Hindi Translationभेड का झुंड गन्ने के लहलहाते
खेत में प्रवेश कर, रसास्वादन की रीति न जान
बाहर के पत्ते ही खाता है ।
मदकरि ही तुम्हें जान सकता है,
भेड नहीं, कूडलसंगमदेव ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation A flock of sheep
Entering a garden rustling with sugar-cane
Not knowing where the sweet juice be,
Nibbles its outer leaves!
The elephant in ecstasy knows Thee;
But does the sheep,
O Kūḍala Saṅgama Lord?
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationஆட்டுமந்தை இரும்பு ஒலிக்கும் தோட்டத்திற்குச் சென்று
இனிமையான சுவையின் முறையினை அறியாது
வெளியிலே இலையையே மெல்லும்
மதயானை உம்மை அறியுமன்றி
ஆடு உம்மை அறியுமோ கூடல சங்கமதேவனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationచెఱకుతోటలబడి గొట్టెలమంద
రసయేదియో తెలియక ; గడలపై గల ఆకులమేసె!
నిన్ను తెలియ మదకరికిగాక
గొఱ్ణెకు తెలియునే కూడల సంగమదేవా!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಕುರಿಗಳು ಕಬ್ಬಿನ ತೋಟಕ್ಕೆ ಹೋದರೆ-ಅವು ಬರಿ ತರಗನ್ನು ತಿಂದಾವು-ರಸವತ್ತಾದ ಗಣೆಯನ್ನು ಸಿಗಿದು ಸವಿಯಲಾರವು. ಹಾಗೆಯೇ ಮಂದಮತಿಗಳು ಧರ್ಮಶಾಸ್ತ್ರಗಳಲ್ಲಿರುವ ಸಾರವತ್ತಾದ ತತ್ತ್ವಭಾಗವನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಲಾರದೆ ಮತ್ತು ಆ ಗ್ರಹಿಕೆಗೆ ತಕ್ಕಂತೆ ನವೋನವ್ಯವಾಗಿ ಶ್ರಮಿಸದೆ ಕೇವಲ ಯಜ್ಞಯಾಗ ಮುಂತಾದ ಕರ್ಮಕಾಂಡದಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಡೊಂಬರಾಟದ ಜೀವನವನ್ನು ಮುಗಿಸಿಬಿಡುವರು. ಸಾರಜ್ಞರಾದ ಶಿವಶರಣರು ಮದಕರಿಗಳಂತೆ ತರಗನ್ನು ತೊರೆದು ತಿರುಳನ್ನು ಗ್ರಹಿಸಿದರು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.