ ಶಿಷ್ಟ ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ-ಹಲವರು ಶಿವಶರಣರಿದ್ದರಾದರೂ-ಅವರೆಲ್ಲರಿಗಿಂತ (ಅಥವಾ ಅವರೆಲ್ಲರನ್ನು ಬಿಟ್ಟು) ಮಾದಾರ ಚೆನ್ನಯ್ಯ, ಡೋಹರ ಕಕ್ಕಯ್ಯ, ಶ್ವಪಚಯ್ಯ ಮುಂತಾದ ದಲಿತವರ್ಗದ ಶಿವಶರಣರನ್ನು ಬಸವಣ್ಣನವರು ವಿಶೇಷ ಭಕ್ತಿಭಾವದಿಂದ- ಅವರು ತಮ್ಮ ಗೋತ್ರಪುರುಷರೆಂಬಂತೆ (ನೋಡಿ ವಚನ 747) ಶ್ರದ್ದೆಯಿಂಧ, ಬಂಧುಬಾಂಧವರೆಂಬಂತೆ ಆತ್ಮೀಯತೆಯಿಂದ ನೆನೆಯುತ್ತಿರುವುದು ಗಮನಾರ್ಹ.
ಬಸವಣ್ಣನವರ ಸರ್ವಸಮಾನತೆಯ ಸರ್ವಶ್ರೇಷ್ಠತೆಯ ಸರ್ವೋದ್ದಾರದ ನವಸಮಾಜದ ಕಲ್ಪನೆಗೆ ಚೆನ್ನಯ್ಯ ಮುಂತಾದ ಪೂರ್ವಶರಣರ ಬೋಧನೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹೊಂದಿಕೊಂಡಿದ್ದಲ್ಲದೆ ಅದು ಬಸವಣ್ಣನವರಿಗೆ ಪ್ರೇರಣೆಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿರಲೂ ಸಾಧ್ಯ. ಅಂತು ಚೆನ್ನಯ್ಯ ಮುಂತಾದವರು ಬಸವಣ್ಣನವರಿಗೆ ಆದ್ಯರೂ ಆಚಾರ್ಯರೂ ಆದರು. ಆದುದರಿಂದಲೇ ಬಸವಣ್ಣನವರು ತಮ್ಮ-(ಪೂರ್ವಾಶ್ರಯದ್ದೇ ಆದರೂ)-ಜಾತಿಬ್ರಾಹ್ಮಣ್ಯವನ್ನು ಮತ್ತೆ ನಿರಾಕರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವರು-ಮುಂದಿನ ಹತ್ತು ವಚನಗಳಲ್ಲಿ:
ಒಂದು ಆದರ್ಶಸಮಾಜದ ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರೂ ಆಕಸ್ಮಿಕವಾದ ತಂತಮ್ಮ ಜಾತಿಯನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿ ಕೊಳ್ಳುವುದು ಧಾರ್ಮಿಕತೆಗೆ ಪ್ರಪ್ರಥಮ ಅರ್ಹತೆಯೆಂಬುದನ್ನು ಅವರು ತೋರಿಸಿಕೊಟ್ಟಿರುವರು. ಮೇಲ್ಜಾತಿಯವರು ತಮ್ಮ ಜಾತಿನಿರಾಕರಣದಿಂದ ಉಚ್ಚಾನುಸಂಧಾನವನ್ನೂ, ಕೆಳಜಾತಿಯವರು ತಮ್ಮ ಜಾತಿನಿರಾಕರಣದಿಂದ ನೈಚ್ಯಾನುಸಂಧಾನವನ್ನೂ, ಕಳೆದುಕೊಂಡು-ಉಂಟಾದ ಮುಕ್ತಮನಸ್ಸಿನ ಅಡಿಪಾಯದ ಮೇಲೆ ಮಹಾ ಮಾನಸದ ಮಹಾಮಾನವಸಮಾಜವನ್ನು ಕಟ್ಟುವ ಆಲೋಚನೆ ಅವರದು.
ಇಂಥ ಉದಾರ ತಿಳಿವಳಿಕೆ ತಾವು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದರಿಂದ ತಮಗೆ ಲಭ್ಯವಾಗಿದೆಯೆಂದು ಜನರಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಅವಿವೇಕದ ಮೆಚ್ಚುಗೆಯ ಮಾತುಗಳನ್ನು-ಬಸವಣ್ಣನವರು ಅಲ್ಲಗಳೆಯುತ್ತಿರುವರು-“ಎಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಬೇಕು ಎಲ್ಲಿ ಸಾಯಬೇಕು ಎಂಬುದು ದೈವೇಚ್ಚೆ (ನೋಡಿ ವಚನ-57) ನಾನೊಂದು ಪಕ್ಷ ದಲಿತ ಜಾತಿಯಲ್ಲೇ ಹುಟ್ಟಿದ್ದರೆ ನಾನು ಸದ್ಗುಣಶಾಲಿಯಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೆ ? ಈ ಭಕ್ತಿ ನನಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲವೆ ? ಆ ದಲಿತವರ್ಗದ ಕಕ್ಕಯ್ಯನಂಥವರು ಚೆನ್ನಯ್ಯನಂಥವರು ಅದು ಸಾಧ್ಯವೆಂಬುದಕ್ಕೆ ಸಾಕ್ಷ್ಯ ಒದಗಿಸಿಲ್ಲವೆ?ಸಾಮವೇದಿಯಂಥ ವೈದಿಕ ಮಹಾವಿಪ್ರನಿಗೆ ಶ್ವಪಚಯ್ಯನೆಂಬ ಚಮ್ಮಾರ ಶಿವಭಕ್ತ ಉಪದೇಶ ಮಾಡಲಿಲ್ಲವೆ? ಆದ್ದರಿಂದ ಉತ್ತಮ ಜಾತಿಯಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದವರೇ ಉತ್ತಮವಾದುದನ್ನು ಸಾಧಿಸಬಲ್ಲರೆಂಬ ಮೂಢನಂಬಿಕೆ ನನಗಿಲ್ಲ. ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಇತರ ಜಾತಿಯವರನ್ನು ಕೀಳಾಗಿ ಕಾಣುವ ದ್ವಿಜನ್ಮಜಾತಿಯು ಉತ್ತಮ ಜಾತಿಯೆಂದು ನಾನು ಭಾವಿಸುವುದೂ ಇಲ್ಲ. ಅಂಥ ಜಾತಿಯಲ್ಲಿ ನಾನು ಹುಟ್ಟಿದುದಕ್ಕಾಗಿ ನನ್ನ ದುರ್ವಿಧಿಯನ್ನು ದೂಷಿಸಿ ಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ನನ್ನ ತಂದೆಯೇ ಅಲ್ಲ, ತಾತನೂ, ನನಗೆ ಉಪದೇಶಿಸಿದ ಸದ್ಗುರುವೂ ಶ್ವಪಚರಾಗಿದ್ದಿದ್ದರೆ ನಾನು ಭಾಗ್ಯಶಾಲಿಯೆಂದೇ ಭಾವಿಸುತ್ತಿದ್ದೆ” ಎಂದಿರುವರು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.