Hindi Translationजिसने काम त्यागा हो
जिसने होम त्यागा हो
जो सूर्योदयाधीन न हो
वह शरण है, जो व्यक्त काम है,
जो विसर्जित कांचन है,
जो सूर्योदयाधीन नहीं है,वह शरण है ।
सदा तव ध्यानासक्तों के घर
मुझे श्वान बना रखो, महादानी कूडलसंगमदेव ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation He who has shed desire,
He who has spurned at gold,
He is not a vassal to the dawn,
He is a Śaraṇā !
In the house of those
Who love Thee always without fail,
Let me be a dog,
O Kūḍala Saṅgama Lord
Most bountiful!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil TranslationTranslated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಶಿವನೇ ಯಾರು ನಿನ್ನನ್ನು ಪ್ರಾತಃಕಾಲವೆನ್ನದೆ ಮಧ್ಯಾಹ್ನವೆನ್ನದೆ ಸಂಜೆಯೆನ್ನದೆ ಯಾವಾಗಲೂ ಧ್ಯಾನಿಸುತ್ತಾರೋ ಆ ಶರಣರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ನಾಯಾಗಿರಲು ನಾನು ಬಯಸುತ್ತೇನೆ. ನಿನಗೆ ಮಹಾದಾನಿಯೆಂಬ ಬಿರುದಿರುವುದಾಗಿ ಈ ನನ್ನ ಚಿಕ್ಕದೊಂದು ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಈಡೇರಿಸುವುದು ದೊಡ್ಡದಲ್ಲ.
ಹೆಣ್ಣು ಮತ್ತು ಹೊನ್ನಿನ ವ್ಯಾಮೋಹ ತೊರೆದ ಶಿವಶರಣರ ಮನೆಯಲ್ಲೇ ನಾನು ನಾಯಾಗಬೇಕೆಂದೇಕೆ ಬಯಸುವೆನೆಂದರೆ-ಸದಾ ಶಿವಧ್ಯಾನಚಿತ್ತರಾಗಿರುವ ಅವರ ಧ್ಯಾನಕ್ಕೆ ಭಂಗಬಾರದಂತೆ ಅವರ ಮನೆಯ ಆವರಣವನ್ನು ನಿರ್ವಿಘ್ನವಿಟ್ಟು ಸಂರಕ್ಷಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಮಿಕ್ಕಂತೆ ಅವರನ್ನು ಅನವರತ ನಟ್ಟನೋಟದಿಂದ ಕಣ್ಣಾರೆ ನೋಡಿ ಆನಂದಿಸುತ್ತಿರಬೇಕು. ಸಿರಿವಂತರ ಮನೆಯ ನಾಯಾಗಿ ಅವರ ನಗನಾಣ್ಯವನ್ನು ಭೋಗಸಾಮಾಗ್ರಿಗಳನ್ನು ಸದಾ ಕಾಯುತ್ತ ಬೊಗಳುತ್ತ ಬಾಲವಲ್ಲಾಡಿಸುತ್ತ ಇರುವ ದುರವಸ್ಥೆ ನನಗೆ ಬೇಡ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.