Hindi Translationस्वप्न में दृष्ट निधि मैंने पाई,
अत्याज्य निधि मैंने पाई
कूडलसंगमदेव जैसे निधि देख मैं त्याग नहीं सकता ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation I;ve found the treasure that I saw in dream!
I've found the treasure that must not be lost!
Now that I found
The treasure Kūḍala Saṅga,
I cannot let it go!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationகண்ட கனவு
புதையலைக் கண்டேன் ஐயனே
விடக்கூடாத புதையலைக் கண்டேன்
கூடல சங்கம தேவன் எனும்
புதையலைக் கண்டு விடுவேனோ ஐயனே!
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationకంటి కలగంటి పెన్నిధి కంటినయ్యా
విడలేను పెన్నిథి విడలేనయ్యా,
సంగయ్యయను పెన్నిధిగంటి
నీ గంటు విడలేనుకదయ్యా!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Urdu TranslationTranslated by: Hameed Almas
ಸ್ಥಲ -
ಭಕ್ತನ ಶರಣಸ್ಥಲವಿಷಯ -
ಮನಸ್ಸು
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳುನಿಧಾನ = ;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕನಸಿನಲ್ಲಿ ಕಂಡ ನಿಧಿಯನ್ನು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ಕಂಡೆ, ಕಂಡು ಬಿಡಲಾಗದ ನಿಧಿಯನ್ನು ಕಂಡೆ. ಕೂಡಲ ಸಂಗಯ್ಯನೆಂಬ ನಿಧಿಯನ್ನು ಕಂಡ ಮೇಲಿನ್ನು ಬಿಡಲಾರೆನೆಂದು-ಬಸವಣ್ಣನವರು ಬಾಗೇವಾಡಿಯಿಂದ ಕೂಡಲ ಸಂಗಮಕ್ಕೆ ಹೋಗಿ ಆ ಸಂಗಮೇಶ್ವರಲಿಂಗವನ್ನು ಕಂಡು ಪುಲಕಿತರಾಗಿ ಹಾಡಿದ ವಚನವಿದು.
ಹೀಗೆ ತಮ್ಮ ಹದಿನಾರರ ತಾರುಣ್ಯದಲ್ಲೇ ಕೂಡಲ ಸಂಗಮನಾಥನನ್ನು ಕಂಡ ಬಸವಣ್ಣನವರು-ಅವನ ಸಾನ್ನಿಧ್ಯದಲ್ಳೇ ಜೀವನಪರ್ಯಂತ ಇದ್ದುಬಿಡುವ ರಭಸದಲ್ಲಿದ್ದರು. ಆದರೆ ಆ ದೇವರೇ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ಬಂದು ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕೆ ಹೋಗಬೇಕೆಂದು ಅಪ್ಪಣೆಕೊಟ್ಟಾಗ-ಅವರು ಅಲ್ಲಿಂದ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕೆ ಹೊರಡಲು ಏನೊಂದು ಅಗಲಿಕೆಯ ನೋವನ್ನು ತಿಂದರೆಂಬುದನ್ನು ಹರಿಹರನು ತನ್ನ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆಯ ನಾಲ್ಕನೇ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಕರುಳು ಹಿಂಡುವಂತೆ ವರ್ಣಿಸಿರುವನು.
ಬಸವಣ್ಣನವರು ಹೀಗೆ ಮೊದಲನೇ ಬಾರಿಗೆ ಕೂಡಲ ಸಂಗಮಕ್ಕೆ ಬರುವ ಮುನ್ನವೇ, ತಮ್ಮ ಏಳನೇ ವಯಸ್ಸಿಗಿಂತ ಹಿಂದೆಯೇ ಕೂಡಲ ಸಂಗಮಕ್ಷೇತ್ರದ ಬಗ್ಗೆ ದಿವ್ಯ ಕಲ್ಪನೆಗಳನ್ನು ಇಟ್ಟುಕೊಂಡಿದ್ದರಾಗಬಹುದು. ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲೇ ಕೂಡಲ ಸಂಗಮಕ್ಕೆ ಬಾರೆಂದು ಆ ದೇವರು ಬಸವಣ್ಣನವರನ್ನು ಕನಸಿನಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು ಕರೆದಿದ್ದನಾಗಬಹುದು. ಆದುದರಿಂದಲೇ ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಬರುವ-“ಕಂಡ ಕನಸು ನಿಧಾನವ ಕಂಡೆನಯ್ಯ”ಎಂಬ ಮಾತು ಚಾರಿತ್ರಿಕವಾಗಿ ದಾಖಲಾಗಬೇಕಾದ ಮಾತಾಗಿದೆ.
ಹೀಗೆ ಬಾಗೇವಾಡಿಯಿಂದ ಕೂಡಲ ಸಂಗಮಕ್ಕೆ, ಆ ಕೂಡಲ ಸಂಗಮದಿಂದ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕೆ ಬಸವಣ್ಣನವರು ಹೋದುದು ಶಿವನ ಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದಲೇ ಆಗಿ-ಅವರು ತಮ್ಮ ಅಪರ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಆ ಕಲ್ಯಾಣದಿಂದ ಕೂಡಲ ಸಂಗಮಕ್ಕೆ ಮರಳಿ ಹೋದುದೂ ಅಂಥ ಮತ್ತೊಂದು ಶಿವಪ್ರೇರಣೆಯಿಂದಲೇ ಹೊರತು-ಹಲವರು ಕಥೆ ಕಟ್ಟಿರುವಂತೆ ಭಯಭೀತಿ ಕೋಪತಾಪ ಪಶ್ಚಾತ್ತಾಪದಿಂದಲ್ಲ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.