ಎಲ್ಲಿ ಹೊಕ್ಕಲ್ಲಿ ನಿನ್ನ ವಿಕಾರವ ಮಾಣೆ: ಗರುವತನವೆ?
ದಾಸನ ವಸ್ತ್ರವನುಡುವುದೊಂದು ಗರುವತನವೆ!
ಸಿರಿಯಾಳನ ಮಗನ ಬೇಡುವುದೊಂದು ಗರುವತನವೆ!
ಕೋಡಗವ ಹುಲ್ಲಲಿ ಮುಸುಕಿದಂತೆ
ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ, ನಿಮ್ಮ ಪರಿ!
Hindi Translationकहीं जाने पर भी तुम अपना विकार नहीं छोड़ते ।
यह बडप्पन है?
दास का वस्त्र पहनना बडप्पन है?
सिरियाळ के पुत्र को माँगना बडप्पन है?
बल्लाळ की पत्नी को माँगना बडप्पन है?
बंदर को घास में छिपाने की भाँति है
कूडलसंगमदेव, तव रीति ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Wherever you go,
You still indulge your pranks:
Is this your sense of power?
Is it one show of pride
To wear a cloth of Dāsa's?
Is it one, to ask foe Siriyāḷa's son?
Your way, O Kūḍala Saṅgama Lord,
Is like a monkey's, hiding in the hay!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationஎங்கு சென்றாலும் உன் மாறுபட்ட
தன்மையை விடாய் விடாய் பெருந்தன்மையோ?
தாசனின் உடையைக் கிழித்தது பெருந்தன்மையோ?
சிறுத்தொண்டனின் மகனை வேண்டியது பெருந்தன்மையோ?
வல்லாளனின் மனைவியை வேண்டியது பெருந்தன்மையோ?
புல்லில் குரங்கை மறைத்து வைப்பதனையதாம்
கூடல சங்கம தேவனே, உம் நிலை.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationఎక్కడికి పోయినా, నీ వికారము నిన్ను విడదురా!
ఏటి పెద్దఱికమో! దాసునికోక చుట్టట పెద్దఱికమే?
సిరియాళుని కొడుకు నడుగుట పెద్దఱికమే?
మర్కటమును గడ్డిచే గప్పినట్లుగా నీ చర్య సంగా!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Urdu TranslationTranslated by: Hameed Almas
ಸ್ಥಲ -
ಮಾಹೇಶ್ವರನ ಶರಣಸ್ಥಲವಿಷಯ -
ನಿರಹಂಕಾರ
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳು
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಶಿವನು ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣುವುದಿಲ್ಲವೆಂಬುದೊಂದು ಸುಳ್ಳುಸುದ್ದಿ. ಭಕ್ತವತ್ಸಲನಾದ ಅವನಿಗೆ ತನ್ನ ಮಕ್ಕಳು ಕಣ್ಣಿಗೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡು–ಅವರ ಕಣ್ಣಲ್ಲಿ ಉಕ್ಕಿದ ಹರ್ಷವನ್ನು ಅನುಭವಿಸಿದಲ್ಲದೆ ಗಿರಿಬಾಲೆಯ ಪ್ರೇಮಸ್ಪರ್ಶವೂ ಸುಖಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ ಅವನು ವ್ಯಾಜಾಂತರದಿಂದ ವೇಷಾಂತರದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತರ ಬಳಿಯೇ ಸುಳಿಯುತ್ತಿರುವನು. ಆಗ ಆ ಶಿವನನ್ನು ಶಿವಬೀಜಕ್ಕೆ ಹುಟ್ಟಿದ ಶಿವಭಕ್ತರು ಗುರುತಿಸುವುದು ಕಷ್ಟವೇನಲ್ಲ.
ಯಾವುದು ಕೊಡಲಾಗುವುದಿಲ್ಲವೋ ಅದನ್ನೇ ಬೇಡುವ ಕಾಡುವ ಕಪಟನಾಟಕಸೂತ್ರಧಾರಿಯವನು. ಆ ಮೂಲಕ ಭಕ್ತನಿಗೆ ಕಸಿವಿಸಿಯಾದರೆ ಮುಸಿಮುಸಿ ನಗುವುದು ಆ ಶ್ಮಶಾನವಾಸಿಯ ಅಭಿರುಚಿ.
ಒಂದು ಸಲ ದೇವರದಾಸಿಮಯ್ಯ ಸಂತೆಯಲ್ಲಿದ್ದಾಗ ಅವನ ಉಟ್ಟ ಬಟ್ಟೆಯನ್ನೇ ಸೆಳೆದುಕೊಂಡ. ಒಂದು ಸಲ ಮಗನನ್ನೇ ಕೊಂದು ಅಡುಗೆಮಾಡಿ ಬಡಿಸೆಂದು ಸಿರಿಯಾಳನನ್ನು ಗಾಬರಿಗೊಳಿಸಿದ. ಒಂದು ಸಲ ಬಲ್ಲಾಳನ ಮುಂದೆ ನಿಂತು ಅವನ ಹೆಂಡತಿಯನ್ನೇ ಕೇಳಿ ದಂಗುಬಡಿಸಿದ.
ಇದನ್ನೆಲ್ಲ ಕೊಟ್ಟವರು ದೊಡ್ಡ ಭಕ್ತರಾಗಬಹುದು –ಆದರೆ ದೊಡ್ಡ ದೇವರೆನಿಸಿಕೊಂಡ ಶಿವನಿಗಿದು ತರವೇ-ಎಂದು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಶಿವನ ನಿಂದಾಸ್ತುತಿ ಮಾಡುತ್ತಿರುವರು.
ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ಶಿವನು ದಾಸಿಮಯ್ಯ ಮುಂತಾದವರಿಂದ ಕಸಿದುಕೊಂಡುದು ವಿತ್ತೇಷಣ ಪುತ್ರೇಷಣ ದಾರೇಷಣವೆಂಬ ವ್ಯಾಮೋಹತ್ರಯಗಳನ್ನೇ !
ಹೀಗೆ ಶಿವನು ಏನಾದರೊಂದು ಗಲಿಬಿಲಿ ಮೂಲಕವೇ ಭಕ್ತರಿಗೆ ಗೋಚರಿಸುತ್ತಾನೆ. ದರ್ಶನೀಯವಾಗಿ ಭಕ್ತರ ಕಣ್ಣಿಗೆ ಬೀಳದಿದ್ದರೆ ಅವನಿಗೆ ನೆಮ್ಮದಿಯಿಲ್ಲ, ಹುಲ್ಲಿನಲ್ಲಿ ಮುಚ್ಚಿಟ್ಟ ಕೋತಿ-ತನ್ನ ಮುಖ ತೋರದೆ-ಅಲ್ಲೇ ಇನ್ನೆಷ್ಟು ಹೊತ್ತು ತಾನೇ ಇದ್ದೀತು ?!
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.