Hindi Translationअनेक डालियों पर छलांग मत मार,
केवल शरीर को मत खिला ,
लौकिक लोगों को आश्रय देखकर भ्रमित मत हो,
आचार शैवालशिला है ।-
भाव – भ्रष्ट होने पर कुछ भी नहीं किया जा सकता।
भयभीत मत हो परदैव को प्रणाम न कर,
कूडलसंगमदेव के हाथ से वर दिलाना मेरा भार है ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Do not leap on many boughs:
Do not feed the body alone;
Do not, by giving worldlings scope,
Be a crazy fool!
What you call discipline
Is but a slippery stone:
When love is lacking, whatever you do
Is all a waste.
Without fear, without dread,
Bow not to other gods:
It is for me to see you are rewarded
At Kūḍala Saṅga's hands!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationபல கொம்புகளின் மீது தாவ வேண்டாம்
நெறியிலிக்கு ஈய வேண்டாம்
உலகினருக்களித்து மருளடைய வேண்டாம்
நன்னெறி என்பது பாசிக்கல் ஆகும்
எண்ணம் தவறின் முன்னே செல்லவியலாது
அஞ்சாதிரு, நடுங்காதிரு, வேற்று தெய்வத்தை
ஏற்காதிரு, கூடலசங்கமதேவனிடம்
சேர்ப்பிப்பது என் பொறுப்பன்றோ!
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationకొమ్మ కొమ్మల నెగబడిపోకురా;
చెడెడి తనువును సాక బోకురా;
లోకులకు చనువిచ్చి భ్రాంతిపడబోకురా;
ఆచారమన్నది పాచిబండ భావముచెడ ఫలములేదు.
జంకకురా; గొంకకురా, పర దేవతల మొక్కకురా
సంగని దయ నీకు దక్కించుటే నా భారము
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಬಸವಣ್ಣನವರು ಸಾಧಕನಿಗೆ ಇಷ್ಟಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಶಿವನಿಂದ ತಾವಾಗಿ ಈಸಿಕೊಡುವುದಾಗಿ ಅಭಯಕೊಡುತ್ತ-ಅದಕ್ಕೆ ಮೂರು ಷರತ್ತುಗಳನ್ನು ಹಾಕಿರುವರು ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ : (1) ಕೊಂಬೆಯಿಂದ ಕೊಂಬೆಗೆ ಹಾರುವ ಕೋತಿಯಂತೆ ಚಂಚಲಚಿತ್ತನಾಗಿರಬೇಡ, (2) ಅಂಗದ ಮೇಲೆ ಲಿಂಗವಿಲ್ಲದೆ ಬರೀ ದೇಹವಾದ ಭವಿಗೆ ಊಟ ನೀಡಬೇಡ. (3) ಪಾಮರರಿಗೆ ತಂಗಲು ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಜಾಗ ಕೊಡಬೇಡ ಎಂದು. ಈ ಆಚಾರಗಳನ್ನು ನಡೆಸುವುದು ಪಾಚಿಹತ್ತಿದ ಕಲ್ಲಿನ ಮೇಲೆ ನಡೆಯುವಷ್ಟು ಕಷ್ಟವೆನ್ನುತ್ತ-ಆದರೂ ಅವನ್ನು ನಡೆಸುವಲ್ಲಿ ಸದಾ ಎಚ್ಚರವಾಗಿರಬೇಕೆಂದೂ, ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಮಾಡಿದ ಮತ್ತೆಲ್ಲ ಪ್ರಶಸ್ತ ಕಾರ್ಯವೂ ವ್ಯರ್ಥವೆಂದು ಪರಿಚ್ಛೇದಿಸಲಾಗಿದೆ.
ಈ ವಚನದ ಧಾಟಿ ಪೂರ್ವಪಕ್ಷದಲ್ಲಿರುವ ವೈದಿಕರ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತಾಚರಣೆಗಿಂತಲೂ ಹೆಚ್ಚು ಅವಹೇಳನಕಾರಿಯಾಗಿದೆ.
ಹರಿಹರನ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ(ಸ್ಥಳ-9)ಯ ಪ್ರಕಾರ-ಲಿಂಗವಂತ ವೇಷಧಾರಿಗಳಾದ(ನಿಜಲಿಂಗ)ಚಿಕ್ಕ ಮುಂತಾದ ಬಂದಿಕಾರರು ಬಸವಣ್ಣನವರ ಮನೆಗೆ ಅವರನ್ನು ಸೆರೆಹಿಡಿಯಲು ಬಂದಾಗ ಆ ಬಂದವರು ಭವಿಗಳೆಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿದ ಮೇಲೂ ಅವರಿಗೆಲ್ಲಾ ಬಸವಣ್ಣನವರು ವಾತ್ಸಲ್ಯದಿಂದಲೇ ಊಟ ಉಪಚಾರಗಳನ್ನು ಮಾಡಿಸಿದ ವೃತ್ತಾಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧವೇ ಇದೆ. ಆ ಬಂದಿಕಾರ ಭವಿಗಳು ಕಟ್ಟಿದ ಬದನೆಕಾಯಿಯು ಲಿಂಗವಾಯಿತೆಂಬ ಪವಾಡವು-ಬಸವಣ್ಣನವರು ಎಲ್ಲ ಜಾತಿಯವರನ್ನೂ ಪ್ರೀತಿಯಿಂದಲೇ ನಡೆಸಿಕೊಂಡರೆಂಬ ವಾಸ್ತವಾಂಶವನ್ನು ಮಸುಕು ಮಾಡಲಾರದು.
ಆದರೂ ಇಂಥ ಭವಿವಿದ್ವೇಷಕ ವಚನಗಳನ್ನು ಬರೆದ ಜಾತಿವಾದಿಗಳು-ನಿರ್ಲಜ್ಜೆಯಿಂದ ಆ ವಚನಗಳು ಬಸವಣ್ಣನವರದೆಂಬಂತೆ ಕೂಡಲಸಂಗಮಾಂಕಿತ ಸೇರಿಸಿದರು.
ವಿ : 212ನೇ ವಚನದ ಹಾವಸೆಗಲ್ಲಿನ ಪ್ರತಿಮೆಯನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಬಳಸಿಕೊಂಡಿರುವುದನ್ನೂ ಗಮನಿಸಿ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.