Hindi Translationदूध का व्रत, मलाई का व्रत,
मलाई न मिले, तो खिचडी का व्रत,
मक्खन का व्रत, गुड का व्रत रखते हैं ।
मैं ने किसी काँजी के व्रती को नहीं देखा
कूडलसंगमेश के शरणों में काँजी के व्रती
मातंग चन्नय्या है ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation A vow of milk, a vow of cream;
A vow of pudding when cream fails;
A vow of butter, vow of jaggery!
But nobody have I seen
Who takes a gruel vow...
Of Kūḍala Saṅga's Śaraṇās,
Mādāra Cennayya alone
Has taken a gruel vow.
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Urdu Translationکبھی کوئی بَرت رکھتا ہےخالص دودھ ہی پی کر
کوئی مسکہ پہ گڑ پہ ، اوربالائی پہ رہتا ہے
مگرمادار چنّیّا ہی ایسا ایک انسان ہے
فقط امبیل پی کرجوبَرت رکھتا ہےبرسوں سے
تمھارے واسطےاےمیرےدیوا کوڈلا سنگم
Translated by: Hameed Almas
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಮೇಲಣ ವಚನದಲ್ಲಿ ಹೇಳಿರುವಂತೆ-ನೇಮದ ನಿಜವಾದ ನಿಯಮವನ್ನು ತಿಳಿಯದೆ, ತಿನ್ನುವುದೇ ನೇಮ, ಶ್ರೀಮಂತವಾಗಿ ತಿನ್ನುವುದೇ ಅದರ ನಿಯಮವೆಂಬಂತೆ-ಅಪ್ಪಟ ಹಾಲನ್ನೇ ಕುಡಿಯುವುದೆಂದು ಮೊದಲಿಗೆ ನೇಮ ಮಾಡಿಕೊಂಡು, ಹೆಚ್ಚಿನ ಬಾಯಿಚಪಲದಿಂದ-ಅದನ್ನೂ ನಿಷ್ಠೆಯಿಂದ ನಡೆಸಲಾರದೆ- ಹಾಲಿನ ಕೆನೆ, ಕಿಚ್ಚಡಿ, ಬೆಣ್ಣೆ, ಬೆಲ್ಲವೆಂದು ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ನೇಮಗಳನ್ನು ಬದಲಿಸುತ್ತ, ನಿತ್ಯವೂ ಔತಣದೂಟವನ್ನೇ ಉಂಡು ತೇಗುತ್ತ-ಆ ತೇಗಿನ ಶಬ್ದವೇ ಓಂಕಾರವೆಂದೂ, ತಾವೇ ಶಿವಭಕ್ತರೆಂದೂ ಕೊಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುವ ಶ್ರೀಮಂತರನ್ನು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಖಂಡಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಮತ್ತು ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದರೂ-ಅಂಬಲಿಯಲ್ಲದುದೇನೂ ತನಗೆ ರುಚಿಸದೆಂದು ಸರಳಾಹಾರವನ್ನೇ ನೇಮಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಮಾದಾರ ಚನ್ನಯ್ಯನನ್ನು ತಮಗೆ ಆದರ್ಶವೆಂಬಂತೆಯೂ ಬಸವಣ್ಣನವರು ಬಹಳವಾಗಿ ಮೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವರು.
ಭಕ್ತರಾಗಲಿ ಶರಣರಾಗಲಿ ಶ್ರೀಮಂತವಾದ ನೇಮಗಳನ್ನು ಹಿಡಿಯುತ್ತ ಹೋದರೆ ಅವರನ್ನು ಉಪಚರಿಸುವ ನಿರ್ಧನಿಕ ಶಿವಭಕ್ತರ ಪಾಡೇನು? ಬಡವನೆನ್ನದೆ ಬಲ್ಲಿದನೆನ್ನದೆ ಜನ ಒಂದಾಗಿ ಬಾಳಲು ಇಂಥ ಆಡಂಬರದ ನೇಮಗಳು ಅಡ್ಡಿಯಾಗಬಾರದೆಂಬುದೇ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಅಭಿಪ್ರಾಯ (ನೋಡಿ ವಚನ 287)
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.