ಮರಕ್ಕೆ ಬಾಯಿ ಬೇರೆಂದು ತಳಕ್ಕೆ ನೀರೆರದರೆ
ಮೇಲೆ ಪಲ್ಲವಿಸಿತ್ತು ನೋಡಾ!
ಲಿಂಗದ ಬಾಯಿ ಜಂಗಮವೆಂದು ಪಡಿಪದಾರ್ಥವ ನೀಡಿದರೆ
ಮುಂದೆ ಸಕಲ ಪದಾರ್ಥವನೀವನು!
ಆ ಜಂಗಮವ ಹರನೆಂದು ಕಂಡು ನರನೆಂದು ಭಾವಿಸಿದರೆ
ನರಕ ತಪ್ಪದು, ಕಾಣಾ, ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ!
Hindi Translationवृक्ष मूल को ही मुख समझ
तल में पानी दो, तो देखो, ऊपर पल्लवित होगा!
लिंग-मुख को जंगम समझ भोजन दो,
तो भविष्य में वह सकल संपत्ति देगा ।
उस जंगम में शिव को देख नर मान लो,
तो देखो नरक अनिवार्य है कूडलसंगमदेव ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation The root is the mouth
of the tree: pour water there
at the bottom
and, look, it sprouts green
at the top.
The Lord's mouth is his moving men,
feed them. The Lord will give you all.
You'll go to hell,
if, knowing they are the Lord,
you treat them as men.
Translated by: A K Ramanujan Book Name: Speaking Of Siva Publisher: Penguin Books ----------------------------------
If, knowing the root is the tree's mouth
You water it below,
Lo, high up the sprouts appear!
If, knowing the Jaṅgama to be
The Liṅga's mouth, you serve him food,
It gives you a banquet in return!
If, seeing the Jaṅgama to be God,
You think him to be man,
Look, you will not escape hell,
O Kūḍala Saṅgama Lord!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationமரத்தின் மேல்பகுதி, வேர் என்று தளத்தில் நீர் ஊற்றிட
மேலே துளிர்த்தது காணாய்!
இலிங்கத்தின் வாய் ஜங்கமம் என உணவை ஈந்தால்
பிறகு அனைத்துச் செல்வத்தையுமீவான்
ஜங்கமனைச் சிவனென்று கண்டு, மனிதன் என
எண்ணினால் நரகம் தவறுமோ காணாய்
கூடல சங்கம தேவனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationచెట్టుకు నోరు వ్రేళ్ళని
మొదటికి నీళ్ళు పోసిన
పైన చిగురించు కదరా
శివునినోరు జంగమమని
పడి పదార్థములిచ్చిన
ముందు సకలపదార్థము లిచ్చును
ఆ జంగముని హరుడంచు చూచి
నరుడంచు తలచిన నరకము తప్పదురా
కూడల సంగమదేవా!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವೃಕ್ಷ ಪಲ್ಲವಿಸಿ ಪುಷ್ಪ-ಫಲ ದೊರೆಯಬೇಕಾದರೆ-ಅದರ ತಳಕ್ಕೆ ನೀರೆರೆಯಬೇಕು. ಏಕೆಂದರೆ ವೃಕ್ಷಕ್ಕೆ ಬಾಯಿರುವುದು ಬೇರಿನಲ್ಲಿ. ಆ ಮೂಲಕವೇ ಅದು ಏನೆಲ್ಲವನ್ನೂ ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದು. ಹಾಗೆಯೇ ಭಕ್ತರು-ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಸಮರ್ಪಿಸುವೆವೆಂಬುದನ್ನು ಜಂಗಮಕ್ಕೆ ಕೊಡಬೇಕು, ಜಂಗಮವೇ ಲಿಂಗದ ಬಾಯಿ.
ಲೌಕಿಕದಲ್ಲಿ ವೃಕ್ಷಕ್ಕೆ ಎಲ್ಲಿ ನೀರೆರೆಯಬೇಕೆಂಬುದನ್ನು ಅರಿಯದವನು ಎಷ್ಟು ಮೂರ್ಖನೋ-ಧರ್ಮ ಕ್ಷೇತ್ರದಲ್ಲಿ ಲಿಂಗಕ್ಕೆ ಯಾವ ಮೂಲಕ ಅರ್ಪಿಸಬೇಕೆಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯದವನು ಅಷ್ಟೇ ಮೂರ್ಖ.
ವೃಕ್ಷದ ಕೆಳಕ್ಕೆ ನೀರೆರೆದರೆ ಅದು ಮೇಲೆ ಫಲ ಕೊಡುವುದು-ಜಂಗಮದ ಮೂಲಕ ಅರ್ಪಿಸಿದರೆ ಶಿವನು “ಆ-ಮೇಲೆ” ಮುಕ್ತಿ ಫಲವನ್ನು ಕೊಡುವನು. ಜಂಗಮವು ಮಾನವರಿಗೆಟಕುವ ಶಿವನ ಪಾದತಳವೇ ಆಗಿದೆ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.