Hindi Translationउजड़ी पहाडियों पर, ग्रामवीधियों पर-
ताल, कूप, फूल के पौधे और वृक्षों पर,
ग्राममध्य-, नगर- द्वार के चौराहों पर,
विशाल वट-वृक्ष पर घर बनाकर,
दुधारू भैसों, शिशुओं, गर्भिणियों, प्रसूताओं,
कन्याओं और शिशुओं को पकड खानेवाले,
माँगकर खानेवाले, मारय्या, बीरय्या, खेचर, गँवार,
भूत-पिशाच,काळय्या, दूळय्या, माळय्या,
केतय्या आदि सौ मटकों के लिए मम कूडलसंगमदेव को
दंडवत करने का एक डंडा पर्याप्त नहीं है?
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation All those who make their home
In solitary hills, on hamlet roads,
In tanks and wells,
In flowering shrubs and trees,
At the heart of villages,
Wherever four roads meet,
In ancient banyan – trees :
Possessing milch buffaloes,
Babies or pregnant wives,
Or mother’s brought go bed,
Maidens and lads-
Or living off their prey,
Or begging for their food-
Those who are called
Mārayya Bīrayya, sylph,
Goblin or ghoul,
Kāḷayya, Māḷayya, Kētayya:
To all these one hundred pots
Is not one cudgel,
‘Our Lord KudalaSangama
Is the refuge’s Enough ?
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationபாழடைந்த கரடுமுரடான இடங்களில் ஊரின் வழிகளில்
நதி, கிணறு, பூச்செடி மரங்களில்
கிராமத்தின் நடுவில், அருவி, நகரின் நுழைவில்
அமர்ந்த ஆலமரத்தில் வீட்டைக்கட்டி, எருமைக்கன்று
சூலுற்றவள், பெற்றவள், பெதும்பை, சிறுவன்
என்போரைப் பிடித்துண்ணும், இரந்துண்ணும்
மாரய்யன், வீரய்யன், கிராமதேவதை,
அந்தரம் பெந்தரம் எனும் பூதங்கள்
காளய்யன், மாரய்யன், மாளய்யன் என்னும்
நூறு பானைகளுக்கு நம் கூடல சங்கம தேவனுக்குத்
தஞ்சம் எனும் ஒரு தடி போதாதோ?
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Urdu Translationقریب و دورکبھی خاردار راہوں میں
کبھی اُجاڑ سی بنجر زمین کےدامن میں
کبھی کنوئیں، کبھی پنگھٹ ، کبھی وہ گاؤں میں
عظیم شہرکی پرنورشاہراہوں میں
کبھی و ہ لالہ وگل کےحَسین کنجوں میں
کبھی و ہ برگدِ معصوم کی جٹاؤں میں
جوچھپ کے بھینس کو یا پھول جیسے بچوں کو
کبھی جوحاملہ عورت کو اور زچّہ کو
لہکتی کھیلتی کم عمرمہ جبینوں کو
حسین وشوخ گل اندام باکراؤں کو
تباہ کر تے ہیں ماریّا اور پیریّا
یہ جن یہ بھوت یہ کالیّا اور دھولیّا
نہ جانے اور بھی کتنے ہیں ا ن میں کیتیّا
