ತಾಳ ಮರದ ಕೆಳಗೆ ಒಂದು ಹಾಲ ಹರವಿಯಿರ್ದೊಡೆ
ಅದ ಹಾಲಹರವಿಯೆನ್ನರು, ಸುರೆಯ ಹರವಿಯೆಂಬರು,
ಈ ಭಾವನಿಂದೆಯ ಮಾಣಿಸಾ, ಕೂಡಲಸಂಗಮದೇವಾ.
Art
Manuscript
Music Courtesy:
Video
TransliterationTāḷa marada keḷage ondu hāla haraviyirdoḍe
ada hālaharaviyennaru, sureya haraviyembaru,
ī bhāvanindeya māṇisā, kūḍalasaṅgamadēvā.
Hindi Translationताल - वृक्ष –तले दूध का घड़ा हो,
तो उसे दूध का घड़ा न कहकर
मदिरा का घड़ा कहते हैं
कूडलसंगमदेव, यह भाव निंदा दूर करो ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Seeing a pot of milk
Beneath a toddy tree,
They do not say, 'A pot of milk,'
They say, 'A toddy pot.'
O Lord Kūḍala Saṅgama,
Pray, rid them of such perverse thought !
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationபனை மரத்தின் கீழே ஒரு பாற்குடமிருப்பின்
அதனைப் பாற்குடமென்னார், கள்ளுக்குடமென்பர்
இப்புன்மைத் தன்மையினைக் களைவாய்
கூடல சங்கம தேவனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
Telugu Translationతాటి క్రింద నొక్క పాలదుత్త యుండిన
పాలకుండ కాదది సురాభాండ మందురే;
భావనిందను మాన్పు మో కూడల సంగయ్య.
Translated by: Dr. Badala Ramaiah
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ಬಸವಣ್ಣನವರ ಶಿವಮತಕ್ಕೆ ಮತಾಂತರಗೊಂಡವನು ತನ್ನ ಪೂರ್ವಮತಸಂಬಂಧಗಳಿಂದ ಕಳಚಿ ಕೊಳ್ಳುವುದನ್ನು “ಪೂರ್ವಾಶ್ರಯ ನಿರಸನ” ಎನ್ನುವರು, ಈ ಪೂರ್ವಾಶ್ರಯನಿರಸನವಾಗದಿದ್ದರೆ ಭವತಾಮಸನಿರಸನವಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಆ ತಾಮಸನಿರಸನವಾಗದಿದ್ದರೆ-ಶಿವದೀಕ್ಷೆ ತೆಗೆದುಕೊಂಡವನನ್ನು ಶಿವಭಕ್ತನೆಂದು ಶರಣಸಂಘ ಸ್ವೀಕರಿಸುವುದಾದರೂ ಹೇಗೆ ?
ಬಸವಣ್ಣನವರು ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಾಗಿದ್ದು ಶಿವಮತಕ್ಕೆ ದೀಕ್ಷೆ ಕೈಕೊಂಡರಾದವರಾಗಿ-ಅದೇ ಮತಕ್ಕೆ ಬಂದು ಸೇರಿದ್ದ (ಕಡಿಮೆ ಜಾತಿಯವರೆಂಬ) ಜನ ಅವರನ್ನು ಸಲಿಗೆಯಿಂದ ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ಅಳುಕುತ್ತಿದ್ದರು.ಇದನ್ನು ಕುರಿತು ಸ್ವತಃ ಬಸವಣ್ಣನವರೇ-“ಉತ್ತಮ ಕುಲದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದೆನೆಂಬ ಕಷ್ಟತನದ ಹೊರೆಯ ಹೊರಿಸಿದಿರಯ್ಯ-ಕಕ್ಕಯ್ಯನೊಕ್ಕುದನಿಕ್ಕೆ ನೋಡಯ್ಯ” ಎಂದು ಮುಂತಾಗಿ ಪರಿತಪಿಸಿ ಶಿವನಲ್ಲಿ ಮೊರೆಯಿಟ್ಟಿರುವರು (ನೋಡಿ-ವಚನ 345).
ಮತ್ತು ಶ್ರೇಷ್ಠ(ಬ್ರಾಹ್ಮಣ) ಕುಲದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿದ ತಮ್ಮ ಆ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಾಳೆಯ ಮರದ ಕೆಳಗಿರುವ ಹಾಲಿನ ಗಡಿಗೆಗೆ ಹೋಲಿಸಿಕೊಂಡಿರುವರು, ಹೆಂಡವನ್ನು ಇಳಿಸುವ ತಾಳೆಯಮರದಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಹಾಲಿನ ಗಡಿಗೆಯನ್ನೂ ಹೆಂಡದ ಗಡಿಗೆಯಿರಬಹುದೆಂದು ಸಂಶಯಿಸುವರು ಜನ. ಹಾಗಾಗಿತ್ತು ಬ್ರಾಹ್ಮಣರಾಗಿ ಹುಟ್ಟಿದ್ದ ಬಸವಣ್ಣನವರಿಗೆ-ಶೈವಮತಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಮೇಲೆಯೂ. ಆದ್ದರಿಂದಲೇ-ಮೇಲುಕೀಳಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿರುವ ಧರ್ಮವೊಂದರಿಂದ ಸರ್ವಸಮಾನತೆಯ ಶಿವಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಬಂದ ಮೇಲೆ-ಆ ಭಕ್ತರು ತಮ್ಮ ಪೂರ್ವಜಾತೀಯ ಸೋಂಕಿನಿಂದ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಹೊರ ಬರಬೇಕು-ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ತಮ್ಮ ನಡೆನುಡಿಯಿಂದ ಸಮರ್ಥಿಸುವಂತೆಯೂ ವರ್ತಿಸಬೇಕು. ಇಲ್ಲದಿದ್ದರೆ ಶಿವಧರ್ಮಕ್ಕೆ ಕೆಳಜಾತಿಯಿಂದಬಂದು ಸೇರಿಕೊಂಡವರಿಗೆ ನೈಚ್ಯಾನುಸಂಧಾನವೂ, ಮೇಲುಜಾತಿಯಿಂದ ಬಂದು ಸೇರಿಕೊಂಡವರಿಗೆ ಕುಲಮದಾಂಧತೆಯೂ ತಲೆದೋರಿ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಸಮರಸತೆ ಕದಡೀತು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
