ಸರ್ಪನ ಸಂಯೋಗ, ಜ್ಯೋತಿಯ ಪತಂಗನ ಬೆಸನದಂತೆ-
ಮನದ ಮದವರಿಯದೆ ನಿಮ್ಮ ಕೃಪೆಯಿಂದೆ ನಿಮ್ಮ ನೆನೆವೆ.
ಎನ್ನ ಭಾವದ ಕೊನೆಯ-ಮೊನೆಯ ಮೇಲೆ
ಮನೆಯ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿಪ್ಪೆಯಯ್ಯಾ, ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ,
ನೀನೆನ್ನ ಪ್ರಾಣನಾಥನಾಗಿ.
Hindi Translationसर्प संयोग ज्योति और पतंग के व्यसन सा
मैं मन का मद न जान,
तव कृपा से तव स्मरण करता हूँ ।
मेरे भावनाग्र पर तुम मेरे प्राणनाथ बने
घर बनाकर रहते हो कूडलसंगमदेव॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Like befriending a snake,
Like a moth yearning for the light-
Unaware of the mind's mind, by Thine own grace,
Do I remember Thee.
O Kūḍala Saṅgama Lord, upon
The sharpest summit of my mind
Thou'st set up Thy abode,
Because Thou art my being's lord.
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationபிணைந்த அரவனைய ஒளியை
நாடிவரும் விட்டில் பூச்சியனைய
மனத்திலே செருக்கின்றி, உம் அருளால்
உம்மை நினைவேன் ஐயனே, என் மனத்தின்
இறுதி முனையின்மீது, தங்குவாய் ஐயனே
கூடல சங்கமதேவனே, நீ என் உயிரின் உடையனன்றோ
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationసర్పసంపర్కము జ్యోతిపతంగములు కలసినట్లే
మనసు మదము తెలియక నీ కృపతో
నిను తలతు; మన్మనో శిఖరాగ్రంబుపై మత్ప్రాణ ప్రభువై
‘‘నెలకుని యుండుమయ్యా కూడల సంగమదేవా!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Urdu TranslationTranslated by: Hameed Almas
ಸ್ಥಲ -
ಪ್ರಾಣಲಿಂಗಿಯ ಪ್ರಾಣಲಿಂಗಿಸ್ಥಲವಿಷಯ -
ಮನಸ್ಸು
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳು
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಒಂದರಲ್ಲಿ ಒಂದು ಹೆಣೆದುಕೊಂಡ ಸರ್ಪಮಿಥುನದಂತೆ ಬಿಗುವಿಡಿದು, ದೀಪದ ಕುಡಿಗೆ ಮುಂಚುವ ಪತಂಗದಂತೆ ವ್ಯಾಮೋಹಗೊಂಡು –ಕಿಂಚಿತ್ತಾದರೂ ಮದವಿಲ್ಲದ -ನೀವು ಕೃಪೆಯಿಂದ ಕೊಟ್ಟ ಮನದಲ್ಲಿ ನಿಮ್ಮನ್ನು ನೆನೆಯುತ್ತಿದ್ದೇನೆ. ಮತ್ತು ಊರ್ಧ್ವಕುಂಡಲಿನಿಯ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ನನ್ನ ಪ್ರಾಣ ಉಡ್ಡಯನ ಹೊರಟು –ಆ ಸುಷುಮ್ನೆಯ ತುತ್ತ ತುದಿಯ ಸಹಸ್ರಾರದಲ್ಲಿ ಉರಿಯುವ ಪರಂಜ್ಯೋತಿಸ್ವರೂಪಿಯಾದ ನಿನ್ನನ್ನು ಮುತ್ತಿಟ್ಟು ಅದು ನಿರ್ವಾಣವಾಗಲಿ -ನೀನೇ ನನ್ನ ಪ್ರಾಣನಾಥ.
ಸರ್ಪಸಂಬಂಧ ಕೀಟಜ್ಯೋತಿಯ ಪ್ರತಿಮೆಗಳ ಮೂಲಕ ಅತ್ಯಂತ ರಹಸ್ಯವಾದ ಯೌಗಿಕ ಸಮಾಧಿಯ ನಿರ್ವಿಕಲ್ಪ ಅನುಭವವನ್ನು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಅರಿಕೆ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿರುವರು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.