Hindi Translationपर स्त्री को मत देखो, उससे बातें मत करो;
भेड का पीछा करनेवाले श्वान सा मत दौडो!
एक आशा के लिए सहस्र वर्ष
नरक में डुबा देंगे कूडलसंगमदेव ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Look you ! refuse
to give the gld eye to another's wife,
Or even to speak to her :
It is,look you ,as if a dog
Running after a weather
Lord Kūḍala Saṅgama
Will for a single wish plunge you into hell
For a thousand years!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationபிறன்மனையைக் காணலாகாது, பேசலாகாது காணீரோ
தகரத்தின்மீது செல்லும் நாயனைய வேண்டாம் காணீரோ
ஒரு ஆசைக்கு ஆயிரமாண்டுகள் நரகத்தில்
அமிழ்த்துவான் கூடல சங்கமதேவன்.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationపరికింపకు; పలుకరింపకు పరస్త్రీల చేరకురా
గొట్టె వెంట నడచు కుక్కరీతి వెంటాడకురా
ఒక యాశకు వెయ్యేండ్ల నరకము తప్పదురా
కూడల సంగమదేవా!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನನಿನ್ನವಳಲ್ಲದ ಹೆಣ್ಣನ್ನು ಆಸೆಗಣ್ಣಿಂದ ನೋಡಬೇಡ, ನುಡಿಸಬೇಡ-ಮನವೊಲಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅವಳ ಹಿಂದೆ ಹಿಂದೆಯೇ ಅಲೆಯಬೇಡ-ಎಂಬ ಈ ಮಾತು ಎಲ್ಲ ನೀತಿ ಮಾತಿನಂತೆ ಒಂದು ಒಣಮಾತಾಗಿರದೆ- “ತಗರ ಬೆನ್ನಲ್ಲಿ ಹರಿವ ಸೊಣಗನಂತೆ” ಎಂಬ ಉಪಮೆಯೊಂದನ್ನು ಜೊತೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡು-ಮೊನಚಾದ ಅಲಗು ತಗುಲಿಸಿದ ಬಿದುರು ಕಡ್ಡಿಯಂತೆ-ಹೃದಯವನ್ನು ನಾಟುವ ಬಾಣವಾಗಿದೆ.
ಕಾಮಿಯನ್ನು ನಾಯಿಗೂ, ಕಾಮಿನಿಯನ್ನು ಟಗರಿಗೂ ಹೋಲಿಸಿರುವಲ್ಲಿ-ನಾಯಿ ತನ್ನ ನಾಯ್ತನದಿಂದ ಟಗರಿನ ಬೆನ್ನುಹತ್ತಿ ಕೊಸೆಯಲೂ ಹವಣಿಸಬಹುದು-ಆದರೆ ಆ ಟಗರು ಹಿಂತಿರುಗಿ ಒಮ್ಮೆ ಗುಮ್ಮಿತೆಂದರೆ –ಆ ನಾಯ ತಲೆ ಅಜಿಗುಜ್ಜಿಯಾಗದಿರದು. ಇಡುವ ಒಂದು ತಪ್ಪುಹೆಜ್ಜೆಯಿಂದ ಒದಗಲಿರುವ ದುರಂತದ ಕಲ್ಪನೆ ಹೊಳೆದರೆ –ಆ ಹೊಳೆದ ತಲೆಗೇ ಕ್ಷೇಮವೆಂಬುದು ಈ ವಚನೋಕ್ತಿಯ ಧಾಟಿ.
ಪರಸ್ತ್ರೀ ಸ್ತ್ರೀಯಲ್ಲ ಮೃತ್ಯುವೆಂಬುದನ್ನು ಧ್ವನಿಸಲಿಕ್ಕಾಗಿಯೇ ನಾಯೊಂದು ಬೆದೆಹತ್ತಿ-(ಕುರಿಯ ಮೇಲಲ್ಲ) ಟಗರಿನ ಮೇಲೆ ಹತ್ತಲು ಹೋಗುವುದನ್ನಿಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರಸ್ತಾಪನೆಯಿಂದ-ಕಾಮವನ್ನು ಕೊರಳ ಹಗ್ಗ ಬಿಚ್ಚಿಬಿಟ್ಟರೆ –ಎಷ್ಟೊಂದು ವಿಕೃತವಾಗಬಲ್ಲುದೆಂಬುದೂ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಟ್ಟುವುದು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.