Hindi Translationबाँस के पत्ते चबाने से चबाना मात्र होता है,
रस प्राप्त नहीं हो सकता ।
बालू बटने से बटना मात्र होता है,
रस्सी प्राप्त नहीं हो सकती ।
पानी मथने से मथना मात्र होता है,
मक्खन प्राप्त नहीं होता ।
मम कूडलसंगमदेव के अतिरिक्त
अन्य देवों को नमन करना
भूसा कूटकर हाथ सुजा लेने की भाँति है ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Chewing a bamboo leaf,
You chew it, that is all:
You get no Juice!
If you spin sand,
You spin it, that is all:
You get no rope;
If you churn water,
You churn it, that is all:
No butter there!
Bowing to any other god
Than our Lord Kūḍala Saṅgama,
It is as if, by pounding chaff,
You get but swollen hands!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationமூங்கில் இலையை மென்றால் மெல்லலாமின்றி
சாற்றைப் பெறவியலாது
மணலைத் தூற்றினால், தூற்றலாமன்றி
கயிறாகத் திரிக்கவியலாது
நீரைக் கடைந்தால், கடையலாமன்றி
வெண்ணையைப் பெறவியலாது
நம் கூடலசங்கம தேவனின்றி வேறு கடவுளரை
ஏற்பின் தவிட்டைக் குற்றி கை
புண்ணானதனைய ஆயிற்று ஐயனே
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationవెదురు టాకుల నమల నమిలినట్లే కానీ
రసము గ్రహియింపలేవుర
ఇసుకను వేడిన పేడిపట్లే కాని
త్రాడును చూడలేవురు
నీరు చిలికిన చిలకినట్లేగాని
వెన్న తీయగ లేవుర
మా సంగమ దేవుని విడిచి
పర దేవతలకు మొక్క
పొట్టును దంచి చేతుల
బొబ్బల బొందినట్లై పోవురా!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಬಿದಿರೆಲೆಯನ್ನು ತಿಂದರೆ ರಸವಿಲ್ಲ, ಮರಳನ್ನು ಹೊಸೆದರೆ ಹಗ್ಗವಿಲ್ಲ,ನೀರನ್ನು ಕಡೆದರೆ ಬೆಣ್ಣೆಯಿಲ್ಲ-ಶಿವನಲ್ಲದನ್ಯದೈವಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸಿದರೆ ಮುಕ್ತಿಯಿಲ್ಲ. ಶಿವೇತರದೇವತೆಗಳನ್ನು ಮೋಕ್ಷದ ಆಶೆಯಿಂದ ಉಪಾಸನೆ ಮಾಡಿದರೆ-ಜೊಳ್ಳು ಭತ್ತವನ್ನು ಕುಟ್ಟಿದಂತೆ-ಅಕ್ಕಿ ಸಿಕ್ಕುವುದಿಲ್ಲವೆಂಬ ಇಷ್ಟನಷ್ಟವೇ ಅಲ್ಲ-ಕೈಯಲ್ಲ ಬೊಬ್ಬೆ ಬಂದು ಅನಿಷ್ಟಪ್ರಾಪ್ತಿಯೂ ಆಗುವುದೆನ್ನುವರು ಬಸವಣ್ಣನವರು.
ಭಾಗವತದಲ್ಲಿ ಕೃಷ್ಣನು ಗೋಪಾಲಕರಿಗೆ ಇಂದ್ರಪೂಜೆಯನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸಿದಂತೆ-ಬಸವಣ್ಣನವರು ಭಕ್ತರಿಗೆ ವಿಷ್ಣುಬ್ರಹ್ಮರ ಪೂಜೆಯನ್ನು ನಿಷೇಧಿಸುತ್ತಿರುವರು. ಬಸವಣ್ಣನವರು ಮಾರಿಮಸಣಿ ಮುಂತಾದ ಕ್ಷುದ್ರದೇವತೆಗಳನ್ನೂ, ವಿಷ್ಣು ಮುಂತಾದ ಯಜ್ಞದೇವತೆಗಳನ್ನೂ ಸಮಾನವಾಗಿ ವರ್ಜಿಸಿರುವರು. ಏಕೆಂದರೆ ಎರಡೂ-ಮಾನವರಲ್ಲಿ ಉದ್ದೀಪನಗೊಳ್ಳಬೇಕಾದ ಆತ್ಮಗೌರವಕ್ಕೆ ಮತ್ತು ಜೀವದಯೆಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಮಾರಕವಾಗುವವು.
ಈ ನಿಷೇಧಕ್ರಿಯೆ ಬಸವಣ್ಣನವರಿಗೆ 12ನೇ ಶತಮಾನದ ಒಂದು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿತ್ತು. ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕೆ ಗಂಭೀರವಾಗಿ ನೈಜವಾಗಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯಿಸುವ ಧೈರ್ಯವೂ ಇತ್ತು ಬಸವಣ್ಣನವರಿಗೆ. ವಿಜ್ಞಾನದ ಸಮ್ಮುಖದಲ್ಲಿ ಮಾರಿಮಸಣಿಗಳ ಕಲ್ಪನೆ ಎಷ್ಟು ಹಾಸ್ಯಾಸ್ಪದವಾಗಿದೆಯೆಂಬುದನ್ನು ಕ್ಷಣಕಾಲ ಪರಿಭಾವಿಸಿದ್ದೇ ಆದರೆ-ಬೆಂಕಿಯ ಮೂಲಕ ತುಪ್ಪ ತಿನ್ನುವ ವಿಷ್ಣು ಬ್ರಹ್ಮ ಮುಂತಾದ ದೇವತೆಗಳು ಬಸವಣ್ಣನವರಿಗೆ ಅಷ್ಟೇ ವಿದೂಷಕವಾಗಿ ಕಂಡಿರುವುದರಲ್ಲಿ ಆಶ್ಚರ್ಯವಿಲ್ಲ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.