Hindi Translationजो शरणों को नित्यनित्य पूजता है -
उसके लिए यही प्रमाणदीपिका है-;
पादोदक अंजलिपान के सिवा कुछ नहीं है ।-
नहलाना लिंगमज्जन है-
वह लिंग करस्थल का प्रमाण है;
गुरु वचन शिव कर का प्रतिज्ञापत्र है-
सत्यव्रती को नियमित रूप से देते है-
असत्यवादी को गोद की आग बन जलाते हैं ।
लिंगपूजा कर फिर अन्य को प्रणाम करो,
तो कूडलसंगमदेव दाँत तोडेंगे ।
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation To one who does
Daily obeisance to theŚaraṇās ,
This is the evidential test:
Pādōdaka is nothing more
Than drinking water in cupped hands:
Pouring of water on the feet is Liṅga.
This Liṅga is a test
Of what is on the palm;
A Guru's utterance is a written pledge
In Śiva's hand!
From one who walks in truth
He takes as if it were a daily thing:
To the hypocrite he is
As fire within his lap!
If once you worship Liṅga and then
Bow down to any other, Lord
Kūḍala Saṅgama will knock off your teeth!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationநாள்தோறும் பூசிக்கும் சரணனுக்கு அதே சாட்சி விளக்கு
திருவடித்திருநீர் திருமஞ்சன நீரன்றி வேறு இல்லை ஐயனே
நிலைத்து கரத்தலத்திலுள்ள இலிங்கத்திற்குத்
திருமஞ்சனம் செய்வது பெரும் அழகு
குருமொழி என்பது மங்கலகரத்தால்
எழுதி அளித்த உறுதிமொழியாகும்
உண்மையாக இருப்பவன் தினநியமமாகிச் செய்வானன்றி
பிறழ்ந்தவனுக்கு மடியிலுள்ள தீயாகத் சுடுவான்
இலிங்கத்தைப் பூசித்து, பிறகு முறையற்றதைச் செய்யின்
பல்லை அகற்றுவான் கூடல சங்கமதேவன்.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationబుద్ది చెప్పుచు తండ్రి బిడ్డల కోపించుగాని
కోపించునే వారి ప్రాణములపై
శివభక్తుడు శివభక్తులకు
బుద్ది గరపుచు నవగుణములకలుగునే గాని
లాంఛనములకలుగుడయ్యా!
భక్తులు భక్తి పథము తెలుప మెచ్చని జనుల
మెచ్చడయ్యా సంగమదేవుడు!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಶರಣನು ನಿತ್ಯವು ಶಿವಪೂಜೆ ಮಾಡುವನು-ಅದಕ್ಕೆ ಅದೇ ದಿಷ್ಟದೀವಿಗೆ. ಅವನು ಕುಡಿಯುವ ಪಾದೋದಕವೇ ಕೋಶಪಾನ, ಅವನು ಅಭಿಷೇಕ ಮಾಡುವ ಆ ಲಿಂಗವೇ ಕರಸ್ಥಲದ ದಿವ್ಯ. ಗುರುವಚನವೇ ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದ ಭಾಷಾಪತ್ರ.
ಸತ್ಯವಂತನಿಗೆ ಕೇಳಿದ್ದನ್ನು ಶಿವನು –ತನ್ನದೊಂದು ನಿತ್ಯನೇಮವೆಂಬಂತೆ –ಅನುಗ್ರಹಿಸುತ್ತಿರುವನು. ಸುಳ್ಳು ಹೇಳುವವನಿಗಾದರೋ –ಎದೆಯ ಮೇಲೆ ಕಟ್ಟಿದ ಲಿಂಗವೇ ಮಡಿಲಲ್ಲಿ ಕಟ್ಟಿದ ಬೆಂಕಿಯಂತಾಗಿ ಸುಟ್ಟುಹಾಕುವನು.
