Hindi Translationस्वामी, मैं भक्त नहीं हूँ, वेषधारी हूँ,
‘हिंसक, नाशक, स्वेच्छाचारी’ मेरे नाम हैं,
कूडलसंगमदेव मैं तव शरणों के घर का किंकर हूँ ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation I am not a bhakta, Lord:
I wear the cloak of one!
A pest, a whittler, squanderer-
That is my name!
I am Thy Śaraṇās household slave,
O Kūḍala Saṅgama Lord!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil TranslationTranslated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationభక్తుడ గానయ్యా నేను వేషధారి
వేధించు బాధించు తుంటరినయ్యా నేను
నీ శరణుల యింటి పిల్లడనయ్యా నేను.
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Urdu TranslationTranslated by: Hameed Almas
ಸ್ಥಲ -
ಭಕ್ತನ ಭಕ್ತಸ್ಥಲವಿಷಯ -
ನಿರಹಂಕಾರ
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳುಕಾಟುಗ = ; ಕೇತುಗ = ; ಪೋಲುಗ = ;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನನಾನು ಬಸವಣ್ಣನೆಂಬ ಪ್ರತಿಷ್ಠೆಯೂ ನನಗೆ ಬೇಡ, ಭಕ್ತಿ ಭಂಡಾರಿಯೆಂಬ ಬಿರುದೂ ಬೇಡ-ನಾನು ಶಿವಭಕ್ತರ ಮನೆಯ ಕೇವಲ ಒಬ್ಬ ಸೇವಕನಾಗಿರುವೆನು-ನನ್ನ ಹೆಸರು ಕಾಟುಗ ಕೇತುಗ ಪೋಲುಗನೆಂದೇನಾದರೊಂದಾಗಿರಲಿ, ತಮ್ಮನ್ನು ಯಾರೂ ಗುರುತಿಸದ ಗಣಿಸದ ಪ್ರಶಂಸಿಸದ ಸೇವಕವೃತ್ತಿ ಶರಣರ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ನನಗೆ ಶಾಶ್ವತವಾಗಿರಲಿ-ಎನ್ನುತ್ತಿರುವರು ಬಸವಣ್ಣನವರು. ಅವರು ಜೀವಮಾನವಿಡೀ ಆಚರಿಸಿದ್ದೂ ಇಂಥ ಭೃತ್ಯಮಾರ್ಗದ ಗುಪ್ತಭಕ್ತಿಯನ್ನೇ.
ಕಾಟುಗ ಕೇತುಗ ಪೋಲುಗ ಎಂಬೀ ಮುಂತಾದ ಹೆಸರುಗಳು ದಲಿತರಲ್ಲಿ ಹಿಂದುಳಿದವರಲ್ಲಿ ರೂಢಿಯಿರುವುದನ್ನು ನಾವಿಲ್ಲಿ ನೆನೆಯಬೇಕು, ಈ ಮಾತನ್ನಾಡುವಾಗ ಬಸವಣ್ಣನವರು ಶಿವಶರಣರಲ್ಲಿ ಪ್ರಿಯರಾದ ಮೇದರ ಕೇತಯ್ಯ, ಕಾಟಕೋಟ(=ವೀರಗೊಲ್ಲಾಳ)ರನ್ನು ನೆನೆಯುತ್ತಿರಬಹುದು.(ಇವತ್ತಿನ ಹೊಸ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ)ಹೆಸರಿಂದಲೂ ತಾವೊಬ್ಬ ಶಿಷ್ಟನೆನಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಆಸಕ್ತಿಯಿರಲಿಲ್ಲ, ಪರಿಶಿಷ್ಟನೆನಿಸಿಕೊಂಡರೆ ಸಾಕೆಂಬ ದಲಿತ ಪಕ್ಷಪಾತ ಬಸವಣ್ಣನವರಿಗಿತ್ತು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.