Hindi Translationन मैं हॄष्ट-पुष्ट हूँ, न प्रतिष्टित वंशज,
श्रेष्ट के सिवा तव शरण औरों को सम्मान नहीं देते ।
धनोपजीवी वेश्या की भाँति
धनियों को ढूंढकर उपदेश देना, प्रार्थना करना
मैं पहले ही नहीं जानता ॥
मु्झमें बडप्पन नहीं है,
तव प्रमथों से भयभीत हूँ ।
मैं अनाथ हूँ, कूडलसंगमदेव ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation I am not stout and tall; not mine
A noble birth: unless a man
Be big, your Śaraṇās
Will heed him not!
I do not know at all
To preach and pray and run,
Even as a harlot, after moneyed ones;
I am not stout and tall:
I dread Thy Pramathas, I dread!
I am an orphan, Lord
Kūḍala Saṅgama !
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationபெரிய உருவினனல்லன், வயிறு வளர்ப்பவன் அல்ல
பெரியோரைத் தவிர உம் அடியார் மன்னிப்பதில்லை
பெற்று உண்ணும் சூளையைப் போல, செல்வமுள்ளோரைத்
தேடித்தேடி கற்பிக்க வேண்ட நான் அறியேனையனே.
உம் கணங்களுக்கு, அஞ்சுவேன், அஞ்சுவேனையனே
நான் அனாதை ஐயனே, கூடல சங்கமதேவனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationఒడ్డుపాటు మనిసి గానయ్యా
పెద్దకడుపు నాకు లేదయ్యా
దొడ్డవారినిగాని నీ శరణులు
మన్నింపరయ్యా పడుపుకూడు తిను వేశ్యగ
వెదకి వెదకి ధనికులకు బోధింప ప్రార్ధింప
నే తెలియనయ్యా! పెద్దఱికము నాకులేదు
అదరెద బెదరెద నీ ప్రమథులకు
అనదుడ నేనయ్యా కూడల సంగమదేవా!
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನಶರಣರು ದಢೂತಿದೇಹದ ಧನಿಕರನ್ನೇ ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಪುರಸ್ಕರಿಸುವರೆನ್ನುತ್ತ, ಹಾಗೆ ಸೂಳೆಯಂತೆ ಧನಿಕರನ್ನೇ ಹುಡುಕಿಕೊಂಡು ಹೋಗಿ ಬೋಧಿಸುವುದು ಬೇಡುವುದು ತಮಗೆ ಹಿಡಿಸುವುದಿಲ್ಲವೆನ್ನುತ್ತ ಶರಣರನ್ನೆಲ್ಲ ಸಾರಾಸಗಟಾಗಿ ನಿಂದಿಸಿ ತಮ್ಮನ್ನೇ ಪ್ರಶಂಸೆಮಾಡಿಕೊಂಡಂತಿರುವ-(ಅಷ್ಟರಲ್ಲೇ) ಮರಳಿ “ಅಂಜುವೆನಂಜುವೆ ನಿಮ್ಮ ಪ್ರಮಥರಿಗೆ ಅನಾಥ ನಾನಯ್ಯ” ಎನ್ನುತ್ತ ಇಡೀ ವಚನದ ದಾಟಿಗೆ ವಿರೋಧವಾಗಿ ವಿನಯವನ್ನು (ಧೂರ್ತನಂತೆ) ತೋರಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಈ ವಚನ ಬಸವಣ್ಣನವರ ನಿಜವಚನವಲ್ಲ. ಒಬ್ಬ ಸಣ್ಣ ಸ್ವಾಮಿ ಒಬ್ಬ ದೊಡ್ಡ ಸ್ವಾಮಿಯ ವಿರುದ್ಧ ತಂಟೆ ಮಾಡಲು ಬಸವಣ್ಣನವರ ಅಂಕಿತದಲ್ಲಿ ಬರೆದು ಸೇರಿಸಿದ ಖೊಟ್ಟಿವಚನವಿದು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.