ಲಿಂಗವನ್ನು ಪೂಜಿಸಿ ಮರಳಿ ಅನ್ಯಾಯಕ್ಕೆ ಬಿದ್ದರೆ ಶಿವನು ಅವರ ಹಲ್ಲುಗಳನ್ನು ಉದುರಿಸುವನು.
ಬಸವಣ್ಣನವರು ಭಕ್ತನು ಮಾಡುವ (ಜಂಗಮ)ಪಾದೋದಕಸ್ವೀಕಾರ ಮತ್ತು ಲಿಂಗಪೂಜೆಗಳನ್ನು ಕ್ರಮವಾಗಿ ಕೋಶಪಾನ ಮತ್ತು ಫಾಲದಿವ್ಯಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿರುವರು. ಆ ಭಕ್ತನು ಅಸತ್ಯವಂತನಾದರೆ ಅವನು ಕುಡಿದ ಆ ಪಾದೋಕ ಮತ್ತು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದ ಆ ಲಿಂಗ ಅವನಿಗೆ ಕುಡಿದ ವಿಷವಾಗಿ ಮತ್ತು ಹಿಡಿದ ಕಾದ ಕಬ್ಬಿಣವಾಗಿ ತಕ್ಕ ಶಾಸ್ತಿಯನ್ನು ಮಾಡುವವೆನ್ನುತ್ತಿರುವರು ಬಸವಣ್ಣನವರು.
ತಾನು ಸಾಚಾ ಎಂದು ರುಜುವಾತು ಪಡಿಸುವ ಅಥವಾ ತನ್ನ ಮಾತು ನಿಜ ಎಂದು ಸಾಬೀತುಪಡಿಸುವ(ದಿವ್ಯನಡೆಸುವ)ವನು ತನ್ನ ಕುರಿತ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆಯನ್ನು ಬರೆದು ದಿವ್ಯಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಧರ್ಮಾಧಿಕರಣದವರೆದುರು ಸಾದರಪಡಿಸಿ-ಈ ವಿಷವನ್ನು ಕುಡಿಯುತ್ತೇನೆ. ನಾನಾಡುವುದು ಸುಳ್ಳಾದರೆ-ಇದು ನನ್ನನ್ನು ಕೊಲ್ಲಲಿ ಇತ್ಯಾದಿಯಾಗಿ ಹೇಳಿ ಕುಡಿಯಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಕುಡಿದೂ ಅವನು ಸಾಯದಿದ್ದರೆ ಆತ ಸತ್ಯವಂತನೆಂದು ಎಲ್ಲರೂ ಒಪ್ಪಲೂ ಬೇಕಾಗಿತ್ತು. ಹಾಗೆಯೇ ಕಾಸಿದ ಕಬ್ಬಿಣದ ಪಟ್ಟಿಯನ್ನು ಅಂಗೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದಾಗ ಸುಡಬಾರದು. ಸೊನ್ನಲಿಗೆಯು ಮಿಕ್ಕೆಲ್ಲ ದಿವ್ಯಕ್ಷೇತ್ರಗಳಿಗಿಂತ ಘನತರವೆಂದು ಸಾಧಿಸಲು ಸಿದ್ಧರಾಮನು ತೋರಿದ ಇಂಥ ಒಂದು ದೃಷ್ಟ ಅಥವಾ ನಡೆಸಿದ ಒಂದು ದಿವ್ಯದ ಸ್ವಲ್ಪ ವಿವರವನ್ನು ನೋಡಿ ಈ ಮುಂದೆ :
