Hindi Translationपदाघात से धरा कंपित हुई;
मुकुटस्पर्श से तारे छितराये-;
हस्त – स्पर्श से समस्त लोक च्युत हुए।
महीपादाघाताद् व्रजति सहसा संशयपदं ।
पदं विष्णोभ्र्राम्यद् भुजपरिघरूग्णग्रहगणं ॥
मुहुर्द्यर्डास्थपं यात्यनिभृत जटाताडिततटा ।
जगद्रक्षायै त्वं नटसि ननु वाचैव विभुता ॥
जब मम कूडलसंगमदेव तांडव नृत्य करने लगे ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Earth quaked beneath the tramping of His feet
The stars were scattered, at contact of His crown;
Worlds on world’s fell, touched by His hands;
‘ Suddenly the earth falters under His tread,
The planet- clusters in the sky are bruised
By His rotating arms!
Oft, higher than the firmament, the banks when touched,
Are tickled by the motion of His hair’,
When, for protection of the world, you dance,
Your mastery goes counter to your end:
Our Lord KudalaSangama to day
Sports in his dance!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationஎடுத்த திருவடியால் நிலம் அதிர்ந்தது
மகுடம் பட்டு நட்சத்திரங்கள் சிதறின
உலகங்களனைத்தும் கைபட்டு உதிர்ந்தன
மஹீபாதா காதாத் வ்ரஜதி ஸஹஸா ஸம்சயபதம்
பதம் விஷ்ணோர்ப்ராம்யத் புஜபரிக ருக்ணக்ரஹகணம்
ஜகத்ரக்ஷாயை த்வம் நடஸி நனு வாமைவ விபுதா
நம் கூடல சங்கமதேவன் இன்று திருநடன மாடிய பொழுது
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationఅదరె ధర పాదాఘాతమున
చెదరె తారలు మకుటాగ్రమొరసి
ప్రిదిలె లోకములెల్ల కేల్దాకి
‘‘మహీపాదా ఘాతాద్ ప్రజతి సహసాసంశయపదం
పదం విష్ణోర్ భ్రామ్యద్ భుజపరిఘరుగ్ణ గ్రహగణం
ముహుర్ దౌర్దౌసంయాత్మ నిభృత జటా తాడితతటా
జగద్ రక్షాjైుత్వం నటసిననువామైన విభుతా’’
మా కూడల సంగమ దేవుడు నిలచి నాట్యమాడ!!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನನಟರಾಜನಾಗಿ ಶಿವನು ತಾಂಡವನೃತ್ಯವಾಡಿದಾಗ ಅವನ ಪಾದಾಘಾತದಿಂದ ಭೂಮಿ ನಡುಗಿತ್ತು, ಅವನ ಕಿರೀಟತಾಗಿ ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ಉದುರಿದವು, ಉರ್ಧ್ವಲೋಕಗಳೇಳೂ ಚದುರಿಬಿದ್ದವು-ಎನ್ನುತ್ತ ಬಸವಣ್ಣನವರು ತಾವು ಭಾಗಶಃ ಭಾಷಾಂತರಿಸಿರುವ ಸಂಸ್ಕೃತವೃತ್ತವನ್ನು ಮುಂದೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿರುವರು. ಅದರ ಸರಳಾನುವಾದ ಮುಂದಿನಂತಿದೆ : ನಟರಾಜನೇ ನಿನ್ನ ಪಾದಗಳ ತುಳಿತಕ್ಕೆ ಸಿಕ್ಕಿ ಭೂಮಂಡಲವೇನಾಯಿತೆಂಬಂತೆ ಧೂಳೀಪಟವಾಯಿತು, ತಾಂಡವನೃತ್ಯದಲ್ಲಿ ಆಡುವ ನಿನ್ನ ಭುಜವೆಂಬ ಕೊಂತಗಳಿಂದ ಆಕಾಶದಲ್ಲಿದ್ದ ಗ್ರಹರಾಶಿಗಳೆಲ್ಲಾ ಚಕ್ಕೆಯೆದ್ದು ಚೂರಾದವು. ನಿನ್ನ ಚದುರಿದ ಜಟೆಯ ತಿರಿಗಳು ತಾಟಿಸಿ ದೇವಲೋಕವೆಲ್ಲಾ ಧ್ವಂಸವಾಯಿತು, ಎಲೆ ಶಿವನೆ, ನೀನು ಜಗತ್ತನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲೆಂದು ಕುಣಿಯುತ್ತಿರುವ ಅಂದವದೆಷ್ಟು ಚಂದ ! ನಿನ್ನ ಅನಂತರೂಪವು ಭೀಮಭೌಮವಾದರೂ ಅದೆಷ್ಟು ಸುಂದರ ಎನ್ನುತ್ತ -ಭಯಂಕರವನ್ನೂ ಶಂಕರವನ್ನೂ ಸಮರುಚಿಯಾಗಿ ಬೆರೆಸಿ ಸೌಂದರ್ಯವನ್ನು ಪುಟಿಸುತ್ತಿರುವ ಈ ವಚನದ ಕಾವ್ಯಗುಣ ಅಪೂರ್ವವಾದುದು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
