ಹರಬೀಜವಾದರೆ ಹಂದೆ ತಾನಪ್ಪನೆ?
ಒರೆಗಟ್ಟಿ ಇರಿಯದವರ ಲೋಕ ಮೆಚ್ಚುವುದೆ?
ಉಟ್ಟ ಚಲ್ಲಣ ಕೈಯ ಪಟ್ಟೆಯವಿಡಿದು,
ಗರುಡಿಯ ಕಟ್ಟಿ ಶ್ರವವ ಮಾಡುವಂತೆ
ತನ್ನ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಶಿವ ಮೆಚ್ಚುವನೆ?
ಅರಿಯದವರಿಗೆ ಒಳ್ಳೆ ಹೆಡೆಯನೆತ್ತಿಯಾಡುವಂತೆ
ಬೊಳ್ಳಗನ ಭಕ್ತಿ ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ.
Hindi Translationहर-बीज से भीरु उप्तन्न होगा?
म्यान बाँधकर नहीं लडें तो लोक प्रसन्न होगा?
जांघियाँ पहने का खङ्ग धारण कर
अखाडे में व्यायाम करता हुआ सा
वह भाग जाय, तो शिव प्रसन्न होगा?
अपरिचितों के सामने जैसे जलसर्प फन उठाकर खेलता है
वैसे धूर्तों की भक्ति है, कूडलसंगमदेव ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation If one born of Hara's seed,
Why should one be of feeble heart?
Do folks admire the men
Who, sword at side, refuse to fight?
Does Śiva love the man
Who, breeched and sword in hand,
Plays false, as though he were
But drilling on a drilling-ground?
O Kūḍala Saṅgama Lord,
It is just as a water-snake with its hood erect
Before the ignorant;
It's rank hypocrisy!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationசிவக் குலத்தில் தோன்றின்
பேடி ஆவானோ?
உறைவாளைப் பயன்படுத்தாதவரை
உலகம் மெச்சுமோ?
அணிந்துள்ள உடுப்பின் பட்டியைக்
கையினால் பிடித்துக்கொண்டு
உடற்பயிற்சிக் கூடத்தைக் கட்டி, உடற்
பயிற்சி செய்வதனைய, தான் தப்பித்தால்
சிவன் மெச்சுவனோ? அறியாதோருக்கு
நீர்பாம்பு படம் விரித்து ஆடுவதனையதாம்
கூடல சங்கமதேவனே, வஞ்சகனின் பக்தி
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಶಿವಬೀಜಕ್ಕೆ ಹುಟ್ಟಿದ ಜೀವವೆಂದಿಗೂ ಹೇಡಿಯಾಗಿರದೆಂಬ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಮಾತು -ಶಿವನಿಗೆ ಶರಣಾಗತವಾದ ಜೀವವೆಷ್ಟು ಗಟ್ಟಿಪಿಂಡವಾಗಿರಬೇಕೆಂಬುದನ್ನು ಧ್ವನಿಸುವುದು. ಅದು ಧರಿಸಿದ ದೇಹವೇ –ಅದಕ್ಕೆ ಕಟ್ಟಿದ ಚಲ್ಲಣ. ವಿವೇಕವೇ ಅದರ ಹಿಡಿದು ಝಳಪಿಸುವ ಖಡ್ಗ. ಈ ಸಜ್ಜಿನ ಸದ್ಭಕ್ತಜೀವನು ಲೋಕದ ವಿಕಾರಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಬೇಕು –ಈ ದೇಹದಲ್ಲೇ ಈ ವಿವೇಕದಿಂದಲೇ ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿ ಗೆಲ್ಲಬೇಕು. ಇಲ್ಲವೆ –ಆ ಪ್ರಯತ್ನದಲ್ಲೇ ಪ್ರಾಣಾರ್ಪಣ ಮಾಡಬೇಕು.
ಹೇಡಿಯಾಗಿ ಈ ಲೋಕರಣರಂಗದಿಂದ ಹಿಮ್ಮೆಟ್ಟಿ –ಯಾರೂ ಸವಾಲೆಸೆಯದ, ಯಾರಿಗೂ ಸಂಪರ್ಕವೇರ್ಪಡದ ಅರ್ಚನೆ ಪೂಜಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ದೊಡ್ಡ ಭಕ್ತನಂತೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರೆ –ಧರ್ಮಯುದ್ಧಕ್ಕಾಗಿ ಸಜ್ಜುಗೊಳಿಸಿ ಕಳಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಜೀವನ ಕ್ಲೈಬ್ಯಾವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕಂಡು ಶಿವನು ಅವನನ್ನು ಕಡೆಗಾಣಿಸುವನಲ್ಲವೆ ಕರುಣಿಸನು.
ಜೀವನ ಘನತೆ ಸಂಘರ್ಷದಲ್ಲಿದೆಯೆಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯದ ಹುಂಬರು ಮಾತ್ರ ನೈಷ್ಕರ್ಮ್ಯದ ಈ ಆಧ್ಯಾತ್ಮವಿಯೋಗವನ್ನು ಶಿವಯೋಗವೆಂದು ಸಂಭ್ರಮಿಸುವರು. ಕೆರೆಯ ದಂಡೆಯಲ್ಲಿ ನುಲಿಯುವ ನೀರುಹಾವು -ಭಯಗ್ರಸ್ತ ದಡ್ಡರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ಸರ್ಪದಂತೆ ತೋರುವುದು. ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಅದು ಹೆಡೆಯಿಲ್ಲದ ವಿಷವಿಲ್ಲದ ಹರಿತವಿಲ್ಲದ ಭೋರ್ಗರೆತವಿಲ್ಲದ ನೀರುಹುಳುವೊಂದರ ಕ್ಷುದ್ರಾಡಂಬರವಷ್ಟೆ. ಹಾಗೆಯೇ ತ್ಯಾಗವಿಲ್ಲದವನ ಭಕ್ತಿಯು ಕೂಡ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.