ನೆರೆಹೊರೆಯ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಹಿರಿಯೂರ ಪಟ್ಟಣದ ಪುರದಗ್ರಹಾರದ ಸಮಸ್ತ ಭಕ್ತರನ್ನು ಹಿರಿಯರನಜ್ಞತಜ್ಞರಂ ಶೂನ್ಯ ಹೃದಯರನನ್ಯ ಸಮಯದೊಳಗಾದೆಲ್ಲರಂ || ಕರೆಸೆ ದೆಸೆ ಬೆಸಲಾಯಿತೆನಲು ಲಿಂಗದ ಮುಂದೆ | ನೆರೆದ ಸಭೆ ನಡನಡುಗೆ ಪಂಚಲೋಹದ ಗುಂಡನರರೆ ತಿದಿ ಮಸಿಯಿಕ್ಕುಳಂ ತರಿಸಿ ಭಾಷೆಯಂ ಬರೆಸಿದನದೇ ವೊಗಳ್ವೆನು ||7|| ನುಡಿಯ ನುಡಿದಾಲಿಪುದು ನಾನೀವ ಭಾಷೆಗಳ-ಗಡಿಯನೀ ಯೆಕ್ಕವಿಂಡಂ ಪೊಕ್ಕುವೇಷಮಂ ಪಡೆದು ತಂತಮ್ಮ ಬೇಪಾರದೊಳು ಸವಿಸವಿದು ಸಂದು ಮೈಮರೆದಿರ್ದೊಡಂ || ಕಡೆಗೆ ಕೈಲಾಸವಹುದೀ ಭಾಷೆ ಹುಸಿದೊಡೆ | ನ್ನೆಡೆಗೈಯ ನಡುತಳವು ಸುಡುವುದೀ ಗುಂಡು ಬಿಡೆ | ಸುಡದಿರಲ್ಕಿನ್ನಾದೊಡಂ ನಂಬಿರೇ ಕಪಿಲಸಿದ್ಧ ಮಲ್ಲೇಶ್ವರನನು ||8|| ಎಂದು ಮುಂತಾಗಿ ಪ್ರತಿಜ್ಞೆ ಮಾಡಿ “ದಿವ್ಯದ ಗುಂಡನಿರ್ಕೈಯೊಳಾಂತನಚಳಿತ ಸಿದ್ಧನು” ||20|| ತಮತಮಗೆ ನಡನಡುಗಿ ಸಾಕಿಳುಹು ಸಮಯದಾ | ಶ್ರಮ ಸತ್ಯ ಶುಚಿ ಶೂರ ಸಹಜಯೆಂದೆಲ್ಲರಾ | ಕ್ರಮಿಸೆ-ಹೋ ಅನಿತ್ತ ಭಾಷೆಗಳು ಸಂದುವೇ ಎಂದು...ಗುಂಡನಿಳುಕಿದನು ||21|| ಗುಂಡುಬಿದ್ದೆಡೆ ಹೊತ್ತಿ ಹೊಗೆದು ದಳ್ಳುರಿ ಮಸಗೆ | ಕಂಡು ಮಝ ಭಾಪು ಭಾಪಪ್ರತಿಮ ನುಡಿದಂತೆ | ಗಂಡ ಭೂಲೋಕ ಭಾಳಾಕ್ಷ ಮಹಿಮಾಶರಧಿಯೆಂದಂದು ಮಂದಿಯೈದೆ | ಕೊಂಡಾಡುತಿರೆ ||22|| (ಸಿದ್ಧರಾಮಚಾರಿತ್ರ -ಸಂದಿ 7).
ಇಷ್ಟೆಲ್ಲಾ ಹೇಳಿಯಾದ ಮೇಲೆ ಗಮನಿಸಬೇಕಾದ ಮುಖ್ಯ ವಿಷಯವೆಂದರೆ-ಬಸವಣ್ಣನವರು ಲಿಂಗವಂತರನ್ನೇ ಕುರಿತು : ಅನ್ಯಾಯ ಮಾಡಿದರೆ ನೀವು ಕಟ್ಟಿದ ಲಿಂಗ ನಿಮ್ಮನ್ನೇ ಸುಡುವುದು, ನೀವು ಕೊಳ್ಳುವ ಪಾದೋದಕ ನಿಮ್ಮನ್ನೇ ಕೊಲ್ಲುವುದು –ಎಂದು ಜಬರಿಸಿ ಎಚ್ಚರಿಸುತ್ತಿರುವರೆಂಬುದನ್ನು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.