ಆದಿತ್ಯ ಸೋಮರು ಆಗಿ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದಹರು;
ಬ್ರಹ್ಮ ಪ್ರಳಯಕ್ಕೊಳಗಾದ, ಹರಿಯ ಸಿಂಹಾಸನವಡಗಿತ್ತು:
ಅಂತೊ ನಾಸ್ತಿ, ಇಂತೊ ನಾಸ್ತಿ!
ಇಂತು ರೋಮಜರೆಂಬರು ಸಿಟ್ಟುಗುಟ್ಟಿ ತರುಮರನಡಿಯಲಿದ್ದರು.
ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಮಹಾಮುನಿ ಸ್ವೇಚ್ಛಾಮರಣಿಯೆನಿಸಿಕೊಂಡನಲ್ಲದೆ,
ಲಿಂಗದ ನಿಜವನರಿಯನು,
ಇದು ಕಾರಣ, ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ,
ನೀವು ಮಾಡಿದ ಬಯಲು ಭಕ್ಷಿಸಿತ್ತು, ಅನಂತ ಹಿರಿಯರನು!
Hindi Translationआदित्य सोम आते जाते रहते हैं
ब्रह्म प्रलय के वश होता है, हरि का सिंहासन अदृश्य होता है,
अतो नास्ति इतो नास्ति ।
रोमज क्रोध जीतकर पेड पौधें तले रहते थे।
मार्कंडेय महामुनि ने स्वेच्छा मरणी कहाया
किंतु उसने लिंग का सत्य न जाना ।
अतः कूडलसंगमदेव, तुमसे निर्मित शून्य ने
अनंत श्रेष्ठ पुरुषों का भक्षण किया ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation They come and go, the sun and moon;
Brahma has his decline,
And Hari's throne goes out of sight:
This way or that, they cease to be!
Thus, those reputed born of hair
Mastered their anger at the foot of trees and shrubs;
Mārkaṇḍēya the sage was thought to be
Able to die at his own sweet will;
However, he knew not Liṅga 's truth.
Therefore, O Kūḍala Saṅgama Lord,
The void that you have made
Has eaten great ones, numberless.
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationசூரிய சந்திரனை விழுங்கியது
பிரம்மன் அழிந்தனன் திருமாலின்
அரியணை அகன்றது, அங்கும் அழிவு
இங்கும் அழிவு, முனிவரொருவர் சினத்தினால்
கொதித்து, மரத்தினடியில் இருந்தார்
மார்க்கண்டேயர், தன் விருப்பம்போல் மடியலாம்
என எண்ணியதுடன், இலிங்கத்தை அறியார்
எனவே கூடல சங்கமதேவனே, நீர்
தோற்றுவித்தமாயை, எண்ணற்ற பெரியோரை
விழுங்கியதன்றோ.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationఆహుతి యగుచుండిరి ఆదిత్యసోములు; ప్రళయమున చిక్కె బ్రహ్మ
సింహాసనము చెడె హరికి; అదీ లేదు; ఇదీ లేదు!
రోమజులను వారీయెడ రేగిచెట్టు చేమల చెదర గొట్టిరి
మార్కండేయ మహముని స్వేచ్ఛా మరణి అయ్యెనే గాని
లింగము నిజస్వరూపము నెఱుగడయ్యె సంగమదేవా !
నీ చేసిన బయలు భక్షించే అనంతకోటి గురువుల
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
Urdu TranslationTranslated by: Hameed Almas
ಸ್ಥಲ -
ಶರಣನ ಜ್ಞಾನಿಸ್ಥಲವಿಷಯ -
ಶಿವಜ್ಞಾನ
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳು
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನನಾನು ಅಂಗ ಎಂದು ಸ್ವಚ್ಛಂದವಾಗಿ ಸುಳಿದಾಡಿದರೆ ಸಾವಿಗೆ ತುತ್ತಾಗುವನು. ನಾನು ಲಿಂಗ ಎಂದು ಸ್ವಯಂಲೀನವಾದರೆ ಅವನು ಆ ಸಾವಿಗೆ ಅಮೇಯವಾಗುವನೆಂಬುದು ಈ ವಚನದ ಅಭಿಪ್ರಾಯ.
ಸೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಸೂರ್ಯಚಂದ್ರರು ತೀರಿಹೋಗುವರು, ಅವರನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದ ಬ್ರಹ್ಮನೂ ತೀರಿ ಹೋಗುವನು, ಅವರಪ್ಪ ವಿಷ್ಣುವೂ ತೀರಿಹೋಗುವನು. ಹೀಗೆ ಮಾಯೆಗೊಳಗಾಗಿ ಸೃಷ್ಟಿಯೂ ಉಳಿಯುವುದಿಲ್ಲ ಸೃಷ್ಟಿಕರ್ತರೂ ಉಳಿಯುವುದಿಲ್ಲವೆಂಬಲ್ಲಿ ರೋಮಜ ಮುಂತಾದ ಮಹಾಮುನಿಗಳು ಆ ಮಾಯೆಯ ಮೇಲೆ ಹಲ್ಲುಕಡಿದು, ಅವಳಿಗೆ ತಕ್ಕ ಶಾಸ್ತಿ ಮಾಡುವೆನೆನ್ನುತ್ತ ಆ ಮಾಯಾವಿನಿಯಾದ ಸಾವಿನೊಳಗೇ ಕಾಲುಜಾರಿ ಬಿದ್ದರು. ಸ್ವೇಚ್ಛಾಮರಣವನ್ನು ಬೇಡಿ ಪಡೆದ ಮಾರ್ಕಂಡೇಯನೂ ಇಂದಲ್ಲ ನಾಳೆ ಸಾವಿಗೊಳಗಾಗುವವನೇ ಆಗಿ –ಆ ಸಾವನ್ನು ಮೀರಿದ್ದು ಮೃತ್ಯುಂಜಯ ಸದಾಶಿವ ಲಿಂಗವಲ್ಲದೆ ಬೇರೊಂದಿಲ್ಲವೆಂಬುದನ್ನು ತಿಳಿಯಲಿಲ್ಲ.
ಇಲ್ಲದುದನ್ನು ಇದ್ದಂತೆ ಕಾಣಿಸಿ, ಇದ್ದುದನ್ನು ಇಲ್ಲವೆನಿಸುವ ಈ ಮಾಯೆ ಎಲ್ಲರನ್ನೂ ಬವಣೆಗೊಳಿಸುವುದು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.