Hindi Translationवेष अविचार के पथ पर चला
यों चिल्लाकर भूँकनेवाली कुतिया सुन
दास का वस्त्र हरण नहीं किया ?
चन्नय्या के साथ भोजन नहीं किया?
सिंधु बल्लाळ की वधु को ग्रहण नहीं किया?
सिरियाळ के पुत्र को नहीं माँगा?
यदि मैं मानूँ कि ऐसे आचार-विचार अविचारपूर्ण हैं
भाव विभाव हैं तो वह मेरा
अपराध है, मेरी नाक काटो कूडलसंगमदेव॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Listen, you cur who bark amain
'The role is played with little thought':
Could He not tear up Dāsa's clothes?
Could He not eat with Cennayya?
Could He not take away
The better half of Ballāḷa?
Could He not claim
Siriyāḷa's son?
If I regard
Both word and deed as thoughtlessness,
And the right spirit as perverse,
Mine is the fault: cut off my nose,
O Kūḍala Saṅgama Lord!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationவேடத்துடன், முறையற்று நடந்தது என
செருக்கிக் குலைக்கும் நாய் நீ கேளாய்
தாசனுடையைக் கிழித்தனன், சென்னனுடனுண்டனன்
சிந்து வல்லாளனின் மனைவியைக் கொண்டனன்
சிறுத் தொண்டரின் மகனை வேண்டினன்
முறையற்றது என்று கூறி ஒழுதுவது, உரைப்பது
எண்ணம் மாறுபட்ட எண்ணம் எனக் கண்டேனெனின்
தவறு என்னுடையது, மூக்கைக் கொய்வாய்
கூடல சங்கம தேவனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಈ ವಚನದ ಪ್ರಮೇಯ ಅವೈಚಾರಿಕವಾಗಿ ನಡೆದುಕೊಂಡವನು ಜಂಗಮವೇಷಧಾರೀ ಶಿವನೋ ? ಅಥವಾ ಶಿವನ ವೇಷಧಾರೀ ಜಂಗಮರೋ ?
ಜಂಗಮರೆನ್ನುವುದಾದರೆ-ಲೋಕವಿರುದ್ಧವಾದ ನರಮಾಂಸಭಕ್ಷಣೆಯನ್ನೂ, ಧರ್ಮವಿರುದ್ಧವಾದ ಪರಸತೀಗಮನವನ್ನೂ ಆ ಜಂಗಮರು ಮಾಡಿದರೂ ಅದಕ್ಕೆ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಆಕ್ಷೇಪಣೆ ಇಲ್ಲವೆಂದಂತಾಗುವುದು ಇದು ಅಬದ್ಧ.
ಆದ್ದರಿಂದ ಈ ವಚನ ಕುರಿತಿರುವುದು-ಶಿವನು ಜಂಗಮವೇಷದಲ್ಲಿ ಮಾಡಿದ ಕೆಲಸಗಳನ್ನು. ಅವನ ಆ ಕೆಲಸಗಳು ಪರಿಣಾಮತಃ ಅಕೃತ್ಯಗಳೇನೂ ಅಲ್ಲ-ದೇವರ ದಾಸಿಮಯ್ಯನಿಗೆ ತವನಿಧಿಯನ್ನು ಕೊಟ್ಟನು. ಸಿಂಧುಬಲ್ಲಾಳನಿಗೆ ಸಮತಾಪ್ರಸಾದವನ್ನು ಕೊಟ್ಟನು, ಸಿರಿಯಾಳನಿಗೆ ಪ್ರಾಣಪ್ರಸಾದವನ್ನು ಕೊಟ್ಟನು (ನೋಡಿ ವಚನ 322). ಮತ್ತು ಅವನು ಮಾದಾರ ಚೆನ್ನಯ್ಯನ ಬಟ್ಟಲಲ್ಲಿ ಕೈಯೂರಿ ಉಂಡನೆಂದರೆ-ಅದು ದಲಿತ ಶಿವಭಕ್ತರ ಬಗ್ಗೆ ಅವನಿಗಿದ್ದ ವಾತ್ಸಲ್ಯವನ್ನೇ ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದಂತಾಯಿತು.
ಇದೇ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ನೆನಪಿಡಬೇಕಾದ್ದೆಂದರೆ-ಶಿವನು ಸಿಂಧುಬಲ್ಲಾಳನ ಸತಿಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿ ಶಿಶುವಾಗಿದ್ದನು. ಸಿರಿಯಾಳನ ಮಗನ ಮಾಂಸವನ್ನು ತಿನ್ನಲಿಲ್ಲ-ಬದಲಾಗಿ ಸತ್ತ ಆ ಮಗನನ್ನು ಮರಳಿ ಬದುಕಿಸಿಕೊಟ್ಟನು.
ಇಂಥ ಶಿವನನ್ನು ಯಾರಾದರೂ ಖಂಡಿಸಿದರೆಂದರೆ ಬಸವಣ್ಣನವರಿಗೆ-“ಅಸುರದಲ್ಲಿ ಬೊಗಳುವ ಕುನ್ನಿ ನೀ ಕೇಳಾ” ಎಂದು ದಟ್ಟಿಸುವಷ್ಟು ಮುನಿಸು.
148 ನೇ ವಚನಕ್ಕೆ ಪೂರಕವಾಗಿರುವಂಥ ಈ ವಚನದ ಧೋರಣೆ-ವಚನದ ಸಾಚಾತನವನ್ನೇ ಪ್ರಶ್ನಿಸುವಂತಿದೆ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.