Hindi Translationनदी में नहानेवाले भाइयों,
नदी में नहानेवाले स्वामियों,
त्याग दो, त्याग दो;
परनारी का संग त्याग दो!
परधनलोभ त्याग दो -
इन्हें बिना त्यागे नदी में नहाना
शुष्क नदी में जाने के समान है, कूडलसंगमदेव ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation O brothers, ye who dip into a stream,
O masters, ye who dip into a stream,
Renounce, renounce, renounce
Relations with another's wife;
Renounce
The lusting for another's goods!
For if you dip into a stream
Without renouncing these,
'T will be as dipping into a stream
That has run dry,
O Kūḍala Saṅgama Lord
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationதுறையில் நீந்தும் அண்ணன்மீர்
துறையில் நீந்தும் சுவாமிகளே.
துறப்பீர், துறப்பீர்
பிற பெண்களின் தொடர்பைத் துறப்பீர்
பிறர் செல்வத்தின் மீதுள்ள ஆசையைத் துறப்பீர்
இவற்றைத் துறக்காது துறையில் சென்று நீந்தினால்
பயனற்றதாம் கூடல சங்கமதேவனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationనదులమునుగు అన్నలారా! నదుల మునుగు అన్నలారా!
వదలండోయ్ వదలండోయ్! పరనారీ గమనము
వదలండోయ్ వదలండోయ్ పరధనామిషముల
వదలకవీటిని, యేట మునిగిన ఆ
ఏఱు తన దారి తాబోవునయ్యా కూడల సంగయ్యా
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Urdu Translationبھائیو، سوامیو، ندی میں نہانے والو
چھوڑدو، چھوڑدو، ذہنوں سےمٹادو فوراً
غیرعورت کےتصّورکی ہراک پرچھا ئیں
دولتِ غیرکا لالچ بھی مٹادودل سے
چھوڑدو چھوڑدو ذہنوں سے مٹادوان کو
صرف ندی میں نہانے سے بھلا کیا ہوگا
یہ توبہتی ہے فقط کوڈلا سنگم دیوا
Translated by: Hameed Almas
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಬೆಳಗಾದರೆ ನದೀಸ್ನಾನ ಮಾಡುವ ಅಥವಾ ಯಾತ್ರೆ ಹೊರಟು ಪುಣ್ಯ ನದಿಗಳಲ್ಲಿ ಮುಳುಗುವ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಮಡಿವಂತರನ್ನು ಕುರಿತ ಮಾತಿದು.
ಈ ವಚನದಲ್ಲಿರುವ ಸ್ವಾಮಿಗಳಿರಾ ಎಂಬ ಪದವು ಬಸವಣ್ಣನವರ ಪ್ರಕಾರ ತಮ್ಮ ಕಾಲದ ಮಠಮಾನ್ಯಗಳ (ಜಾತಿಜಂಗಮ) ಸ್ವಾಮಿಗಳನ್ನೇ ಕುರಿತುದಾದರೆ, ಅಣ್ಣಗಳಿರಾ ಎಂಬ ಪದವು ಸಂಸಾರಿಗಳಾಗಿದ್ದು ಶರಣರೆನಿಸಿಕೊಂಡು ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತರಾದವರನ್ನೇ ಕುರಿತುವಾಗಿದೆ ಈ ಸಂನ್ಯಾಸೀ ಸಂಸಾರಿಗಳಿಬ್ಬರೂ ಹಾದರಮಾಡಿ ಮನೆಮನೆಯ ನೆಮ್ಮದಿಯನ್ನು ಕದಡುತ್ತಿದ್ದರೆ, ತಮ್ಮ ಸುತ್ತಿನವರೆಲ್ಲರೂ ದಟ್ಟದರಿದ್ರರಾಗುವಷ್ಟು ಧನ ಸಂಗ್ರಹಮಾಡಿ-ಸರ್ವರ ಬದುಕಿನ ಬುನಾದಿಗೆ ತಮ್ಮ ಅಹಂಕಾರದ ಸನ್ನೆಗೋಲನ್ನು ಪೆಟ್ಟಿ ಮೀಟುತ್ತಿದ್ದರೆ ಗತಿಯೇನು ? ಇಂಥ ಕಾಮಲಂಪಟರಿಗೆ ಮತ್ತು ಧನಲಂಪಟರಿಗೆ (ಧರ್ಮವೆಲ್ಲಿಯದು ? ಪವಿತ್ರ ಕ್ಷೇತ್ರವೆಲ್ಲಿಯದು ?) ಪಣ್ಯನದಿಗಳೆಲ್ಲಿಯವು ? ಅವು ಅವರ ಪಾಪಗಳನ್ನು ತೊಳೆಯವು-ಎಂಬುದಭಿಪ್ರಾಯ.
ತೊರೆಯೆಂದರೆ ನದಿಯೆಂದೂ ತ್ಯಜಿಸೆಂದೂ ಎರಡರ್ಥ.
“ತೊರೆಯಲ್ಲಿ ಮೀಯುವ ಅಣ್ಣಂದಿರೇ, ತೊರೆಯಲ್ಲ ಮೀಯುವ ಸ್ವಾಮಿಗಳಿರೇ (ಆ ತೊರೆಯಲ್ಲಿ ಮೀಯುವ ಮುನ್ನ) ಪರನಾರೀಸಂಗವನ್ನು ತೊರೆಯಿರಿ, ಪರಧನದಾಮಿಷವನ್ನು ತೊರೆಯಿರಿ, ಇವೊಂದನ್ನೂ ತೊರೆಯದೆ (ದೂರದೂರ ಯಾತ್ರೆ) ಹೋಗಿ ಪುಣ್ಯ ನದಿಗಳಲ್ಲಿ ಮುಳುಗೆದ್ದರೆ-ಆ ನದಿ ನಿಮ್ಮ ಪಾಪಗಳನ್ನು ನಿಮಗೇ ಬಿಟ್ಟು –ತನಗೆ ತಾನು ಯಾಥಾಪ್ರಕಾರ ಹರಿದುಹೋಗುತ್ತದೆ”-ಎಂಬ ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ “ತೊರೆ”ಯೆಂಬುದನ್ನು ನಾಮಪದವಾಗಿ ಕ್ರಿಯಾಪದವಾಗಿ ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಪುನರಾವರ್ತಿಸಿ ಬಳಸಿ-ಹೊಸಹೊಸ ಅರ್ಥದ ಭಾವದ ಲೋಕಲೋಕಾಂತರಗಳು ಸಚಿತ್ರವಾಗಿ ತೆರೆದುಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡುವ ವರ್ಣನೆಯ ಈ ಮೋಡಿ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಕಾವ್ಯಶಕ್ತಿಯ ಅಪೂರ್ವ ಲಕ್ಷಣ.
ಅಂತರಂಗವನ್ನು ಶುದ್ಧಿಕರಿಸಿಕೊಳ್ಳದೆ ಬರಿದೆ ನದೀ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿದರೆ ಬರೀನದಿ ಹರಿದುಹೋಗುತ್ತದೆಂಬುದು ನಾವು ಇದುವರಿಗೂ ಕಂಡರಿಯದ ಸಶಕ್ತ ಸಚಿತ್ರ ಉಕ್ತಿ !
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
