Hindi Translationभक्तों को देख सिर मुडाते हो;
श्रमणों को देख नग्न होते हो;
ब्राम्हणों को देख हरिनाम लेते हो-;
जिसे जैसे देखते हो वैसे बनते हो
स्वामी ऐसे वेश्या जातों को मुझे मत दिखाओ;
कूडलसंगमदेव को पूजते हुए अन्य देवों को प्रणामकर
भक्त कहलानेवाले अज्ञानीयों को मैं क्या कहूँ ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation If you meet Bhaktas, you
Shave off your head ;
If you meet Savaṇas , you
Strip yourself bare ;
If you meet Brahmins, you
Intone their Hari's name ;
Whoever you meet,
So you become !
I hate to see
Such harlot brood.
What shall I say of
The idiots who claim
To be devotees-
Who worship Lord Kūḍala Saṅgama
But bow to other gods ?
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationஅடியாரைக் காணின் மழித்துக் கொள்வீரையனே;
சமணரைக் காணின் அம்மணமாவீர் ஐயனே!
அந்தணரைக் காணின் “ஹரிநாமம்” என்பீரையனே!
அவரவரைக் காணின் அவரவரைப் போலாம்;
விலைமகளுக்குப் பிறந்தோரைச் சுட்டாதீர் ஐயனே;
கூடல சங்கையனை வணங்கி வேறு தெய்வங்களையுமேற்று
அடியாரென இயம்பும் அஞ்ஞானியரை நான் என்னென்பேன் ஐயனே.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
ಶಬ್ದಾರ್ಥಗಳುಬೋಳರು = ; ಸವಣ = ಬೌದ್ದ ಅಥವಾ ಜೈನ ಮುನಿ ಭಿಕ್ಷುಕ ಸನ್ಯಾಸಿ; ಹರಿ = ವಿಷ್ನು, ನಾರಾಯಣ; ಹಾರವ = ಬ್ರಾಹ್ಮಣ;
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನ ವೈದಿಕಧರ್ಮವನು ತನ್ನ ಧರ್ಮದ ಪ್ರಾಣಿಹಿಂಸೆಗೆ ಹೇಸಿ ಜೈನನಾಗಬಹುದು, ಜೈನನಾದವನು ತನ್ನ ಧರ್ಮದ ದೇಹದಂಡನರೂಪವಾದ ಆತ್ಮಹಿಂಸೆಗೆ ಹೇಸಿ ಶಿವಭಕ್ತನಾಗಬಹದು. ಆದರೆ, ಸರ್ವಜೀವದಯಾ ಪಾರಮ್ಯವನ್ನೂ ದೇಹವೇ ದೇವಾಲಯವೆಂಬ ಆತ್ಮಗೌರವವನ್ನೂ ಬೋಧಿಸುವ ಶಿವಧರ್ಮವನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದವನು-ಜೈನ ಧರ್ಮದ ಲುಂಛನ-ಪಿಂಛ-ಮಲಧಾರಣೆಗೆ ಬೆರಗಾಗಿ ಬತ್ತಲೆಯಾದರೆ, ವೈದಿಕ ಧರ್ಮದ ಹೋಮಧೂಮಗಳಿಗೆ ಬೆರಗಾಗಿ ಹರಿಹರಿ ಎಂದರೆ ಅದೊಂದು ವಿಪರ್ಯಾಸವೆನ್ನುವರು ಬಸವಣ್ಣನವರು.
ಬಸವಣ್ಣನವರ ಕಾಲಕ್ಕೆ ರಂಗುರಂಗಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡ ಹಲವು ಧರ್ಮಗಳು ಮುಗ್ಧ ಜನರನ್ನು ಕಂಗೆಡಿಸುತ್ತಿದ್ದವು. ಮತಾಂತರಗೊಳಿಸುವುದು ಒಂದು ಪಿಡುಗಾಗಿ ಹಬ್ಬಿತ್ತು. ಆ ಹುಚ್ಚು ಹೊಳೆಯಲ್ಲಿ ಶಿವಭಕ್ತರೂ ಕೊಚ್ಚಿಹೋಗಬಾರದೆಂದು ಬಸವಣ್ಣನವರು ಬುದ್ಧಿ ಹೇಳುತ್ತಿರುವರು. (ಶಿವಭಕ್ತರಾದವರು ಶಿವನನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಅನ್ಯದೈವಗಳನ್ನು ಭಜಿಸಬಾರದೆಂಬ ಅರ್ಥವು ಈ ವಚನಕ್ಕಿದೆ.)
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.