Hindi Translationस्वामी, तव महान् व्रतियों से वियुक्त होकर
मैं जी नहीं सकता
पाहि पाहि परमेश्वर साश्रु नयनों से
पथ नहीं दीखता ।
लिंगधारियों से वियुक्त होकर
मैं कैसे जीऊँ, कूडलसंगमदेव?
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Away from Thy great ascetics, Lord,
I cannot live:
Woe unto me, woe unto me!
I cannot, for my tears, see clear my way:
How can I live
Away from those who live
In union with the Liṅga. Lord
Kūḍala Saṅgama?
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil TranslationTranslated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationఅయ్యా మీ మహావ్రతులగు వారిని
విడిచి బ్రతుకలేను శివధో! శివధో!
కన్నులశ్రువులచే ముందు చూడవు
లింగసంగుల త్యజియించి నేనెట్లు
జీవింతునయ్యా కూడల సంగమయ్యా?
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮರಳಿ ಈ ವಚನದಲ್ಲಿಯೂ-ಶರಣರಿಲ್ಲದೆ ಸಂಘರ್ಷದ ತಮ್ಮ ಬದುಕಿನಲ್ಲಿ ಅರ್ಥಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಮುಂದುವರಿಯಲು ತಮಗೆ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲವೆನ್ನುತ್ತಿರುವರು ಬಸವಣ್ಣನವರು. ಅವರಿಗೆ ಹೀಗೆ ಅನಿಸಲು ಶರಣರ ಮೇಲಣ ಭಕ್ತಿಯೊಂದೇ ಕಾರಣವಲ್ಲದೆ-ಆ ಶರಣರು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಕೈಗೊಂಡ ಮಹತ್ಕಾರ್ಯದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಸಕ್ರಿಯವಾಗಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿದ್ದರೆಂಬುದನ್ನೂ ಸೂಚಿಸುವಂತಿದೆ ಈ ವಚನ : ಯಾವುದಾದರೊಂದು ತುರ್ತು ನಿರ್ಣಯವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕಾದಾಗ ಬಸವಣ್ಣನವರಿಗೆ ಆ ಶರಣರು ಸಮಕ್ಷಮದಲ್ಲಿಲ್ಲದೇ ಹೋದರೆ-ಮಗುವಿನಂತೆ ಅವರು ಅತ್ತುಬಿಡುತ್ತಿದ್ದರಾಗಬಹುದು. ಅಷ್ಟು ಅಹಂಭಾವರಹಿತ ಮುಗ್ಧ ಮುಕ್ತ ನಿಲುವು ಅವರದು.
ಮಹಾವ್ರತಿ : ಲಿಂಗವನ್ನು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಧರಿಸಿ-ದುರಾಶೆಗೆ ಕೈಯೊಡ್ಡುವುದಿಲ್ಲ, ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ತಲೆಬಾಗಿ-ದೌಷ್ಟ್ಯಕ್ಕೆ ತಲೆಬಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಲಿಂಗವನ್ನು ಎದೆಯಲ್ಲಿ ಧರಿಸಿ-ದುಶ್ಚಿಂತೆ ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ-ಎಂದು ಲಿಂಗಧರಿಸಿ ಅಂಗಗುಣಕ್ಕೆ ಎಡೆಕೊಡದಂತೆ ಜೀವಿಸುವುದೇ ಮಹಾವ್ರತ. ಅಂಥ ಮಹಾವ್ರತ ಹಿಡಿದವರು ಶರಣರು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.