جہاں میں ایسے شیاطین سینکڑوں ہیں مگر
وجود ان کا ہے مٹی کے برتنوں کی طرح
تمہیں سلام کروں تومرے سلام کےحرف
عصا بنیں گےانہیں توڑ پھوڑ ڈالیں گے
مرےعزیزمرے دیوا کوڈلا سنگم
Translated by: Hameed Almas
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಹೀಗೆ ಜನರನ್ನು ಪೀಡಿಸುವ ಕ್ಷುದೈವಗಳು ಗಾಡಿಗನೆಂದು ಡಿಂಬುಗನೆಂದು ಎರಡೇ ಅಲ್ಲ-ಮಾರಯ್ಯ ಬೀರಯ್ಯ ಕೇಚರ ಗಾವಿಲ ಅಂತರಬೆಂತರ ಕಾಳಯ್ಯ ಮಾಳಯ್ಯ ಕೇತಯ್ಯ ಎಂದು ಮುಂತಾಗಿ ನೂರಾರಿವೆ. ಇವು ಹಾಳುಬಿದ್ದ ಕಲ್ಲುಗುಡ್ಡಗಳಲ್ಲಿ, ಊರ ದಾರಿಗಳಲ್ಲಿ, ಕೆರೆ ಬಾವಿಗಳ ಕಟ್ಟೆಯ ಮೇಲೆ, ಹೂಗಿಡು ಮರಗಳಡಿಯಲ್ಲಿ, ಗ್ರಾಮಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ, ನಾಲ್ಕು ದಾರಿ ಕೂಡುವ ಪಟ್ಟಣಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ, ದೊಡ್ಡ ದೊಡ್ಡ ಆಲದ ಮರಗಳಲ್ಲಿ ವಾಸಮಾಡುತ್ತವೆಂದೂ-ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಎಮ್ಮೆ ಕರೆಯದಿದ್ದರೆ, ಮಗು ಆರೋಗ್ಯ ತಪ್ಪಿದರೆ, ಬಸುರಿಗೆ ಸುಖವಾಗಿ ಹೆರಿಗೆಯಾಗದಿದ್ದರೆ, ಬಾಣಂತಿಗೆ ಶೀತವಾದರೆ-ಈ ಮಾರಯ್ಯ ಬೀರಯ್ಯಗಳದೇ ಕಾಟವೆಂದೂ ಜನ ನಂಬುತ್ತಾರೆ. ಈ ದೆವ್ವಗಳು ಜನ ಎಲ್ಲಿ ಹೋದರಲ್ಲಿ ಎಣ್ಣೆ ಅರಿಸಿಣ ಕುಂಕುಮ ವಿಭೂತಿ ಗಂಧ ಬಳಿದ ಚೂಪುಕಲ್ಲುಗಳಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು ಅವರ ಮನಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಆಳವಾಗಿ ಭಯಂಕರವಾಗಿ ನಟ್ಟಿರುತ್ತವೆ. ಅವಕ್ಕೆ ಎಡೆ ಇಡಬೇಕು. ಬಲಿ ಕೊಡಬೇಕು. ಪೂಜೆ ಮಾಡಬೇಕು. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ದನಕರುಗಳ ಬಸುರಿಬಾಣಂತಿಯರ ಸಣ್ಣಪುಟ್ಟ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳ ಮೈಮೇಲೆ ಬಂದು ಅವರನ್ನೆಲ್ಲ ಮುರಿದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತವೆ. ಹೀಗೆ ಅಂಜಿಸಿ ಹಿಡಿದು ತಿನ್ನುವ, ತಿರಿದು ತಿನ್ನುವ ಖೂಳದೈವಗಳಲ್ಲಿ ನಂಬಿಕೆಯಿಟ್ಟು ಸದಾ ದುಃಖಿಗಳಾಗದೆ-ಮಂಗಳಕರನಾದ ಮಹಾದೇವಶಿವನೊಬ್ಬನಿಗೇ ಶರಣಾಗತರಾಗಿ ಶಾಶ್ವತಸುಖಿಗಳಾಗಬೇಕೆಂದು ಹೇಳುತ್ತಿರುವರು ಬಸವಣ್ಣನವರು.
ಶಿವಶರಣೆಂಬ ಭಕ್ತಿಭಾವ ಅಂತರಂಗದಲ್ಲಿದ್ದರೆ ಈ ಎಲ್ಲ ಭೂತಗಳೂ ಎಲ್ಲ ದೆವ್ವಗಳೂ ದೊಣ್ಣೆಗೆ ಸಿಕ್ಕಿದ ಹಿಂಡುಮಡಕೆಯ ರಾಶಿಯಂತೆ ಬಿಕ್ಕನೆ ಬಿರಿದು ಚೂರಾಗಿ ಹೋಗುವವೆಂಬುದು ಬಸವಣ್ಣನವರ ಆಶ್ವಾಸನೆ, ಬಸವಣ್ಣನವರು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರಿಗೆ ಕೊಟ್ಟ ಬಹಳ ದೊಡ್ಡ ಉಪದೇಶವಿದು. ಜನರ ಹೃದಯಂಗಳದಿಂದ ಭೀತಿಯನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಿ_ಭಕ್ತಿಪೀಠವನ್ನು ಹಾಸಿ ಅಲ್ಲಿ ಶಿವಶಂಕರನನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ ಮಹತ್ಕಾರ್ಯವಿದು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.