Hindi Translationदेव को दयालु जान सख्यता का व्यवहार न कर
निरंतर यंत्रणा देनेवाला दयालु है?
रुलाने हँसानेवाला दयालु है?
बिना भयभीत हुए सेवा करने पर
कूडलसंगमदेव अपने को अर्पित करेंगे ॥
Translated by: Banakara K Gowdappa
English Translation Do not draw near to God
Presuming He is kind...
Can He be kind
Who broke you on the rack?
Can He be kind
Who makes you weep and laugh?...
But if you slave for Him
Unflinchingly,
Lord Kūḍala Saṅgama
Offers Himself to you!
Translated by: L M A Menezes, S M Angadi
Tamil Translationகடவுள் நல்லோனென உரிமை கொள்ளற்க.
ஆட்டுவிப்போன் நல்லனோ?
அழவிட்டு நகையாட வைப்போன் நல்லனோ?
அஞ்சாது, நடுங்காது தொண்டாற்றின்
தன்னையே ஈவன் கூடல சங்கம தேவன்.
Translated by: Smt. Kalyani Venkataraman, Chennai
ಕನ್ನಡ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನದೇವರು ಒಳ್ಳೆಯವನೆಂದು ಅವನೊಡನೆ ತೀರ ಸಲಿಗೆಯಿಂದ ವರ್ತಿಸುವುದು ಬೇಡ. ಆ ದೇವರ ಒಳ್ಳೆಯತನ-ಮೈಯೆಲ್ಲಾ ಮುಳ್ಳಾದ ಮರದ ತುದಿಗೊಂಬೆಯ ಹೂವಿನಂತಿರುವುದು, ಅದನ್ನು ಪಡೆಯಬೇಕಾದವನು ಪಡಬೇಕಾದ ಕಷ್ಟ ಸ್ವಲ್ಪವಲ್ಲ. ಏಕೆಂದರೆ ಆ ಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಶಿವನು ಭಕ್ತನಲ್ಲಿರುವ ಮಾಯಾಮಲಿನಗುಣಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿ ತೆಗೆಯಲು ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ನಿಶಿತಶಸ್ತ್ರಚಿಕಿತ್ಸೆ ಅಡಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದಲೆ ಆ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ದೇವರು ಭಕ್ತನನ್ನು ಮಿತಿಮೀರಿ ಕಾಡುತ್ತಿರುವನೆನಿಸುವುದುಂಟು. ಐಹಿಕ ಅಭ್ಯುದಯಕ್ಕೇ ಸಹನೆ ಶಕ್ತಿ ಶೌರ್ಯ ಅವಶ್ಯವಾಗಿರುವಾಗ-ಆತ್ಮೋನ್ನತಿಯು-ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಬಿದ್ದಿರುವ ಒಂದು ಕಲ್ಲೆಂದು ಭಾವಿಸುವುದು ತಪ್ಪು. ಅದನ್ನು ಪಡೆಯಲು ತೊಡಗಿದಾಗ-ಎದುರಾಗುವ ಕಷ್ಟಕಾರ್ಪಣ್ಯಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಮೀರಿ ಮುಂದುವರಿದಾಗ ಮಾತ್ರ ಜಯ ತನ್ನದಾಗುವುದೆಂಬುದು ಈ ವಚನದ ತಾತ್ಪರ್ಯ.
ಒಡೆಯ ಮತ್ತು ಆಳಿನ ಪ್ರತಿಮೆಯ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಈ ವಚನ ಅರಳಿದೆ : ತನ್ನ ಒಡೆಯನಿಗೆ ಯಾವನು-ಅವನು ಕೊಡುವ ಕಷ್ಟಗಳಿಂದಾಗಿ-ಅಂಜದೆ ಅಥವಾ ಎದುರುಬೀಳದೆ ಸಹನೆಯಿಂದ ಸೇವೆ ಮಾಡುವನೋ ಅವನಿಗೆ ಒಡೆಯನು ಒಲಿದು ವರದನಾಗುವನೆಂಬ ಮಾತನ್ನು-ದೇವರ ಮತ್ತು ಭಕ್ತನ ಸಂಬಂಧವಾಗಿಯೂ-ಸಮನ್ವಯಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.
