Hindi Translationकहते हैं, खाने पहनने में आचरण भंग हुआ;
वैवाहिक लेनदेन में जाति ढूँढते हैं ।-
कैसे उन्हें भक्त कहूँ? कैसे उन्हें योग्य कहूँ?
यह निर्मल जल में चांडालिनी के नहाने के समान है,
कूडलसंगमदेव ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation They say their vows are not affected
In eating and in wearing cloth;
They look for caste
Whenever they arrange a match.
How can you call them devotees?
How can you call them adepts too?
Hearken to me, Kūḍala Saṅgama Lord,
It's like a woman in her monthly course
Bathing in water that is pure!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationஉண்பதில், உடுப்பதில் ஆசாரம் அகன்றதென்பர்
கொள்வதில், கொடுப்பதில் குலத்தைத் தேடுவர்
அவரை எங்ஙனம் பக்தரென்பேன் ஐயனே?
அவரை எங்ஙனம் யுக்தரென்பேன் ஐயனே?
கூடல சங்கமதேவனே, கேளாய் ஐயனே
புலைத்தி தூயநீரில் நீந்தியதனைய ஆயிற்று ஐயனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Urdu Translationکیسےسمجھوںمیں ان کونیک بھگت
کس طرح ان کا احترام کروں
جوپہننے میں اورکھانے میں
کاروبارِحیات میں ہردم
ذات کا امتیازکرتے ہیں
ان کی حالت ہےاس طرح جیسے
ایک ناپاک اورنجس عورت
صاف پانی سےغسل فرماکر
خود کوکہتی ہے پاک اور بےداغ
اے مرے دیوا کوڈلا سنگم
Translated by: Hameed Almas
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಶಿವಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರೆಂದಮೇಲೆ ಒಬ್ಬರಲ್ಲೊಬ್ಬರು ಊಟ ಮಾಡಬೇಕು. ಉಡುಗೊರೆ ತರಬೇಕು. ಹಾಗೆ ಮಾಡದೆ-ಉಂಡರೆ ಉಟ್ಟರೆ ಆಚಾರ ಕೆಡುತ್ತದೆ. ವೈವಾಹಿಕ ಸಂಬಂಧ ಬೆಳೆಸಿದರೆ ಕುಲ ಕೆಡುತ್ತದೆ ಎನ್ನುತ್ತ ಶಿವಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರುವ ಮುನ್ನಿನ ತಮ್ಮ ಜಾತಿಮತಗಳನ್ನೇ ಎಣಿಸುತ್ತಿದ್ದರೆ ಶಿವಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ್ದೇಕೆ ?
ಶಿವಧರ್ಮದ ಮುಖ್ಯ ಲಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ಶಿವಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದವರೆಲ್ಲಾ ಒಂದೇ ಎಂಬುದೇ ಆಗಿರುವಾಗ-ಮರಳಿ ಜಾತಿಭೇದವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಿದ್ದರೆ -ಅವರನ್ನು ಶಿವಭಕ್ತರೆಂದು ಗಣನೆ ಮಾಡಬಾರದೆಂದು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಬಹಳ ಒಳಉಮ್ಮಳದಿಂದಲೇ ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತಿರುವರು.
ಈ ಜಾತ್ಯತೀತವಾದ ಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಜನ ಪೂರ್ವಜಾತಿಯನ್ನು ಎಣಿಸಿದರೆ ಅದು ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತೆಯನ್ನು ಆಚರಿಸಿದಂತೆಯೇ ಆಗುವುದು. ಹೀಗೆ ಅಸ್ಪೃಶ್ಯತೆಯನ್ನು ಆಚರಿಸುವವರು ಮೇಲುಜಾತಿಯವರಾಗಿರಲಿ ಕೆಳಜಾತಿಯವರಾಗಿರಲಿ -ಇಬ್ಬರನ್ನೂ ಅಪ್ಪಟ ಹೊಲೆಯರೆಂದೇ ಖಂಡಿಸುತ್ತಿರುವರು ಬಸವಣ್ಣನವರು.
ಜಾತಿವಾದಿಗಳು ಶಿವಧರ್ಮವೆಂಬ ಪುಣ್ಯತೀರ್ಥದಲ್ಲಿ ಮಿಂದರೆ ಅವರು ಶುದ್ಧರಾಗುವುದಕ್ಕೆ ಬದಲಾಗಿ –ಆ ತೀರ್ಥವನ್ನೇ ಹೊಲೆಗೊಳಿಸುವರೆಂಬುದು ಈ ವಚನದ ತಾತ್ಪರ್ಯ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.