Hindi Translationपागल के स्वप्नवत् है शिवाचार
दर्पण में हाथी के छिप जाने के समान है ।
गुणी अवगुणी के संग रहे,
तो वह उसका कर्म-फल है।
कूडलसंगमदेव के शरणों का अनुभाव
भाव-दुःखियों को वेद्य नहीं होता॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation A Śiva-discipline which is
Like a fool's dream,
Is as an elephant lurking within
A looking-glass!
If a good man keeps company
With evil men, it is his Karma's fruit!
The experience of Kūḍala Saṅga's Śaraṇās
Cannot be grasped by men who bear
The miseries of the world!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationசிவநெறி என்பது மருளன் கண்ட கனவனையது
யானை ஆடியில் அடங்கியதனையது
நல்லியல்பினன், தீயியல்பினனுடன் உரையாடின்
அதுவே அவனுடைய வினைப்பயன் காணாய்
கூடல சங்கனின் அடியாரின் அனுபவத்தை
உலகியலில் உழல்வோர் அறியாரையனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಶಿವಾಚಾರವೆಂಬುದು ನಿರೂಪಣೆಯ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಹುಚ್ಚನು ಕಂಡ ಕನಸಿನಂತೆ -ಸ್ಫುಟವೂ ಓರಣವೂ ಆದ ಮಾತಿಗೆ ಸಿಗದೆ ಒಂದು ಒಗಟೆಯಂತಿರುವುದು. ಆದರೇನು ಕನ್ನಡಿಯಲ್ಲಿ ಪಡಿಮೂಡಿದ ಆನೆಯ ಬಿಂಬದಂತೆ ಅದು ಶರಣರ ಆಚರಣೆಯಲ್ಲಿ ಸರ್ವಾಂಗಸಂಗ್ರಹವಾಗಿ ನಿಚ್ಚಳವಾಗಿ ಕಾಣಸಿಗುವುದು. ಆದ್ದರಿಂದ ವರ್ಣಿಸಿ ಹೇಳಲಾಗದ ಶಿವಾಚಾರ ಶಿವಾನುಭಾವಗಳನ್ನು ಭಕ್ತರಾದವರು ಶರಣರ ಸಹವಾಸದಲ್ಲಿದ್ದು, ಅವರ ಪ್ರವಚನಾದಿಗಳಲ್ಲಿ ತಿಳಿದದ್ದನ್ನು, ಅವರ ಆಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಅನ್ವಯಿಕವಾಗಿ ಅವಗಾಹನೆಗೆ ತಂದುಕೊಂಡು ಭಕ್ತಿಯಿಂದ ಸಿದ್ಧಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.
ಈ ಮಾರ್ಗ ದುಷ್ಕರವೆಂದು ಹಾಗೆ ಮಾಡದೆ ಧೂರ್ತರ ನಯವಂಚಕರ ಸಹವಾಸಮಾಡಿ ವಾಮಮಾರ್ಗಗಳಲ್ಲಿ ನುಗ್ಗಿದರೆ ದುರ್ಗತಿಗೆ ಬೀಳುವರು. ಅದು ಅವರ ಪಾಪದ ಫಲವಲ್ಲದೆ ಅನ್ಯವಲ್ಲ. ಇಂಥವರಿಗೆ ಶಿವನು ಶಿವಶರಣರು ಶಿವಾನುಭಾವವು ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಾತ್ಕಾರವು ದೂರ, ಬಲು ದೂರ, ಬಹುದೂರ.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.