Hindi Translationमारी का व्रत कर उसे गले में बाँध लेते हैं;
ऋणी होने पर बेचते हैं,
ऋणी होने पर उसे गिरवि रखते हैं,
मम कूडलसंगमदेव को न बेच सकते हैं
न गिरवी रख सकते हैं ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Because they have vowed to Mārikavve ,
They wear her about their neck:
When they contact a debt, they sell her!
Or pawn her for the wherewithal to eat!
Our Lord Kūḍala Saṅgama
Is neither to be sold nor pawned!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationமாரியம்மனை நேர்ந்து கொண்டு
கழுத்தில் கட்டிக் கொள்வர்
கடன்படின் விற்று விடுவர் ஐயனே
கடன்படின் அதை அடகுவைத்து உண்பர் ஐயனே
மாறுதலற்ற உண்மைப் பொருளாம்
நம் கூடல சங்கமதேவன்.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationవ్రతమని మారినిగొంతుకు కట్టుకొందురు? కొందరు
అప్పుల బడ అమ్మి వేయుదురయ్యా!
అప్పుల కుదవిడబోదురయ్యా!
అమ్మబడడు కుదువబడడు మా కూడలసంగమ దేవుడు.
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಜನ ಮಾರಮ್ಮನನ್ನು ಪೂಜಿಸಿ ಅವಳ ಮುಖಾಕೃತಿಯನ್ನು ಕೊರಳಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಮಾಡಿದ ಸಾಲವನ್ನು ತೀರಿಸಬೇಕಾದಾಗ ಅದನ್ನು ಮಾರುವುದೂ, ಹೊಸದಾಗಿ ಸಾಲ ಮಾಡಬೇಕಾದಾಗ ಅದನ್ನು ಒತ್ತೆಯಿಡುವುದೂ ಅವರಲ್ಲಿ ರೂಢಿಯಲ್ಲಿತ್ತು. ಆದರೆ ಶಿವಭಕ್ತರಾಗಿ ಶಿವಲಿಂಗವನ್ನು ಕೊರಳಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿಕೊಂಡರೆ, ಆ ಲಿಂಗ ಮಾರಲಾಗಲಿ ಒತ್ತೆಯಿಡಲಾಗಲಿ ಬರುವುದಿಲ್ಲ-ಎಂಬ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಈ ಮಾತನ್ನು ಗಮನಿಸಿದರೆ-ಬಸವಣ್ಣನವರ ಕಾಲದ ಶಿವಭಕ್ತರು ಲಿಂಗವನ್ನು ಈಗಿನಂತೆ ಚಿನ್ನ ಬೆಳ್ಳಿ ಮುಂತಾದ ಲೋಹಗಳ ಕರಡಿಗೆಯಲ್ಲಿ ದಾರದಿಂದ ಧರಿಸದೆ-ಬಟ್ಟೆಯ ಸುರುಳಿಯಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರು ಅಥವಾ ಕಟ್ಟಿಗೆಯ ಭರಣಿಗಳಲ್ಲಿ ಇಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತಿದ್ದರೆನಿಸುವುದು. ಮತ್ತು ಮೂಲತಃ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ಮಾಡಿದ ಆ ಶಿವಲಿಂಗ “ಅ-ಮೂಲ್ಯ”ವೆಂಬುದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವೇ ಇದೆ. (ನೋಡಿ ವಚನ-589)
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.