Hindi Translationब्राह्मण की भक्ति तवे पर बीज बिखेरने की भाँति है,
न नीचे जड पकडते हैं, न ऊपर फल लगाते हैं।
प्राणलिंग का प्रसाद सामने रखकर
“प्राणाय स्वाहा, अपनाया स्वाहा, व्यानाय स्वाहा,
उदानाय स्वाहा,समानाया स्वाहा”
कहनेवाले कर्मियों को क्या कहूँ, कूडलसंगमदेव?
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation The sacrificer's piety is like
Throwing a seedling in an earthen pot:
It cannot take
Root in the ground, nor yield a fruit above!
O Kūḍala Saṅgama Lord,
What shall I say of the ritualists
Who, keeping before them the gifts
Of Prāṇaliṅga, recite:
"Let this go to the breathing air,
This to the rectal, this
To the digestive air; this to the air
Within the throat, and this
To the air within the body at large?"
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationஅந்தணரின் பக்தி ஓட்டினுள்ளே செடியை
நடுவதனையதாம் கீழே வேரூன்றாது
மேலே பயன்தராது, பிராணலிங்கத்தின்
பிரசாதத்தை முன்னிட்டுக் கொண்டு
“ப்ராணா ய ஸ்வாஹா ஸமானாய ஸ்வாஹா” எனும்
கர்மிகளை என்னென்பேன் கூடல சங்கமதேவனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationపాఱుని భక్తి పెంచుపై నారుపోసినట్లే,
క్రింద వేరూనదు పై కి ఫలమీదు!
ప్రాణలింగ ప్రసాదము ముందు పెట్టుకొని
‘‘ప్రాణాయ స్వాహా; అపానాయ స్వాహా; వ్యానాయ స్వాహా;
ఉదానాయ స్వాహా: సమానాయ స్వాహా ‘‘ అను,
కర్మఠుల నేమందునయ్యా! సంగయ్యా!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಬ್ರಾಹ್ಮಣರು ಪ್ರಾಣಾಧಾರ(ಪ್ರಾಣಪ್ರಸಾದ)ವಾದ ಅನ್ನವನ್ನು-ಅನ್ನವಿಲ್ಲದೆ ಕಂಗಾಲಾಗಿ ಪ್ರಾಣ ಬಿಡುತ್ತಿರುವ ಬಡಬಗ್ಗರಿಗೆ ಕೊಡದೆ ಹೋಮಾಗ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಹಾಕಿ ಸುಡುತ್ತ-ಪ್ರಾಣಾಯ ಸ್ವಾಹಾ ಮುಂತಾದ ಮಂತ್ರಗಳನ್ನು ಬೊಗಳುವುದು ಅಸಹ್ಯಕರವೆಂದು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಟೀಕಿಸುತ್ತಿರುವರು.
ಬ್ರಾಹ್ಮಣರ ಇಂಥ ನಿರರ್ಥಕ ಹವನಕ್ರಿಯೆ-ಇತ್ತ ಲೋಕೋಪಕಾರಿಯೂ ಆಗದೆ, ಅತ್ತ ಪರಲೋಕ ಪ್ರಾಪ್ತಿಯನ್ನೂ ಸಂಪಾದಿಸಿಕೊಡದೆ-ಮುಚ್ಚುಳದ ಹಿಡಿಮಣ್ಣಿನಲ್ಲಿ ಬಿತ್ತಿದ ಬೀಜದಂತೆ ಕೆಳಗೆ ಬಲವಾಗಿ ಬೇರನ್ನೂ ಬಿಡದೆ, ಮೇಲೆ ರಸವಾಗಿ ಫಸಲನ್ನೂ ಕೊಡದೆ ಅಂತರದಲ್ಲಿ ಬಿಳಿಚಿ ಹಾಳಾಗುತ್ತಿರುವುದೆಂಬುದು ಬಸವಣ್ಣನವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ.
ಬಾಹ್ಮಣರು ಭಕ್ತಿಯನ್ನು ನಿರ್ದಯಕರ್ಮವಾಗಿ ಆಚರಿಸಿ-ತಮ್ಮ ಅರ್ಚನಾದಿ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಕ್ರಿಯಾ ಕಲಾಪದ ಘನತೆಯನ್ನೇ ಕುಂದಿಸಿಕೊಂಡಿರುವುದು ಶೋಚನೀಯ ವಿಚಾರ. ಮಾನವನ ಧೀಮಂತಿಕೆ ಮಾನವೀಯ ಕ್ರಿಯಾಭಿವ್ಯಕ್ತಿಯಿಲ್ಲದೆ ಹೇಗೆ ಭೀಕರವಾಗುವುದೆಂಬುದನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ತಿಳಿಯಬೇಕಾಗಿದೆ.
ವಿ : ದೇವತೆಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ಪಿತೃಗಳಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸಲು ಅಗ್ನಿಯಲ್ಲಿ ಆಹುತಿಕೊಡುವಾಗ ಸ್ವಾಹಾ ಎಂದೂ ಸ್ವಧಾ ಎಂದೂ ಉಚ್ಚರಿಸುವರು. ಈ ಸ್ವಾಹಾ ಮತ್ತು ಸ್ವಧಾ ಎಂಬ ಉಚ್ಚಾರಣೆಯಿಲ್ಲದ ಮನೆ ಶ್ಮಶಾನಪ್ರಾಯವೆಂಬುದು ಒಂದು ನಂಬಿಕೆ : “ಸ್ವಾಹಾ ಸ್ವಧಾಕಾರವಿವರ್ಜಿತಾನಿ ಶ್ಮಶಾನತುಲ್ಯಾನಿ ಗೃಹಾಣಿ ತಾನಿ.”
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
