Hindi Translationशिवमय विष्णु नहीं है, विष्णुमय शिव नहीं
अतः मत कहो,
नारायण हर नहीं है, अतः मत कहो।
शिव विष्णु नहीं है, विष्णु शिव नहीं, अतः मत कहो।
मम कूडलसंगमदेव से अनभिज्ञ सभी हत्यारों, मत कहो!
श्वान सा उद्वेग से भूँखना अशुभ है,
खोपडी मृत्युवश हो जाती है।-
अतः मत बक हे परधर्मवादी-,
मत बक हे दूषक,
भक्ति तथा प्रेम के लिए जाति सूतक है?
देखो पारस स्पर्श से लोहा सोना बनता है।
मम कूडलसंगमदेव के शरणों में भेद मानने पर
कुंभीपाक नरक अवश्यभांवी है
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Do not say, it, do not, my friends;
Śiva is not the Viṣṇu kind!
Viṣṇu is not the Śiva kind,
Do not say it, do not, my friends;
Do not say it, do not, ye butchers all,
Nārāyaṇās's not Hara, Śiva's not Viṣṇu!
That ye know not our Lord
Kūḍala Saṅgama!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationசிவமயம் திருமாலன்று, திருமால்மயம் சிவனன்று
உரைக்காதீர்
நாராயணன் சிவனன்று, உரைக்காதீர்
சிவன் திருமாலன்று உரைக்காதீர்
நம் கூடல சங்கங்களை அறியாத
கொடுமையானோர் உரைக்காதீர்
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationశివమయుడు విష్ణువు విష్ణుమయుడు శివుడు కాడు కాడురా,
తెగవాగకురా; నారాయణుడు హరుడుకాడు;
చెప్పకుడో, శివుడు విష్ణువుకాడు చెప్పకుడో!
మా కూడల సంగమదేవుని తెలియని
సూనరులులారా; తెగవాగకుడో
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Urdu TranslationTranslated by: Hameed Almas
ಸ್ಥಲ -
ಮಾಹೇಶ್ವರನ ಜ್ಞಾನಿಸ್ಥಲವಿಷಯ -
ಹರಿ-ಹರ
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳುಶಿವಮಯ = ; ಸೂನೆಗಾರ = ; ಹರ = ;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವಿಷ್ಣುವಿನಲ್ಲಿ ಶಿವನಿಲ್ಲ. ಶಿವನಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವಿಲ್ಲ-ಆ ಮಾತಾಡಬೇಡ. ನಾರಾಯಣ ಹರನಲ್ಲ. ಶಿವನು ವಿಷ್ಣುವಲ್ಲ-ಆ ಮಾತಾಡಬೇಡ. ಶಿವನನ್ನು ತಿಳಿಯದೆ ಕಟುಗರಾದ ನೀವೆಲ್ಲಾ ಮಾತಾಡಬೇಡಿರೋ ಎಂಬ ಪೆಡಸಾದ ಮತ್ತು ಬಾಲಿಶವಾದ ಧಾಟಿಯಲ್ಲಿರುವ ಈ ವಚನ-ಭೋ ಭೋ ಎಂಬ ದೊಡ್ಡಸ್ತಿಕೆಯ ಸ್ವರದಿಂದ ನಮ್ಮನ್ನು ದಾರಿತಪ್ಪಿಸುತ್ತದೆ. “ನಿಮಿಷಂ ನಿಮಿಷಂ ಭೋ ಕ್ಷದೊಳಗರ್ಧಂ ಭೋ” ಎಂಬ 169ನೇ ವಚನದ ಭೋ ಭೋ ಗತ್ತನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಗಾಂಭೀರ್ಯವಿಲ್ಲದೆ ಅನುಕರಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಹರಿಹರನೊಂದೇ ಎಂದರೆ ಸುರಿಯವೇ ಬಾಯಲ್ಲಿ ಬಾಲಹುಳುಗಳು-ಎಂಬ 544ನೇ ವಚನವನ್ನು ಕಟ್ಟಿ ಸೇರಿಸಿದವನಂಥವನೇ ಈ ವಚನವನ್ನೂ ಕಟ್ಟಿ ಸೇರಿಸಿರುವನು, ಇದು ಬಸವಣ್ಣನವರ ನಿಜವಚನವಲ್ಲ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.