Hindi Translationऊध्र्व-ध्वजी, नंदीवाहन
सद्योजात के द्वार पर
श्रुतियाँ एवं चारों वेद निरंतर घोषणा करते हैं
‘भर्गो देवस्य धीमहि’
वेद कहता है कूडलसंगमदेव के सिवा
और कोई देव नहीं है ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation They came with shouts, before his door
The ever-born, Who has Nandi the carrier and the flag aloft:
As the scriptures and the four Vedas say
In very sooth, 'Let's meditate upon
The radiant God!'
The Veda says there's none except
Kūḍala Saṅgama!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationநந்திவாகனம் பறக்கும்கொடியொடு
சத்யோஜாதனின் வாயிலின் முன்பு
உரைக்கின்றனர், கேளாய்
சுருதிகளும், நான்கு வேதங்களும் பொய்யின்றி
“பர்கோ தேவஸ்ய தீமஹி” என்று உரைப்பதால்
கூடல சங்கம தேவனன்றி வேறு இல்லை என்கிறது வேதம்.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಶಿವನು ಎಲ್ಲ ದೈವಗಳಿಗೂ ಅಧಿದೈವವೆಂಬುದನ್ನು ನಂದಿವಾಹನನಾದ ಸದ್ಯೋಜಾತಶಿವನ ದೇವಾಲಯಗಳ ಮುಂದಿರುವ ಎತ್ತರವಾದ(ನಂದೀ)ಧ್ವಜಗಳು ಸಾರಿ ಹೇಳುತ್ತವೆ. “ಭೂರ್ ಭುವಃ ಸ್ವಃ-ತತ್ ಸವಿತುರ್ವರೇಣ್ಯಂ | ಭರ್ಗೋ ದೇವಸ್ಯ ಧೀಮಹಿ | ಧಿಯೋ ಯೋ ನಃ ಪ್ರಚೋದಯಾತ್”-ಭೂಮಿ ಆಕಾಶ ಸ್ವರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಕಾಶಮಾನವಾಗಿರುವ ಭರ್ಗೋದೇವ(ರುದ್ರಶಿವ)ನ ಮಹಿಮೆಯನ್ನು ಕುರಿತು ಧ್ಯಾನ ಮಾಡೋಣ. ಆ ಶಿವನು ನಮ್ಮ ಬುದ್ಧಿಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸಲಿ-ಎಂದು ವೇದಗಳು ಘೋಷಿಸುತ್ತಿವೆ. ಶಿವನಲ್ಲದಿನ್ನೊಂದು ದೇವರಿಲ್ಲ.
ಮೇಲೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವ ವೇದಭಾಗವನ್ನು ಗಾಯತ್ರೀ ಮಂತ್ರವೆನ್ನುವರು. ಇದು ಸವಿತಾರನನ್ನು ಕುರಿತಂತೆ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿದೆ : “ವೇದಾಹಮೇತಂ ಪುರುಷಂ ಮಹಂತಂ ಆದಿತ್ಯವರ್ಣಂ ತಮಸಃ ಪರಸ್ತಾತ್.”
ಉಲ್ಲೇಖಿತ ಗಾಯಿತ್ರೀಮಂತ್ರದ ಮೊದಲಿಗಿರುವ ಭೂರ್-ಭುವಃ-ಸ್ವಃ ಎಂಬ ಮೂರು ಪದಗಳು ಶುಕ್ಲಯಜುರ್ವೇದದ ಪ್ರಕಾರ ಸೇರಿಸಲ್ಪಟ್ಟುವು. ಮಿಕ್ಕಂತೆ ಓಂ ಎಂದು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುವುದು ಈ ಮಂತ್ರ ಇತರ ವೇದಗಳಲ್ಲಿ (565ನೇ ವಚನವನ್ನು ನೋಡಿ).
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.