ಮಾಟ-ಕೂಟ, ಫಲ ಪ್ರಾಪ್ತಿ ಎಂಬ ಮಾತ ಕೇಳಲಾಗದು, ಶಿವ ಶಿವಾ
ನಿಮ್ಮ ಭಕ್ತರಿಗೆ ʼಮಾಡಿದೆʼನೆನ್ನದಿರೆಂದು
ಶ್ರೀ ಗುರುಲಿಂಗವು ಕೃಪೆಯ ಮಾಡಿದ ಕಾರಣ,
ಅಲ್ಲಿ ಮಾಡುವರೂ ಮಾಡಿಸಿಕೊಂಬವರೂ ನೀವೇ,
ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ.
Hindi Translationकर्म मिलन, फलप्राप्ति यह सुना नहीं जाता शिव शिव!
श्रीगुरुलिंग के कृपानुसार मत कहो कि तव भक्तार्थ मैंने किया
इसलिए कि वहाँ करनेवाले, लेनेवाले तुम ही हो कूडलसंगमदेव ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Good God! such words as 'works'
'Union' and 'acquisition of reward'
I cannot bear to hear!
As the holy Guru and Liṅga have
So blessed me that I cannot say
'This for Thy bhaktas have I done'
Herein, the giver and reciiver Thou,
Ay, Thou alone,
O Kūḍala Saṅgama Lord!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationசெயல், இணைதல், பயன், பெற்றது என்னும்
பேச்சைக் கேட்கலாகாது ஐயனே
சிவனே, சிவனே, உம் பக்தருக்கு செய்தேன்
என்று கூறாதிருப்பாய் என ஸ்ரீகுரு
இலிங்கத்தை அருளிய காரணத்தால்
அங்கு செய்பவரும், செய்வித்துக் கொள்பவரும்
நீங்கள்தான் கூடல சங்கம தேவனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationచేత - చేరిక - ఫలప్రాప్తి యను మాటలు
శివశివా వినరాదు నీ భక్తులకు
చేసినది చెప్పకుమని శ్రీ గురు లింగము
కృప చెప్పు కారణమున చేయువాడు
చేయించుకొనువాడూ నీవేనయ్యా సంగయ్యా.
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Urdu TranslationTranslated by: Hameed Almas
ಸ್ಥಲ -
ಭಕ್ತನ ಐಕ್ಯಸ್ಥಲವಿಷಯ -
ವಿಷಯವಾಸನೆ
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳುಕೂಟ = ; ಕೃಪೆ = ; ಪ್ರಾಪ್ತಿ = ;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಶಿವಭಕ್ತರಿಗೆ ಮಾಡಿದ ಸೇವೆಗೆ, ಶಿವನಿಗೆ ಮಾಡಿದ ಪೂಜೆಗೆ-ಫಲವನ್ನು ನಿರೀಕ್ಷಿಸಬಾರದು. ಆ ನಿರೀಕ್ಷಣೆ ಭಕ್ತಿ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಕಿವಿಯಿಂದ ಕೇಳಲೂ ಬಾರದ ಹೀನ ಅಪರಾಧ-ಎನ್ನುವ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಗುರುವು ಭಕ್ತರಿಗೆ ದೀಕ್ಷೆ ಕೊಡುವಾಗ “ಶಿವಭಕ್ತರಿಗೆ ಸೇವೆ ಮಾಡು, ಮಾಡಿದೆನೆಂದು ಮನದಲ್ಲಿ ಎಣಿಸದಿರು”ಎಂದು ಹೇಳುವ ಉಪದೇಶವನ್ನು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿರುವರು.
ಅದರ ಪ್ರಕಾರ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಕಾಲಕ್ಕೆ ಲಿಂಗದೀಕ್ಷೆ ಕೊಡುವಾಗ ಗುರುವಾದವನು ಭಕ್ತನಿಗೆ ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದ ಉಪದೇಶದಲ್ಲಿ ನಿಷ್ಕಾಮಕರ್ಮವೂ ಒಂದಂಶವಾಗಿತ್ತೆಂಬುದನ್ನು ನಾವಿಲ್ಲಿ ಗಮನಿಸಬೇಕು,
ಹೀಗೆ ಭಕ್ತನು ಮಾಡುವ ದಾಸೋಹಕರ್ಮ ನಿಷ್ಕಾಮವಾದಾಗ-ಅವನು ಮಾಡುವ ಶಿವಪೂಜೆ ಆತ್ಮಪೂಜೆಯಾಗುತ್ತದೆ-ಅವನೇ ಶಿವನಾಗುತ್ತಾನೆ. ಇಂಥ ಸೇವೆಯನ್ನೂ ಪೂಜೆಯನ್ನೂ ಮಾಡಿದವನು ಸೇವ್ಯನೂ ಪೂಜ್ಯನೂ ಆಗುವನು. ಶಿವನೂ ಭಕ್ತನೂ ಒಂದಾಗುವುದು ಈ ಮಾಟ-ಕೂಟದ ಅಚ್ಚಬೇಟದಲ್ಲೇ.
ಮಾಟ : ದಾಸೋಹ, ಕೂಟ : ಶಿವಪೂಜೆ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.