Hindi Translationछोडो छोडो, पुरातनों के सिवा
किसी को वेद्य नहीं होता शिवभक्त ही कुलीन है ।
कैवर्तगर्भ संभूत मार्कण्डेय महामुनिः
तपसा जायते विप्रकुलमंजातिर्नविद्यते ॥
न वह जात है, न अजात है ।
कूडलसंगमेश के शरण निस्सीम हैं ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation You give it up! Give up!
He is not to be grasped
By any but the pioneers
The Śivabhakta is well- born:
‘ Mārkaṇḍēya, the mighty sage,
Begotten of a fisher’s lions,
By penance moved into the pristly caste:
Do, not, therefore,
Distinguish between caste and caste.’
He’s neither high- born nor low-born:
Beyond all bounds
Is Kūḍala Saṅga’s Śaraṇaś!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationமுன்னோரால் மட்டுமே இயலும், சிறுவன், சிறுவன் அன்றோ
சிவபக்தனே நற்குலத்தவன்
“கைவர்த கர்ப ஸம்பூத மார்கண்டேய மஹாமுனி
தபஸா ஜாயதே விப்ரகுலம் ஜாதிர்ன வித்யதே”
தோன்றுவதில்லை, தோன்றாமலும் இல்லை
கூடல சங்கனின் அடியார் எல்லையற்றோ ரையனே
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationఆద్యులకు గాని వేద్యముగాదు; విడుడో, విడుడో, శివభక్తుడే కులజుడు:
‘‘కై వర్తకే గర్భసంభావనే మార్కండేయ మహామునిః
తపసాజాయతే విప్రకు లేతస్మాత్ జాతి భేదం నకుర్యాత్ ‘‘
జాతా జాతులుగారు సంగని శరణులునిస్సీములయ్యా!’’
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಶಿವಭಕ್ತರೇ ಕುಲಜರು-ಅವರಲ್ಲಿ ಜಾತಿಭೇದವನ್ನು ಮಾಡಬಾರದು. ಆದ್ಯರಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸಿ ನೋಡಿದಾಗ ಈ ಮಾತು ಚೆನ್ನಾಗಿ ತಿಳಿಯುವುದು. ಮಾರ್ಕಂಡೇಯನೆಂಬ ಋಷಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದು ಒಬ್ಬ ಬೆಸ್ತರವಳ ಹೊಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ-ಯಾವನಾಗಲಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣನಾಗುವುದು ತಾನು ಮಾಡುವ ತಪಸ್ಸಿನಿಂದಲೇ(ಹೊರತು ಜನ್ಮಜಾತಿಯಿಂದಲ್ಲ). ಆದ್ದರಿಂದ ಮಹನೀಯರಲ್ಲಿ ಜಾತಿಯನ್ನು ಎಣಿಸಬಾರದು.
ಮಹಾತಪಸ್ವಿಗಳಾದ ನಮ್ಮ ಶಿವಶರಣರಿಗೆಲ್ಲಿಯದು ಜಾತಿ-ಜಾತರೆನ್ನೋಣವೆಂದರೆ ಅವರು ಸಂಸಾರಕ್ಕೆ ಅಂಟಿದವರಲ್ಲ. ಅಜಾತರೆನ್ನೋಣವೆಂದರೆ ಅವರು ಎಲ್ಲಿಯಾದರೊಂದೆಡೆ ಜನ್ಮತಳೆದೇ ಬಂದವರು. ಈ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಅವರು ಜಾತರೂ ಅಲ್ಲದ ಅಜಾತರೂ ಅಲ್ಲದ ನಿಸ್ಸೀಮರು. (590ನೇ ವಚನ ನೋಡಿ)
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.