Hindi Translationबाएँ हाथ में खङ्ग दाहिने हाथ में माँस,
मुँह में सुरापात्र और कंठ में लिंग, हो
तो उन्हें लिंग कहूँगा, संगमेश कहूँगा
कूडलसंगमदेव उन्हें लिंगमुखी कहूँगा॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Sword in their left hand, flesh in their right,
And at their lips the toddy- pot-
Let but the God be round their neck,
I call them Liṅga, I call them Saṅga,
I call them, O Kūḍala Saṅgama Lord,
Liṅga's mouths!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationஇடக்கையில் கத்தி, வலக்கையில் ஊன்
வாயில் கள்ளுப்பானை, கழுத்தில் இலிங்கம் இருப்பின்
அவரை இலிங்கமென்பேன், சங்கனென்பேன்
கூடலசங்கம தேவனே, அவரை முகமுள்ள
இலிங்க உருவினர் என்பேன்
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದೇಶದ ಬಹುಸಂಖ್ಯಾತ ಜನರನ್ನು ಸ್ವಂತ ದೇಶದಲ್ಲಿದೇ ಪರದೇಶಿಗಳನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದ ವೈದಿಕರ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಬಂದೊಡನೆಯೇ ಉಗ್ರವಾಗುವ ಬಸವಣ್ಣನವರು-ಆ ಬಹಿಷ್ಕೃತ ದಲಿತರ ಮಾತು ಬಂದಾಗಲಂತು ವ್ಯಥಿತರಾಗುತ್ತಿದ್ದರು, ಮೆದುವಾಗುತ್ತಿದ್ದರು.
ಆ ದಲಿತರು ಶಿವಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಬರುವ ಮುನ್ನ ತಮ್ಮ ದಿಕ್ಕುಗೆಟ್ಟ ಪೂರ್ವಜೀವನದಲ್ಲಿ ಹತಾಶೆಯಿಂದ ಆರಂಭಿಸಿದ್ದ ಮದ್ಯಪಾನ ಮುಂತಾದ ದುಶ್ಚಟಗಳನ್ನು ಕಠಿಣಕ್ರಮಗಳಿಂದ ಬಿಡಿಸಲಾಗದೆಂದು ಮನಗಂಡಿದ್ದ ಬಸವಣ್ಣನವರು ಅವರ ಆ ದುಶ್ಚಟಗಳನ್ನು ಅವರ ಮೇಲಣ ವಾತ್ಸಲ್ಯದಿಂದಲೇ ಸಹಿಸುತ್ತಿದ್ದುದೂ ಉಂಟು.
ಎಡಗೈಯಲ್ಲಿ ಖಡ್ಗ, ಬಲಗೈಯಲ್ಲಿ ಮಾಂಸ, ಬಾಯಲ್ಲಿ ಹೆಂಡವಿದ್ದ ದಲಿತಶಿವಭಕ್ತನೊಬ್ಬನನ್ನು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಆಕಸ್ಮಿಕವಾಗಿ ಎದುರುಗೊಂಡರೆನ್ನಿ ಆಗ ಅವನ ಮೇಲೆ ಅವರಿಗೆ ಅನುಕಂಪೆಯಷ್ಟೇ ಏಕೆ –ಅವನು ಮಾನವಾಕಾರದ ಮಹಾದೇವನೆಂದೇ ಭಾವಿಸಲು ಅವರಿಗೆ ಬಾಧೆಯೇನೂ ಆಗುತ್ತಿರಲಿಲ್ಲ.
ವಿ : ಮುಖಲಿಂಗಪದಪ್ರಯೋಗಕ್ಕೆ ನೋಡಿ 411ನೇ ವಚನವನ್ನು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.