Hindi Translationजंगम के मन-भाव में जब भक्त ही भृत्य है,
भक्त के मन-भाव में जंगम ही कर्ता है,
तब आने, न आने रहने व चले जाने का
संदेह नहीं होना चाहीए ।
‘चला गया’ गुण रहने तक
मैं तुुमसे दूर, तुम्हारे लोगों से पहले ही दूर और
शिवाचार से भी दूर रहूँगा ।
जंगम के गमन का विस्तार, जंगम की स्थिति
जंगम गर्जन और जंगम का बलात्कार
यदि न सहूँ, उसी दिन मेरी नाक काटो
कूडलसंगमदेव ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation When a Jaṅgama is convinced
That a bhakta is his servitor,
And a bhakta is convinced
The Jaṅgama is his lord,
One must dismiss the doubt
Of 'come' and 'come not', is and 'is gone'.
As long as there's the sense of 'gone away',
I am cut off
From Thee and farther from Thine own,
And farther still from the Śiva faith!
If I'm unable to brook
The Jaṅgama 's going and his standing still,
His bluster and his antics too,
Do Thou, O Kūḍala Saṅgama Lord,
Cut off my nose at once!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationஜங்கமனின் மனத்தில் பக்தன்
பக்தனின் மனத்தில் ஜங்கமன் உடையன்
என இருக்கும் பொழுது, வந்தது வரவில்லை
இருந்தது அகன்றது என்னும் ஐயம் இருத்தல் கூடாது
அகன்றது என்னும் இயல்பு உள்ளவரை
உமக்குத் தொலைவு, உன்னைச் சேர்ந்தோருக்கும்
தொலைவு, சிவநெறிக்கும் தொலைவு
ஜங்கமரின் ஆர்ப்பரிப்பை ஜங்கமரின் கோலாகலத்தைப்
பொறுத்துக் கொள்ளவில்லை எனின், நீ அன்றே
மூக்கைக் கொய்வாய், கூடல சங்கம தேவனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationజంగమ మనోభావమున
భక్తుని భృత్యుడనుచుండునయ్యా
భక్తుని మనోభావమున
జంగముడు కర్తయని నిల్చె నేని
వచ్చినది రానిది ఉన్నది పోయినదను
సందేహమునకు తావు లేదు
పోయెనను భావమున్నంతదాక
నీకు దూరము నీ వారికి అంతకన్నా దూరము
శివాచారమున కంతంత దూరము
జంగముడు నడచు నడత
జంగముడు నిలుచు నిలువు
జంగముని గళగర్జన
జంగముని కోపాటోపము
సై రింపకున్న వెంటనే ముక్కు
కోయును కూడల సంగమదేవుడు
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಇದೊಂದು ಖೊಟ್ಟಿ ವಚನ. ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿರುವ ಜಂಗಮವು ಭಕ್ತರಿಂದ ವಸೂಲಿ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೋಸ್ಕರ ಚರಮೂರ್ತಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ. ಅವನ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿರುವುದು ಈ ಭಕ್ತರೆಲ್ಲಾ ತನ್ನ ಭೃತ್ಯರೆಂದು ಮತ್ತು ಅವನು ತನ್ನನ್ನು ಕರ್ತ(ಸಾಕ್ಷಾತ್ಶಿವ)ನೆಂದು ಭಕ್ತರೆಲ್ಲಾ ಭಾವಿಸಬೇಕೆಂದು ನಿರೀಕ್ಷಿಸುತ್ತಲೂ ಇರುವನು. ಹೀಗಿರುವಲ್ಲಿ ಯಾರಾದರೂ ಭಕ್ತರು ಕೊಟ್ಟಿದ್ದು ಏನು ಎಷ್ಟು, ಕೊಡದಿದ್ದುದು ಏನು ಎಷ್ಟು ಎಂಬ ಲೆಕ್ಕ ಇವನಲ್ಲಿರುತ್ತದೆ. ಇತ್ತ ಭಕ್ತನಲ್ಲಿ ಈ ಜಂಗಮನಿಗೇನು ಕೊಟ್ಟೆ ಎಷ್ಟು ಕೊಟ್ಟೆ, ತನ್ನಲ್ಲಿದ್ದುದೆಷ್ಟು ಉಳಿದಿರುವುದೆಷ್ಟು ಎಂಬ ಲೆಕ್ಕವಿರುತ್ತದೆ. ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ-ಇಂಥ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಬಂದಿತು ಬರಲಿಲ್ಲವೆಂದು ಜಂಗಮನೂ, ಇದ್ದಿತು ಹೋಯಿತು ಎಂದು ಭಕ್ತನೂ ಇಮ್ಮುಖವಾಗಿ ಚಿಂತಿಸುತ್ತಲೇ ಇರುವರು. ಜಂಗಮನಾಗಲಿ ಭಕ್ತನಾಗಲಿ ಹೀಗೆ ಲೇವಾದೇವಿಯಲ್ಲಿ ಪರಮಾರ್ಥವನ್ನು ಸಾಧಿಸುವರೆಂದು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಹೇಳಿರುವರೆಂದರೆ-ಇದು ಬಸವಣ್ಣನವರ ನಿಜವಚನವಲ್ಲ.
ಜಂಗಮನು ವಸೂಲಿ ಮಾಡಲು ಉಪಕ್ರಮಿಸಿದ್ದು ನೆಲೆನಿಂತದ್ದು ಮನೆಮಠ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡಿದ್ದು ಬಸವೋತ್ತರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ. ಮತ್ತು ಜಂಗಮನೊಬ್ಬನು ಈ ವಚನವನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ಸೇರಿಸಲು ಕಾರಣವೇನೆಂದರೆ-ವಸೂಲಿ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆ ಜಂಗಮರು ಏನು ತೊಂದರೆಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟರೂ ಭಕ್ತರೆನಿಸಿಕೊಂಡವರು ಸೈ ರಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು. ಪ್ರತಿಭಟಿಸಬಾರದು ಎಂದು ಧರ್ಮದ ಹೆಸರಿನಲ್ಲಿ ಒತ್ತಾಯಿಸುವುದಕ್ಕಾಗಿ (ನೋಡಿ ವಚನ 231)
ಇಷ್ಟು ಘೋರವಾದ ವಚನವು ಆತ್ಮ ಸಂಬೋಧನೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿರದೆ ಆಜ್ಞಾರೂಪದಲ್ಲಿರುವುದು ಸಹಜವೇ ಆಗಿದೆ-ಕೋಟಾ ವಚನಕಾರ ಭಾವುಕನಲ್ಲ ಮತ್ತು ಭಕ್ತರನ್ನು ಸ್ವಲಾಭಕ್ಕಾಗಿ ಹಿಂಸಿಸುವ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ತನಗೆ ಬಸವಣ್ಣನವರು ಕೊಟ್ಟಿರುವರೆಂದು ಸಂಯೋಜಿಸಿರುವ ಸುಳ್ಳುಗಾರ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
