ಒಬ್ಬ ಕೆಂಚನೊಬ್ಬ ಕರಿಕನೊಬ್ಬ ಶುದ್ಧಧವಳಿತನೆಂತಯ್ಯಾ ಲಿಂಗವೇ?
ಒಬ್ಬರಿಗೊಬ್ಬರು ಘನವೆಂಬರು: ಅದೆಂತಯ್ಯಾ?
ಒಬ್ಬರಿಗೊಬ್ಬರು ಹಿರಿದೆಂಬರು; ಎಂತಯ್ಯಾ?
ಬ್ರಹ್ಮಪ್ರಳಯ, ವಿಷ್ಣು ಮರಣ ಉಂಟು.
ನಮ್ಮ ಕೂಡಲಸಂಗಂಗಿಲ್ಲ!
Hindi Translationएक लाल, एक काला और एक शुद्ध धवल
कैसे होंगे लिंगदेव?
वे एक दूसरे से महान कहते हैं, यह कैसे होगा?
एक दूसरे से श्रेष्ट कहते हैं, यह कैसे होगा?
ब्रह्म के लिए प्रलय है, विष्णु के लिए मृत्यु
मम कूडलसंगमदेव के लिए नहीं है ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation O Liṅga Lord, how can there be
A red god and a dark and one pure white?
They say that each is
Greater: how can that be?
They say that each is
Pre-eminent: how, Sir?
There is end for Brahma, for Viṣṇu death,
But none for our Kūḍala Saṅga !
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationஒருவன் சிகப்பன், ஒருவன் கரியன்
ஒருவன் வெண்மையானவன் எப்படி ஐயனே?
ஒருவருக்கொருவர் உயர்ந்தவர் என்பர், எப்படி ஐயனே?
ஒருவருக்கொருவர் சீர்மை என்பர், எப்படி ஐயனே?
பிரம்மனுக்கு அழிவு திருமாலிற்கு இறுதி உண்டு
கூடல சங்கம தேவனுக்கு இல்லை.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationఎఱ్ఱనివాడొకడు నల్లని వాడొకడప్పటము తెల్లనివాడొక్కడు
ఒక్కని కంటే ఒక్కడు ఘనుడందురిది యెట్లయ్యా?
బ్రహ్మకు చావు హరికి మరణము కలదుకాని
మా కూడల సంగయ్య కేదీ లేదయ్యా
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Urdu TranslationTranslated by: Hameed Almas
ಸ್ಥಲ -
ಮಾಹೇಶ್ವರನ ಜ್ಞಾನಿಸ್ಥಲವಿಷಯ -
ಜಾತಿ
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳುಅವಳಿತ = ; ಕರಿಕ = ; ಘನ = ; ಪ್ರಳಯ = ;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನತಾಮಸ-ರಾಜಸ-ಸ್ವಾತ್ವಿಕ ಗುಣಗಳು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಅಶುದ್ಧ-ಮಧ್ಯಮ- ಶುದ್ಧವೆಂಬ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಕಪ್ಪೆಂದೂ ಕೆಂಪೆಂದೂ ಬಿಳುಪೆಂದೂ ವರ್ಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಈ ಮೂರೂ ಗುಣಗಳ ಮಿಶ್ರಣ ವೈವಿಧ್ಯದಿಂದಲೇ ಸಕಲವೂ ತಲೆದೋರುವುದು, ವರ್ಧಿಸುವುದು, ವಿಲಯವಾಗುವುದು, ಈ ಸೃಷ್ಟಿ-ಸ್ಥಿತಿ-ಲಯ ಕಾರ್ಯಗಳಿಗೆ ಅಧಿದೇವತೆಗಳು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಬ್ರಹ್ಮ-ವಿಷ್ಣು-ರುದ್ರರು. ಇವರೆಲ್ಲರಿಗೂ ಪ್ರಳಯವುಂಟು-ಪ್ರಳಯವಿಲ್ಲದ ನಿತ್ಯನೆಂದರೆ- ಆ ಬ್ರಹ್ಮವಿಷ್ಣುರುದ್ರರಿಗೆ ಅತೀತನಾದ ಶಿವನೊಬ್ಬನೆ ಎಂಬುದು ಈ ವಚನದ ತಾತ್ಪರ್ಯವಿರುವಂತಿದೆ (?).
ಆದರೆ ಇಲ್ಲಿ ರುದ್ರನಿಗೆ ಪ್ರಳಯವಿಲ್ಲವೆಂಬಂತೆ ನಿರೂಪಣೆಯಾಗಿರುವುದಾದರೆ-ಅದು ಸರಿಯಲ್ಲ, ವಚನದ ಕೊನೆಗೆ “ರುದ್ರನಿಗೆ ಮರಣವುಂಟು ನಮ್ಮ ಕೂಡಲ ಸಂಗಮದೇವಂಗಿಲ್ಲ”ಎಂದಿರದೆ-ರುದ್ರನಿಗೆ ಪ್ರಳಯವಿಲ್ಲವೆಂಬಂತೆ ನಿರೂಪಣೆಯಾಗಿರುವುದು ಸರಿಯಲ್ಲ. “ರುದ್ರಾವತಾರ ಹಲವಳಿವಲ್ಲಿ ನಮ್ಮ ಕೂಡಲ ಸಂಗಮದೇವನೇನೆಂದೂ ಅರಿಯ”ನೆಂದು 541ನೇ ವಚನದಲ್ಲಿರುವುದನ್ನು ಗಮನಿಸಿ.
ಮತ್ತು ರುದ್ರನನ್ನು ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಶಿವ(ಕೂಡಲ ಸಂಗಮದೇವ)ನೊಡನೆ ಸಮೀಕರಿಸಿದಂತಿರುವುದು ವೀರಶೈವದ ದೇವತಾನುಪೂರ್ವಿಗೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗುವುದು: “ಪಶುಪತಿಯ ಸಹಸ್ರಾಂಶದಲ್ಲಿ ಸದಾಶಿವನು, ಸದಾಶಿವನ ಸಹಸ್ರಾಂಶದಲ್ಲಿ ಮಹೇಶ್ವರನು, ಮಹೇಶ್ವರನ ಸಹಸ್ರಕೋಟ್ಯಂಶದಲ್ಲಿ ರುದ್ರನು, ರುದ್ರನ ಸಹಸ್ರಕೋಟ್ಯಂಶದಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣು, ವಿಷ್ಣುವಿನ ಸಹಸ್ರಕೋಟ್ಯಂಶದಲ್ಲಿ ಬ್ರಹ್ಮನುದಯಿಸಿದನೆಂದರಿ” (ವೀರಶೈವತತ್ತ್ವ ಮತ್ತು ಆಚರಣೆ-ಪುಟ 50)
ಈ ಸೂಕ್ಷ್ಮಗಳನ್ನು ತಿಳಿದವನೊಬ್ಬನು ಬರೆದು ಸೇರಿಸಿದ ವಚನವಿದು-ಬಸವಣ್ಣನವರ ನಿಜ ವಚನವಲ್ಲ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.