ಬಸವಣ್ಣ ಭಾರತದ 12 ನೇ ಶತಮಾನದ ಹಿಂದೂ ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ, ಕಲಚೂರಿ ಅರಸ ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕರಾಗಿದ್ದರು. ಶಿವ ಕೇಂದ್ರೀಕೃತ ಭಕ್ತಿ ಚಳುವಳಿಯಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಕವಿಯಾಗಿದ್ದರು . ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ವಚನಗಳ ಮೂಲಕ ಸಾಮಾಜಿಕ ಅರಿವು ಹರಡಿದರು, ಬಸವಣ್ಣ ಲಿಂಗ ತಾರತಮ್ಯ, ಸಾಮಾಜಿಕ ತಾರತಮ್ಯ, ಮೂಢನಂಬಿಕೆಗಳನ್ನು ನಿರಾಕರಿಸಿದರು. ಇಷ್ಟಲಿಂಗವನ್ನು ಪರಿಚಯಿಸಿದರು ಶಿವನ ಒಂದು ಭಕ್ತಿ ಒಂದು ನಿರಂತರ ಜ್ಞಾಪನ ಎಂದು ಇದನ್ನು ಎಲ್ಲರು ಧರಿಸಿ ಪೂಜಿಸಬಹುದು. ಬಿಜ್ಜಳನ ಆಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಮಂತ್ರಿಯಾಗಿ, ಅನುಭವ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಾ ಸಾಮಾಜಿಕ-ಆರ್ಥಿಕ ಹಿನ್ನೆಲೆಯ ಪುರುಷ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಪಂಚಿಕ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳನ್ನು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲು ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು. ಬಸವಣ್ಣನವರ ಜೊತೆ ೭೭೦ ಅಮರಗಣಂಗಳು ಇದ್ದರೆಂದು ಮತ್ತು ೧,೯೬,೦೦೦ ಶರಣರಿದ್ದರೆಂದು ಐತಿಹಾಸಿಕ ಪುರಾವೆಗಳಿವೆ.
ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಂತಕಥೆಗಳು ಮತ್ತು ವಿದ್ವತ್ಪೂರ್ಣ ಗ್ರಂಥಗಳು ಲಿಂಗಾಯ ಸ್ಥಾಪಕ ಬಸವಣ್ಣ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ . ಆದಾಗ್ಯೂ, ಆಧುನಿಕ ಕಲಾಚುರಿ ಶಾಸನಗಳಂತಹ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಸಾಕ್ಷ್ಯವನ್ನು ಅವಲಂಬಿಸಿದೆ ಬಸವ ಕವಿ ತತ್ತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದು, ಈಗಾಗಲೇ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ತುಂಬಿದರು ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತವೆ. ಕನ್ನಡ ಕವಿ ಹರಿಹರರಿಂದ ರಚಿತ ಬಸವರಾಜದೇವರ ರಗಳೆ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸುಧಾರಕನ ಜೀವನದ ಬಗ್ಗೆ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಅತ್ಯಂತ ಆರಂಭಿಕ ಖಾತೆಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಲೇಖಕನು ತನ್ನ ನಾಯಕನ ಸಮಕಾಲೀನ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದ್ದ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅದು ಮುಖ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಬಸವನ ಜೀವನ ಮತ್ತು ವಿಚಾರಗಳ ಸಂಪೂರ್ಣ ವಿವರ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಪವಿತ್ರ ತೆಲುಗು ಪಠ್ಯ ಪಾಲ್ಕುರಿಕಿ ಸೋಮನಾಥರ ಬಸವ ಪುರಾಣದಲ್ಲಿ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬಸವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಕೃತಿಗಳು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯಲ್ಲಿ ವಚನ ಸಾಹಿತ್ಯವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವರನ್ನು ಭಕ್ತಿಭಂಡಾರಿ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.